به تازگی اخباری مبنیبر افزایش قیمت بنزین منتشر شده است، اما دولت تاکنون نسبت به موضوع گرانی بنزین هیچگونه واکنشی نشان نداده است.
در آبان سال ۱۳۹۸ به یکباره قیمت بنزین به صورت چشمگیری افزایش پیدا کرد، مردم نسبت به این موضوع واکنشهای تندی از خود نشان دادند و از آن به بعد هر وقت حرف از افزایش قیمت سوخت به میان میاید جامعه دچار استرس میشود. با تمام این تفاسیر بعضی اوقات اخباری مبنیبر اینکه دولت قصد افزایش قیمت بنزین را دارد منتشر میشود، مثلا به تازگی خبری منتشر شده است که میگوید دولت در تلاش است تا یارانه سوخت را کم کند، اکنون باید منتظر ماند و دید که این خبر نیز در حد شایعه است یا شاهد اجرایی شدن آن خواهیم بود.
در آبان سال ۹۸ شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران به یکباره و بدون آنکه از قبل مردم را آماده کند خبر داد که از این پس بنزین سهمیهای ۱۵۰۰ تومان و بنزین یارانهای ۳۰۰۰ تومان قیمت خواهد داشت. در صورتی این افزایش قیمت عجیب و غریب اتفاق افتاد که تا پیش از این بنزین با قیمت لیتری ۱۰۰۰ تومان به فروش میرسید. مردم زیر بار این افزایش قیمت نرفته و نسبت به آن اعتراض کردند. در این مطلب بررسی خواهیم کرد که آیا امسال بنزین گران میشود یا خیر، البته پیش از آن روند قیمتگذاری بنزین را از گذشته تاکنون باهم بررسی میکنیم.
نگاهی به تاریخچه قیمت بنزین
پیش از آن که دهه ۱۳۰۰ آغاز شود اتومبیلها روانه بازار شدند، البته در آن زمان فقط تعدادی کمی از افراد مالک اتومبیل بودند و بقیه جامعه با این پدید نوظهور آشنایی نداشتند. رفته رفته خودروهای بیشتری به بازار عرضه شد، اما بازهم مردم عادی توان خرید آن را نداشتند. در دهه ۱۳۲۰ خودروهای بیشتر به نسبت گذشته در خیابانها به چشم میخورد و با آغاز به کار پمپ بنزینها دسترسی به بنزین نیز راحتتر شده بود.
وزارت نفت از سال ۱۳۵۵ مسئولیت تعیین قیمت بنزین را برعهده گرفت. در آن زمان بنزین لیتری ۶ ریال قیمت داشت. پس از گذشت یک سال قیمت بنزین با افزایش اندکی به ۲ ریال رسید. همزمان با انقلاب اسلامی نیز بنزین یک تومان قیمت داشت. تا سال ۱۳۵۹ قیمت بنزین افزایش پیدا نکرد، اما پس از گذشت مدتی قیمت بنزین به لیتری ۳ تومان رسید که تا ۱۰ سال مالکان خودرو با همین قیمت بنزین میزدند. در سال ۶۹ نیز قیمت بنزین تنها اندکی افزایش پیدا کرد و به ۵ تومان رسید که این قیمت تا سال ۷۴ ادامه داشت. از دهه ۷۰ شمسی صحبتهایی مبنی بر این که قیمت بنزین در ایران بسیار پایینتر از کشورهای دیگر است مطرح شد که این مسئله صعودی شدن روند قیمت بنزین را کلید زد.
سال ۱۳۶۸ دولت تصمیم گرفت تا بنزین را سهمیهبندی کند به دنبال این قضیه بنزین یارانهای با قیمت ۸۰ تا ۱۰۰ تومان در دسترس قرار گرفت، اما بسیار کم عرضه میشد. از سال ۱۳۹۳ شاهد بنزین تک نرخی بودیم که این روند تا سال ۹۸ ادامه پیدا کرد، اما در آبان همین سال قیمت بنزین به یکباره به طور چشمگیری بالا رفت.
سال | نرخ آزاد (ریال) | نرخ یارانهای (ریال) |
۱۳۵۵ | ۶ | – |
۱۳۵۶ | ۸ | – |
۱۳۵۷ | ۱۰ | – |
۱۳۵۸ | ۱۰ | – |
۱۳۵۹-۱۳۶۸ | ۳۰ | – |
۱۳۶۹-۱۳۷۳ | ۵۰ | – |
۱۳۷۴-۱۳۷۵ | ۱۰۰ | – |
۱۳۷۶ | ۱۶۰ | – |
۱۳۷۷ | ۲۰۰ | – |
۱۳۷۸ | ۳۵۰ | – |
۱۳۷۹ | ۳۸۵ | – |
۱۳۸۰ | ۳۸۰ | – |
۱۳۸۱ | ۵۰۰ | – |
۱۳۸۲ | ۶۵۰ | – |
۱۳۸۳-۱۳۸۵ | ۸۰۰ | – |
۱۳۸۶-۱۳۸۸ | ۸۰۰ | ۱۰۰۰ |
۱۳۸۹-۱۳۹۲ | ۷۰۰۰ | ۴۰۰۰ |
۱۳۹۳ | ۱۰۰۰۰ | ۷۰۰۰ |
۱۳۹۴-۱۳۹۷ | ۱۰۰۰۰ | – |
۱۳۹۸ | ۳۰۰۰۰ | ۱۵۰۰۰ |
گرانی بنزین در امسال چقدر جدی است؟
حال این سوال به وجود میآید که چقدر احتمال گرانی بنزین در سال جاری وجود دارد؟ طبق گفته کارشناسان این حوزه، در حال حاضر بنزین در کشور ما با قیمت پایینتری نسبت به تمام کشورهای دنیا به فروش میرسد. یکی از اصلیترین دلایل قاچاق سوخت همین مسئله است. سالانه ۹۰۰ هزار میلیارد یارانه پنهان از سوی دولت پرداخت میشود که سهم حوزه سوخت و انرژی از این میزان ۶۰۰ هزار میلیارد بوده و بنزین به تنهایی ۲۰۰ میلیارد تومان را به خود اختصاص میدهد.
به تازگی اخباری مبنی بر اینکه دولت قصد دارد این یارانه بسیار زیاد را کنار بگذارد منتشر شده است. تاکنون دولت واکنشی به این مسئله نشان نداده است، اما عنوان کرده است که به دنبال آن است تا توسعه زیرساختها را جایگزین هزینههای سنگین خود کند. دولت این برنامه را با کاهش یارانه برق کلید زده است، با نگاهی به قیمت کنونی قبوض برق میتوان به خوبی متوجه این مسئله شد. این در صورتی است که دولت تاکنون هیچ واکنشی را به افزایش قیمت بنزین نشان نداده است. شاید این شایعات ریشه در احتمال افزایش یارانه نقدی که به تازگی در مجلس مطرح شده است داشته باشند.
این در صورتی است که طبق گفته سخنگو شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی، هیچگونه تصمیمی برای گرانتر شدن بنزین اتخاذ نشده است و این مسئله در حد یک شایعه است. با این وجود باید منظر ماند و دید که سرانجام بحث قیمت بنزین به کجا می رسد.