آشنایی با آداب و رسوم مردم کاشان

آداب و رسوم مردم کاشان

کاشان یک شهر تاریخی پرجمعیت‌ بعد از مرکز استان اصفهان می باشد با مجله تالاب همراه باشید تا با چند اداب کاشان اشنا شوید

کاشان را دارالمومنین ؛ شهر گل و گلاب، شهر خانه‌های‌ تاریخی و پایتخت فرش و قالی جهان می‌خوانند.

مراسم آتش‌افروزى و جل جلانى در زمستان

یکی از رسوم نطنز و آبادى‌هاى ان اسـت کـه در شب‌هاى هفدهم، هیجدهم و نوزدهم دى‌ماه بچه ها در گروههای گوناگون گرد هم می‌آیند و هر گروه در اطراف آبادى بوته و خار و هیزم را روی جاهای بلند می‌برند و آتش مى‌زنند بـه‌ صورتی کـه شعله‌هاى آتش همه ی آبادى را روشن می‌کند.

انها اعتقاد دارند چنانچه روشنائى بـه درخت‌ها برسد ان‌ سال میوه و سردرختى بیشتر مى‌شود و آفات آن ها از بین مى‌رود.

افرادی بـه نیت آنکه درختان میوه بیشترى بدهند بـه آرامستان رفته و سنگ‌هاى کوچک و بزرگ جمع مى‌کنند و بـه شاخه‌هاى درختان آویزان میکنند.

در مراسم آتش‌افروزى پس از خاموش شدن آتش‌ها و تاریک شدن هوا مجددا بـه روستا باز مى‌گردند و بـه یک نفر کیسه بزرگى مى‌دهند و بـه‌ صورت گروهى بـه در خانه‌ها رفته، بعضی اوقات دسته‌ها باهم برخورد مى‌کنند و باهم درگیر مى‌شوند تا یکى پیروز شود.

مراسم شب اسفند در کاشان

در کاشان و اطراف ان اسفند ماه را سى‌روز ارزیابی مى‌کنند و براى گرفتن جشن شب اول اسفند جشن مى‌ گیرند.

از یک‌ماه تا چهل روز قبل از اسفند قرار مى‌گذارند کـه در یک روز و یک شب تمام مردم روستا شب اسفند بگیرند.

این نوع ارزیابی را بـه متعلق کاشانی ها مى‌دانند.

مراسم چلهٔ بزرگ و چلهٔ کوچک در کاشان

در مرق کاشان زمستان را تقسیم‌بندى ویژه ای دارند: ده روز اول زمستان و چهل روز پس از ان‌را چلهٔ بزرگ و بیست روز پس از ان را چلهٔ کوچک مى‌دانند و بـه ده روزبعد امن و بهمن مى‌گویند. از ده روز باقى‌مانده هفت را سرما پیرزن و سه روز سرما عجوزه مینامند.

در جوشقان استرک کاشان نیز چله از دهم دى‌ماه آغاز مى‌ گردد و تا بیستم بهمن ادامه دارد.

این چهل روز را بـه چهار قسمت تقسیم کرده‌اند کـه هر قسمت ده روز اسـت و برای هر ده روز اسمی گذاشته اند: ده روز اول را چلهٔ بزرگ یا چلهٔ قوس مى‌نامند.

ده روز دوم را چلهٔ کوچک و ده روز سوم را چلهٔ برزگر و ده روز چهارم را چلهٔ جولا مى‌نامند.

دراین مدت طبق رسم محل برزگران بـه‌ منزل مالک مى‌روند و برف بام‌ها را پائین مى‌ ریزند.

در ان روز زن ارباب آش هوا مى‌پزد تا پس از روبیدن برف‌ها از این آش بخورند.

مراسم اسنبدى کاشان در کاشان

افراد در کاشان و اطراف ان ماه‌هاى سال را سى روز حساب مى‌کنند و یک سال را سیصد و شصت روز و پنج‌روز باقیمانده را جدا میکنند و ان‌ را پنجه مى‌نامند.

بـه این ترتیب، بیست و پنجمین بهمن ماه تقویم رسمى شب اول اسفند اسـت کـه ان‌را شب اسبند رعینى یا زراعتى مى‌نامند و اعتقاد دارند هر سال ده پانزده روز پیش از آمدن اسفند باد معتدل مى‌وزد کـه بـه ان باد اسبند مى‌گویند و ان‌را پیک بهار مى‌دانند.

دراین شب مغازه دارها مغازه ها را چراغانى مى‌کنند.

مغازه هاى سبزى‌فروشى خیلی زیبا تزیین می‌کنند.

آجیل‌فروشان براى اسبندى آجیل آچار درست مى‌کنند از این آجیل دراین شب می‌خورند.

افراد کاشان دراین شب براى شام پلو مى‌پزند و پلو ماهى دودى یا چلو با کوکو و یا کشمش‌پلو مى‌ پزند.

پنیر و ماست هم بر سر سفره براى شگون قرار میدهند.

اعتقاد دارند دراین شب تخم‌مرغ نمیخورد و باید ان‌را در خانه نگه دارند.

مراسم ازدواج در کاشان

ازدواج با خواستگارى آغاز مى‌شود.

چنانچه والدین دختر موافق باشند. داماد دریک شب بخیر‌یمن خوانچه بـه خانهٔ عروس مى‌ برد.

این خوانچه از شیرینی، یک جلد قرآن، آئینه، سبزی، شربت، حنا، هل، میخک، دارچین، نمک، کندر، تخم‌مرغ، شانه، اسفند و ابریشم هفت‌رنگ تشکیل شده اسـت. این شکل از مراسم بیشتر از جندق دیده مى‌شود.

موقع بردن خوانچه فردی در جلو گروه شعری درباره ائمه اطهار مى‌خواند و بقیه صلوات مى‌فرستند و وارد خانه عروس مى‌شوند.

پس از این مرحله مراسم عقد با حضور بستگان دو طرف پا مى‌شود.

دراین مراسم زنى با سوزن خیاطى ابریشم هفت رنگ را بـه سر عروس و داماد مى‌کشد یعنى انها را بـه‌هم مى‌دوزد تا پیوند انها همیشگی گردد.

صبح روزبعد دو مرد و دو زن از اقوام عروس و داماد مردم را براى صرف چاى و شیرینى دعوت مى‌کنند.

بـه این مراسم طلبون مى‌گویند.

دراین مجلس یک زن خوش‌شانس حلقه‌اى بـه‌دست عروس و کفشى بـه پاى او مى‌کند.

سه روزبعد مجلس سیمان عروس برپا مى‌شود کـه مردها در منزل داماد و زن‌ها درخانه عروس جمع مى‌شوند.

مراسم زفاف و بردن عروس سه چهار روز پس از عقد یا چند ماه و حتى دو سال نیز ممکن اسـت طول بکشد.

یک هفته قبل از ان مراسم رخت برون و یک روز پیش مراسم آرایش عروس برپا مى‌شود.

آنگاه عروس را بـه حمام مى‌برند و حنابندان انجام مى‌شود.

همین مراسم بـه‌ صورت جداگانه براى داماد برپا مى‌ گردد.

آنگاه همه ی بـه خانهٔ عروس مى‌روند و داماد چند ساعت کنار عروس مى‌نشیند و زن‌ها براى دیدن عروس مى‌آیند و جشن بر پا میکنند.

آنگاه داماد بـه‌ منزل مى‌رود تا مقدمات را آماده کنند پایان شب داماد و عده‌اى از مهمانان بـه خانه عروس می‌روند تا عروس را بیاورند.

این مراسم با تمبک و شعرخوانى برپا مى‌شود.

عروس را از زیر قرآن رد مى‌کنند و زنى آئینه بزرگى جلوی صورت عروس مى‌گیرد.

عروس از پدر و مادر خود خداحافظى مى‌کند.

و مردها با قصیده و غزل‌خوانى از روبه‌رو و زن‌ها با گفتن کل و شاباش بـه‌ طرف منزل داماد میروند.

مقابل منزل داماد عروس مى‌ایستد تا داماد پاانداز بدهد.

آنگاه داماد چند انار یا سیب بـه طرف عروس پرت مى‌کند.

مقابل در منزل داماد عروس را در بغل مى‌گیرد و بـه حجله مى‌برد.

دائى یا عموى عروس وارد حجله مى‌شود و سوره الرحمن را می‌خواند و سر عروس و داماد را بـه‌هم مى‌زند تا خجالت انها بریزد.

میهمانان آنجا را ترک میکنند.

داماد و عروس با آفتابه و لگن پاى هم دیگر را می شویند. داماد این آب را بـه چهارگوشه خانه مى‌ریزد.

روزبعد پدر و مادر عروس ناهار مى‌ برند و فامیل هدیه‌اى بـه‌نام در حجلگى مى‌برند.

مراسم چهارشنبه‌سورى در کاشان

غروب سه‌شنبه آخر سال خانم خانه بوته‌اى را آتش مى‌زد و ان‌را در کوچه مى‌انداخت.

کوزه آبى با چند دانه اسفند نیز روى آتش مى‌ریخت تا بلا دور گردد. شب چهارشنبه‌سورى فالگوشى و فال‌کوزه انجام مى‌ گردید