واژه ای که جامعه از روی اجبار به این گروه داده است و از جمعیت عادی متمایزشان میکند، تمایزی آزاردهنده و سختی آور که معلولان باید در هر زمان و مکانی تحمل کنند.
خواه و یا ناخواه تعدادی از جمعیت هر روستا ، شهر و کشوری دچار نقص عضو و مشکلات جسمانی یا ذهنی هستند که میتوان گفت اکثریتشان اختیاری در دچار شدن خود به این مشکل نداشتهاند.
براساس آمار رسمی حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از جمعیت هر جامعه به نوعی دچار مشکل معلولیت هستند.
به گزارش خبرنگار ایرنا، انتخاب عنوانی مناسب برای افرادی از جمعیت جامعه که به نوعی دارای مشکل و نقصی در جسم و روان و ذهنشان هستند همواره چالشی عمده در جوامع بوده است که تلاشها در این زمینه تاکنون راه به جایی نبرده است.
در ایران نیز افرادی در این زمینه کوشیده و واژههایی را پیشنهاد دادهاند اما موفق نبوده اند، حدود دو دهه قبل تلاش برای جا انداختن عنوان توانجو به جای معلول از آن جمله بود که به خاطر عدم جامعیت و ناتوان جلوه دادن معلولان، کارکردی بدتر از واژه معلول داشت و خیلی زود فراموش شد.
بسیاری از معلولان اذعان میکنند همینکه عنوان معلولیت بر پیشانی ما نوشته شده است بیشتر از رنج ها و سختی هایی است که به واسطه نقصان جسمانی و یا روانی برایمان پدید می آیند.
محمد جوادی ، جوانی نحیف که از بدو کودکی از مشکل نقص جسمانی و پیامدهای منفی ظاهری آن رنج می برد میگوید : ضرب المثل جالب "عقل مردم در چشمشان است"! درباره دیدگاه افراد به ما مفهوم مییابد.
او بر این باور است که یک انسان در ظاهر خوش هیکل با اندام برازنده در دید بسیاری از مردم یک فرد کارآمد و مفید به چشم میآید درحالیکه امکان دارد فاقد مزیتهای دیگر بوده و فردی پرخاشگر و کم شعور و یا گرفتار در بعضی ناهنجاری های اخلاقی باشد.
وی ادامه میدهد: در این حال به محض مشاهده یک آدم نحیف و دارنده نقص عضو اما دارای توانمندیهای استثنایی از او تصویری از یک انسان ناتوان و به اصطلاح به درد نخور در اذهان درصد زیادی از مردم نقش میبندد.
وی همچنین می گوید: امکانات و تجهیزات لازم برای ما افراد با معلولیت شدید به شکل لجام گسیختهای افزایش یافته و امکان خرید این اقلام را گرفته و ما را در تنگنای شدید قرار داده است.
رضا محمدی که تمایل دارد به جای استفاده از عنوان عضو و سخنگوی هیات مدیره انجمن معلولان استان اردبیل از او به عنوان فعال اجتماعی در امور معلولان یاد شود، میگوید : درد ما ، معلولیت نیست چرا که در خلوت و در راز و
نیاز با آفریدگارمان به این باور رسیدهایم که به یقین حکمت و مصلحتی در این ارتباط هست اما رنج مهمی که از سینه هر یک از معلولان فوران میکند نوع دیدگاه دیگران و به اصطلاح افراد عادی جامعه به این قشر و شنیده نشدن فریادهای حق خواهی معلولان است.
او بر این باور است که بعضی افراد حتی در رده مدیران، معلولان را به نوعی سربار جامعه تلقی میکنند و این درحالیست که عزیزان دارای معلولیت زیادی وجود دارند که کارهای بسیار مهم و مفیدی برای رفع مشکلات مردم و پیشرفت کشور انجام داده اند.
او معلولان را مظلومترین گروه جامعه میداند و میگوید: در جامعه هستند بعضی افراد که به شنیده شدن صدای حق خواهی جامعه معلولان اجازه نمیدهند و باید اینها را معلول واقعی و از بدترین نوع آن دانست.
او با اشاره به اینکه به خاطر رواج چنین دیدگاهی بسیاری از معلولان گوشه نشین شدهاند، میگوید: انجمن معلولان استان اردبیل که ۷۰۰ نفر عضو دارد با همکاری جمعی از معلولان در سال ۱۳۸۳ تاسیس شد و وظیفه و هدف آن توانمند کردن معلولان و بالا بردن اعتماد به نفس و کمک به رفع مشکلاتشان است.
وی ادامه داد : تشکلهای زیادی در پی تشکیل این انجمن ایجاد شدهاند که مطالبهگر و غیرانتفاعی هستند.
وی با بیان اینکه در ایران قانون جامع حمایت از حقوق معلولان به وجود آمده که از لحاظ تصویب قوانین پیشرفته اما از نظر اجرا شدن آن ها عقب مانده است، میگوید : پایین بودن اعتبارهای دولتی انگیزه را از مدیران اجرایی می گیرد.
وی با بیان اینکه جامعه معلولان استان اردبیل خواستار رسیدن این خواستهها به گوش مدیران و به ویژه استاندار جدید اردبیل است، میگوید: این خواستهها شامل تقویت جایگاه مشاور استاندار در امور معلولان، توجه و حمایت ویژه از ورزشکاران معلول، استفاده از افراد نخبه دچار معلولیت در پیشرفت استان اردبیل و مناسب سازی مکانهای عمومی برای این عزیزان میباشد.
مدیرعامل انجمن معلولان جسمی و حرکتی اردبیل میگوید: معلولان نمیدانند مشلکاتشان را به چه فرد و یا کدام ارگان در میان بگذارند و تا زمانیکه یک سیاست واحد در این ارتباط اتخاذ نشود اکثر این مشکلات ماندگار خواهند بود.
نوروز امانی با اشاره به عدم اشرافیت اغلب مدیران به مسایل و مشکلات معلولان میگوید: همین موضوع باعث میشود تا در عمل راه حلها و برنامهها برای رفع این مشکلات ابتر بماند.
او بیکاری را از عمده مشکلات این گروه از جامعه میداند و تصریح می کند: شاهد حضور صوری و بطور صرف برای رفع تکلیف اکثر مدیران ذیربط در نشستها هستیم و اغلب خروجی مفید و موثری برای معلولان ندارند.
وی افزود: در فضای عمومی شهر مشکلات زیادی را شاهدیم و موارد مربوط به مسایل رفاهی معلولان اغلب رعایت نمیشوند و بطور مثال در توقفگاههای کنار خیابانهایی که در حاشیه پارک معلولان در نظر گرفته شدهاند افراد بدون معلولیت خودروهایشان را پارک میکنند.
به باور وی، هرچند اقدامات انجام گرفته کمیته مناسب سازی استان اردبیل در این ارتباط جای تقدیر دارد اما عقب ماندگیها در این زمینه به اندازهای گسترده و عمیق هستند که هنوز برای رسیدن به نتیجه مطلوب فاصله زیاد داریم.
او گفت: با این وضعیت، شهر اردبیل و دیگر شهرهای این استان در چشم انداز ۱۴۰۴ که برای داشتن شهرهایی با فضای عمومی مناسب رفاه حال معلولان تعریف شده است سهم خاصی نخواهد داشت.
به گفته او، کمیته مناسب سازی مکانهای عمومی و فضای اردبیل اعلام میکند که حدود ۵۳ درصد از گذرگاهها و ساختمانهای عمومی این شهر برای معلولان مناسبسازی شده است که هرچند این رقم خود باتوجه به وجود جمعیت بطور نسبی زیاد تعداد معلولان اندک است اما آنچه در واقعیت دیده میشود در درستی این رقم نیز تردید ایجاد میکند.
وی تصریح میکند: تا زمانیکه اندیشه و دیدگاه ها نسبت به معلولان اصلاح نشود تلاش در راه مناسبسازی اماکن عمومی برای معلولان نتیجه مفید نخواهد داد.
وی افزود: مشکل نبود مسکن معلولان در استان اردبیل به اشکال گوناگون چه از طریق خرید و چه به واسطه کمکها و تلاش های انجمنهای خیریه تا حد زیادی برطرف شده است اما به لحاظ وجود اختلاف در جانمایی با پیمانکاران مشکلاتی به وجود آمدهاند و تعدادی از معلولان وضعیت روشنی در این ارتباط ندارند که از ارگانهای ذیربط تلاش برای رفع این مشکل انتظار میرود.
او با اشاره به وجود بعضی مشکلات در مواد مربوط به قانون جامع حمایت از معلولان در سطح کشور مراحل سخت تعلق کمک هزینه به افراد دارای معلویتهای سخت را ازجمله آنها میداند که سبب شده است تا تعداد زیادی از این عزیزان باوجود داشتن معلولیتهای شدید از دریافت این کمک هزینه محروم بمانند.
او استفاده از ظرفیت و توانمندی افراد معلول نخبه را در موضوع پیشرفت و توسعه یک اقدام مفید و سازنده میداند و میگوید: هر جا که به افراد دارای معلولیت اعتماد و از توانمندیهایشان استفاده شده نتیجه مطلوب به دست آمده است.
وی همچنین با گلایه از نمایندگان اردبیل در مجلس میگوید: درحالیکه انتظارمان از آنان زیاد است اما در زمان انتخابات به یاد معلولان افتاده و پس از دریافت رای تا پایان دوره نمایندگی فراموش میکنند که معلولی هم وجود دارد و این از انصاف به دور است.
وی یادآوری کرد : درحالیکه پیروزی ورزشکارانی که به صورت حرفهای در رشتههای گوناگون ورزشی فعالیت دارند برای این مرز و بوم در عرصههای بین المللی افتخار میآورد اما بعضی معلولان ورزشکار از عدم حمایت و گرفتاری در مشکلات گوناگون برای ادامه فعالیت در این زمینه رنج میبرند.
او گفت : براساس قانون، کارمندان معلول میتوانند هر روز یک ساعت زودتر از پایان وقت اداری مکان کارشان را ترک کنند اما این قانون در مراکزی که به بخش خصوصی تعلق دارد رعایت نمیشود.
وی افزود: در ساخت و سازهای شهری، کمیسیون ماده صد شهرداریها بدون برخورد لازم با افراد متخلفی که با انجام ساخت و سازهای غیرقانونی و غیراصولی موجبات مزاحمت برای معلولان را فراهم آوردهاند فقط به دریافت جریمه نقدی بسنده کرده و این مشکلات برای معلولان باقی میماند که انتظار می رود تصمیم جدی تری در این زمینه گرفته شود.
تعداد ۵۴ هزار نفر از جمعیت یک میلیون و ۲۲۰ هزار نفری استان اردبیل به نوعی از معلولیت جسمانی و ذهنی رنج میبرند.