جلد چهارم دانشنامه علوم قرآن منتشر شد

به گزارش خبرگزاری شبستان، به نقل از پژوهشکده دانشنامه نگاری دینی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،‌ جلد چهارم دانشنامه علوم قرآن در قالب پانزده مقاله به ارائه مباحثی درباره امکان فهم و لایه های معنایی قرآن، مباحث ماهوی تفسیر و تمایزات با اقران و نظائر تفسیر، و شرایط و لوازم آن پرداخته است.

مقاله نخست به (امکان فهم قرآن) اختصاص دارد که در آن دلائل امکان فهم و تفسیر قرآن و نبود منع شرعی در این زمینه ارئه شده و دلایل مخالفان بررسی و نقد گردیده است. کژفهمی متون وحیانی مهمترین آسیب در حوزه تفسیر است که علل مختلف داشته و به چند دسته تقسیم می­شوند. در مقاله (موانع و آسیبهای فهم قرآن) سه دسته موانع و آسیب­های روشی، مبنایی و غایی بررسی شده است.

چند معنایی یکی دیگر از مباحث بسیارمهم و بحث­‌برانگیز در حوزه علوم قرآنی است. این بحث در متون وحیانی دارای ساحتهای مختلفی است، یکی از آن­ها ظاهر و باطن است. در مقاله (ظاهر و باطن قرآن) دیدگاه­های ظاهرگرایی، باطن­گرایی، و جمع بین ظاهر و باطن، و نظریات مختلف وجودشناسانه و معرفت شناسانه (دلالت­گرا) در حقیقت بطون قرآن بررسی شده است. در مقاله (تفسیر) مباحثی در باره حقیقت تفسیر، دلایل و ابعاد نیاز قرآن به تفسیر، روش­ها و سبک­های تفسیری، منابع تفسیر معتبر و روند تدریجی تفسیر نگاری ارائه شده است.

دو موضوع تأویل، و جری و تطبیق نیز از دیگر ساحت­های مرتبط با چندمعنایی در قرآن است. در مدخل (تأویل) ضمن بررسی دید­گاه­های گوناگون درباره حقیقت تأویل، به ظابطه تأویل درست، اشاره شده است. در مقاله (جری و تطبیق) پس از ارائه گزارشی ازاقسام جری و تطبیق در ظاهر و باطن آیات، و دیدگاه‌­های مختلف در آن، چگونگی اجرا، معیارهای اعتبار و آسیب­‌های احتمالی آن تبیین شده است.

در مدخل (تدبر در قرآن) دیدگاه­های مختلف در حقیقت تدبر، گستره و لایه­‌های تدبر، روش­ها و موانع، حکمت و فواید تدبر بررسی شده است. ویژگی­‌های زبان قرآن، معناداری آن و دیدگاه­های مختلف باره وجود زبان خاص معنایی برای قرآن از جمله مهمترین مباحثی است که در مقاله (زبان قرآن) ارائه شده است.

مقاله (زبان­‌شناسی و قرآن) به گزارش مطالعات قرآنی زبان‌­شناسان در شاخه­‌های گوناگون علم زبان­شناسی: آواشناسی، ریشه شناسی (اشتقاق)، واژه­‌شناسی (دانش مفردات)، صرف، نحو، کاربرد شناشی، و معناشناسی اختصاص دارد.

در مدخل (هرمنوتیک و قرآن) ضمن گزارش مکتب‌­های هرمنوتیکی، نقش رویکردهای مختلف هرمنوتیک در فهم قرآن بررسی و نقد شده است. نشانه­‌شناسی به عنوان یکی از نظریات مهم در باره فهم متن و جزآن، سعی دارد به واسطه تحلیل نشانه ها، ابزارها و روش­های نوینی را برای بسط و گسترش فهم وتفسیر متون به دست دهد. در مقاله (نشانه­‌شناسی و قرآن) مباحثی در باره حوزه­‌های تأثیر گرایش‌­های گوناگون نشانه شناسی در تفسیر قرآن ارائه شده است.

در مقاله (منابع و ابزارهای تفسیر) انواع منابع نقلی، عقلی، تجربی، و شهودی، و نیز قواعد ادبی، اصولی، فقهی، کلامی و منطقی و فلسفی که در تفسیر اثرگذارند بررسی شده است. شرایط علمی لازم در تفسیر، شرایط کمال و تأثیر پیش­داشته­‌ها و بینش‌­ها از جمله مطالبی است که در مقاله (شرایط مفسر) ارائه شده است. درمدخل (قواعد تفسیر قرآن) شش گونه از قواعدی که در مراحل مختلف فهم و تفسیر : تشخیص قرائت، شناسایی مفردات و ساختار ادبی، توجه به قرینه­‌های متصل ومنفصل و فهم دلالت‌­های غیر مطابقی آیات اثر گذارند بررسی شده است.

ومقاله (قرآن و سنت) در راستای تکمیل بحث ازمنابع موثر در فهم و تفسیر قرآن، نگرش‌­های گوناگون به رابطه کتاب و سنت و نیاز یا عدم نیاز به سنت در تفسیر، و خدمات متقابل قرآن و سنت پرداخته است.

علاقه مندان جهت سفارش این اثر گرانبها، می‌توانند به لینک مراجعه نمایند.

پایان پیام/49