چرا نسل جدید در کرمانشاه با زبان و آثار ادبی کُردی بیگانه‌ است؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در کرمانشاه، ذهنیت، توانایی و خلاقیت کودکانه آنقدر وسیع و گسترده است که نوشتن برای کودک و کار کردن در این حوزه توان و تخصصی دوچندان می‌خواهد.

در این روزها که به نام هفته ملی کودک مزین و نگاه‌ها به‌سمت آنان معطوف شده، پرداختن به یار مهربانی که از مهمترین نقش در تربیت روح و جسم کودکان برخوردار است، اهمیتی دوچندان می‌یابد و باید دید تا چه اندازه فعالیت در زمینه چاپ و نشر کتاب برای این مخاطبان در هر استانی به‌خوبی انجام می‌شود.

به‌عقیده اکثر نویسندگان، شاعران و قلم‌به‌دستان کرمانشاهی، فعالیت­‌هایی در زمینه شعر و داستان کردی برای کودکان و نوجوانان در استان صورت گرفته اما بسیار اندک است و فعالیت در این زمینه دشواری‌های خاص خود را دارد و بدیهی است که چاپ و خلق یک یا دو اثر به زبان محلی و بومی نمی‌­تواند پاسخگوی تمامی نیازها و دغدغه­‌ها باشد.

نوشتن به زبان مادری به‌ویژه در زمینه کودک و نوجوان کار دشواری است که عمری را می‌­طلبد و باید به‌صورت منسجم در این حوزه کار کرد و از سوی دیگر نیز با کمبود و حتی نبود مراکز انتشاراتی تخصصی کودک در کرمانشاه روبه‌رو هستیم.

در دنیای کودکان جاذبه بصری نقش مهمی دارد، از سوی دیگر زبان کردی گویش‌­های مختلفی دارد و می‌طلبد تعداد نویسندگان و افرادی که در این زمینه فعالیت می‌­کنند، بیشتر شود تا این خلأ برای کودکان کردزبان از بین برود.

«نوشین نوری» از سال 1379 به صورت تخصصی در زمینه ادبیات کودک و نوجوان و شعر کودک فعالیت خود را شروع کرده و بعد به داستان‌نویسی روی آورده و تا امروز بیش از 50 جلد کتاب در زمینه ادبیات کودک و نوجوان به‌صورت شعر و داستان از او به چاپ رسیده است.

ناشران کتاب ما را نمی‌خرند
این نویسنده کرمانشاهی در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، با بیان اینکه از فعالیت انتشاراتی­‌های کرمانشاه که در ارتباط با آثار کودکان است، رضایت ندارد، گفت: بیشتر فعالیت­‌های بنده به عنوان نویسنده در زمینه چاپ کتاب در استان­‌های تهران و قم انجام می‌­شود.

وی در خصوص رغبت نویسندگان و شاعران بومی به چاپ کتاب در انتشاراتی‌های دیگر استان‌ها، گفت: اکثر ناشران کرمانشاهی حامی کارهای ما نیستند و مجوزهای چاپ کتاب در کرمانشاه به سختی اخذ می‌­شود.

نوری ادامه داد: ناشران کرمانشاه، کتاب را از نویسنده خریداری نمی‌­کنند اما در تهران و قم عکس این موضوع هست، در آنجا کار را به ناشر تحویل می‌دهیم و درواقع می­‌فروشیم و مبلغی بابت آن دریافت می­‌کنیم و حتی تعدادی از نسخه­‌های آن کتاب را هم دریافت می­‌کنیم، اما در کرمانشاه برای چاپ کتاب باید هزینه­‌ای هم از سوی فروشنده صرف شود و جدای از این موضوع باید در بحث فروش هم دخیل بود که همین عوامل و دلایل، نویسنده را از انجام این کار در کرمانشاه منصرف می‌کند.

ظاهر کتاب برای کودک اهمیت دارد
این فعال حوزه کودک یادآور شد: در استان کرمانشاه علاوه بر اینکه نوآوری چندانی در حوزه انتشارات وجود ندارد، کیفیت کاغذ مورد استفاده در چاپ کتاب نیز بسیار ضعیف است و برای کسب سود بیشتر از کاغذهایی که از درجه کیفی پایین­‌تری برخوردار هستند، استفاده می­‌شود که هم به کیفیت کتاب آسیب می‌­رساند و هم اینکه کتاب ظاهر خوبی نخواهد داشت، به خصوص در بخش کودک و نوجوان که نیازمند تصویرسازی‌­های قوی و استفاده از کاغذهای براق است.

این نویسنده کرمانشاهی اضافه کرد: در استان کرمانشاه نویسندگان خوب و توانمندی­ در زمینه آثار بومی در قالب شعر و داستان فعالیت می­‌کنند و کارهای خوبی به زبان کردی وجود دارد، کمتر دیده‌ شدن این افراد به دلیل عدم حمایت از آنهاست، می‌­توان از زبان و ادبیات کردی که زبانی غنی است بهره­‌برداری بهینه‌­ای انجام داد و شاعران و نویسندگان کرد زبان زیادی هستند که باید مورد حمایت قرار گیرند تا آثاری خوب و ماندگار را به جا بگذارند.

چرا آثار ادبی کردی در حوزه کودک و نوجوان کم است؟
وی معتقد است: آثار ادبی کردی در حوزه کودک و نوجوان کم است و دلیل آن این است که در بسیاری از خانواده­‌ها در کرمانشاه، زبان کردی یک زبان فراموش شده است و بسیاری از والدین با فرزندانشان کردی صحبت نمی‌­کنند و کودکان و نوجوانان نیز با داستان­‌ها و شعرهای کردی آشنایی ندارند و همین مورد بزرگترین آسیب را به زبان کردی وارد می‌­کند.

«فاطمه ناظری» یکی دیگر از شاعران کرمانشاهی است که از نوجوانی در زمینه کودک ونوجوان به سرودن شعر روی آورد و اشعارش در مجلات رشد نوجوان و کیهان بچه‌ها و بعدها «سلام بچه‌ها» به‌چاپ رسید. تاکنون 3 کتاب شعر از وی به‌چاپ رسیده و یک کتاب به زودی از او رونمایی می‌شود.

سرودن به زبان کردی جسارت می‌خواهد
ناظری نیز در این باره به خبرنگار ایبنا گفت: سرودن به زبان کردی آن هم برای مخاطب کودک جسارت می‌خواهد و شاعران اندکی داریم که در این زمینه موفق بوده‌اند و سختی‌های سرودن به زبان کردی را به جان خریده‌اند.

او یادآور شد: باید کودک بشوی، جهان بی‌مرز کودک را بشناسی تا بتوانی برای کودک بسرایی، بزرگ که می‌شوی روحت گرفتار روزمرگی می‌شود و از دنیای خیال و اندیشه کودکان فاصله می‌گیرد و برگشتن به دنیای شگفت کودکان، ملزوم طی‌کردن راه شناخت آنهاست.

این شاعر کرمانشاهی ادامه داد: در کرمانشاه استعدادهای ادبی خوبی داریم که برای کودکان می‌نویسند اما متاسفانه چندان بهایی به آنها داده نمی‌شود.

به گفته وی، این شاعران و نویسندگان باید حمایت شوند و اصول چاپ یک کتاب استاندارد کودک برای آثارشان رعایت شود، در دنیای کودکان جاذبه بصری نقش مهمی دارد نوع کاغذ، گرافیک و شکل و رنگ می‌تواند در ارائه یک کتاب موفق، اثرگذار باشد.

وی با تاکید بر اینکه آثار بومی به‌عنوان حافظ فرهنگ و ادبیات یک سرزمین باید حمایت شوند، ابراز امیدواری کرد که این مهم نیز در استان ما مد نظر قرار گیرد.

ناظری گفت: والدین وقتی کتاب را به عنوان خوراک روح قبول کنند و به این مهم ایمان داشته باشند که خواندن کتاب موجب تعالی می‌شود و آن‌ را یک ضرورت در زندگی روزانه قرار دهند، کودکان نیز به تبع والدین کتابخوان می‌شوند و در این صورت کتاب یک وسیله ارتباطی اثربخش خواهد بود.

مهناز فتاحی از دیگر فعالان پیشکسوت حوزه کودک و نوجوان نیز به خبرنگار ایبنا گفت: برخی از ناشران کرمانشاهی لابه‌لای فعالیت خود، جایی برای کودک و نوجوان باز کرده‌اند ولی نشری تخصصی در این زمینه در کرمانشاه فعال نیست و یا بسیار اندک است و اکثرا همان ناشران فعال در حوزه بزرگسالان هستند که بخشی از کار را به کودک اختصاص داده‌اند.

وی که مسئولیت مدیریت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان کرمانشاه را برعهده دارد، افزود: نوشتن برای کودک و نوجوان در مقایسه با بزرگسالان سخت‌تر و دشوارتر است چراکه نگارش در این زمینه با توجه به تغییرات نسلی و ماهیت آنان در سنین مختلف، نیازمند آشنایی با روانشناسی و روحیه آنان است.

این نویسنده افزود: در زمینه نشر کتاب کودک و نوجوان نیز باید این موارد در تصویرگری، موضوع و محتوا با درنظر گرفتن شرایط روح و روان کودکان رعایت شود.

فتاحی ادامه داد: در گذشته کتاب‌هایی که در حوزه کودک و نوجوان به چاپ می‌رسید، خیلی کارشناسی‌شده نبود ولی در سال‌های اخیر برخی ناشران حساب جداگانه‌ای ایجاد کرده‌اند و کار به سمت تخصصی شدن پیش می‌رود و سزاوار است در استان ناشران تخصصی کار کنند و کارگروهایی داشته باشند تا کتاب‌ها چه از نظر محتوای و چه ظاهر به صورت اصولی و کارشناسی‌شده عرضه شود.