لزوم آزاداندیشی و اتباع الاحسن میان شیعه و سنی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان، حجت الاسلام و المسلمین محمد حسن زمانی، مدیر کل دفتر اجتماعی و سیاسی حوزه های علمیه قم در سی و پنجمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی با اشاره به مبانی آزاداندیشی از نگاه وحدت و تقریب مذاهب اسلامی گفت: پس از یافتن شناخت دقیق میان علمای شیعه و سنی باید کتب و مبانی فقهی این دو فرقه در بین طلاب منتشر شود تا از اساس و بنیان مباحث آشنا شوند.

وی افزود: یکی از مهم ترین مراحل تقریب مذاهب تبادل علمی بین شیعه و سنی است تا بهترین نظرات فقهی احساس شود اگر به این مرحله دست یافتیم خداوند متعال در قرآن کریم مژده داده به کسانی که سخن نیکو را می‌شنوند و بهترین را انتخاب می‌کنند. هیچ ایرادی ندارد که از سنی های حنفی، مالکی، شافعی و شیعه در کرسی های آزاد اندیشی به تبادل نظر پرداخته و موجب دانش افزایی یکدیگر شوند و دلایل فقهی خود را درخصوص فتواها بیان کنند که به این مرحله آزاد اندیشی و اتباع احسن بر اساس دلایل منطقی گویند.

وی با بیان این که موضوع وحدت اسلامی، دارای مفهوم های متعددی در ذهن جامعه اسلامی است، تصریح کرد: وحدت امت و تقریب مذاهب دارای مراحلی است که هر فردی ممکن است، به یکی از آن مراحل اهمیت بیشتری بدهد. حجت الاسلام زمانی با اشاره به این که من مراحل ایجاد وحدت امت را به چهار مرحله تقسیم کرده­‌ام، توضیح داد: مرحله اول، همزیستی مسالمت آمیز بین پیروان مذاهب است به این معنا که آنها به یکدیگر اهانت نکنند و دوستانه و برادرانه باهم زندگی کنند.

وی با بیان این که هیچ دلیل منطقی، مذهبی و دینی مبنی بر جنگ میان مذاهب مختلف وجود ندارد، تاکید کرد: قرآن پر است از آیاتی مبنی بر ضرورت اخوت، برادری. حجت الاسلام زمانی با اشاره به این که هیچ یک از مذاهب اسلامی فرمان جنگ با مذاهب دیگر را نداده‌اند، بروز جنگ و درگیری‌ میان مذاهب و پیدایش گروه‌های تکفیری را ناشی از جهل و خطای علمی در فهم مفاهیم دینی عنوان کرد.

این اندیشمند مسلمان از تعاون و همکاری بین پیروان مذاهب اسلامی به عنوان مرحله دوم نام برد و افزود: مسائل اجتماعی، اقتصادی، علمی و مذهبی عرصه‌هایی هستند که کشورهای اسلامی می‌توانند در این زمینه‌ها با یکدیگر همکاری کنند. وی همچنین تاکید کرد: ما امروز نیازمند تشکیل اتحادیه اقتصادی با حضور 57 کشور اسلامی هستیم به گونه‌ای که اولویت آنها تجارت و صادرات و واردات به کشورهای اسلامی باشد.

حجت الاسلام زمانی در ارتباط با همکاری‌های نظامی میان کشورهای اسلامی اظهار داشت: 57 کشور مسلمان می‌توانند با ایجاد همکاری‌های نظامی از سرزمین‌های اسلامی دفاع کنند. وی همچنین افزود: کشورهای اسلامی می‌توانند با تشکیل حوزه‌های علمیه مشترک میان اهل سنت و شیعه زمینه همکاری‌های مذهبی را ایجاد کنند.

مدیرکل دفتر اجتماعی و سیاسی حوزه علمیه تصریح کرد: مرحله سوم ایجاد وحدت اسلامی را مرحله تفاهم علمی مشترک عنوان کرد و اظهار داشت: مهم‌ترین دلیل ایجاد نفرت و درگیری میان پیروان مذاهب مختلف، شناخت غلط آنها نسبت به یکدیگر است.

حجت الاسلام زمانی تاکید کرد: اگر این شناخت اصلاح شود، نفرت به محبت بدل می‌گردد و این نیازمند برگزاری جلسات عالمانه و دوستانه میان متفکران شیعه و اهل سنت است. تبادل علمی و داد و ستد علمی بین شیعیان و اهل سنت برای یافتن بهترین نظرات و انتخاب صحیح‌ترین آراء دینی و مذهبی از دیگر مواردی بود که این عالم مسلمان برای تشکیل امت واحده به آن اشاره کرد.

وی با استناد به آیه 18 سوره زمر که می‌فرماید: «الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِکَ الَّذِینَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِکَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ : به سخن گوش فرامى‏ دهند و بهترین آن را پیروى مى کنند اینانند که خدایشان راه نموده و اینانند همان خردمندان» گفت: مفسران، متکلمان، عالمان همه مذاهب اسلامی، در کنار یکدیگر بشینند و راجع به مسائل فقهی تبادل نظر کنند.

مدیر دفتر اجتماعی سیاسی حوزه‌های علمیه در ادامه توضیح داد: ما نام این مرحله را مرحله «اتباع احسن» و یا آزاداندیشی می‌گذاریم به این معنا که همه، دلایل خود را برای احکام اسلامی بیان کنند سپس آن دلایلی که صحیح‌تر است را انتخاب کنند.

وی با بیان این که در طول تاریخ متفکران بزرگی را داشته‌ایم که این کار را انجام داده‌اند اما تعداد آنها کم بوده است، خاطرنشان کرد: مرحوم شیخ طوسی هزارسال قبل کتاب «الخلاف» را می‌نویسد در این کتاب دلایل مذاهب اهل سنت و دلایل شیعه را ارائه می‌دهد.

حجت الاسلام زمانی با اشاره به انتشار کتاب‌هایی با موضوع احادیث مشترک میان شیعیان و اهل سنت در مجمع تقریب اسلامی و برای استفاده علمای شیعه و سنی، اظهار داشت: این به معنای دادو ستد علمی است. وی با بیان این که در مصر نیز گام‌های بسیار خوبی در این زمینه برداشته شده است، تصریح کرد: گام اول را در این باره مرحوم شیخ محمود شلتوت برداشت و اجازه داد علمای اهل سنت و مفتیان سنی از فقه شیعه استفاده کنند.

این اندیشمند مسلمان در پایان سخنان خود ابراز امیدواری کرد: روزی برسد همه عالمان و متفکران شیعه و سنی، مالکی، شافعی، حنفی، حنبلی با هم متحد شوند و دلیل محوری را به جای مذهب محوری قرار دهند و آنچه را مطابق قرآن و سنت هست، معیار قرار داده و به سوی آن حرکت کنند.

پایان پیام/296