کتاب زبان شعری زردشت در گاهان با نگاهی به شعر هند و اروپایی منتشر شد


کتاب زبان شعری زردشت در گاهان با نگاهی به شعر هند و اروپایی منتشر شد

کتاب زبان شعری زردشت در گاهان با نگاهی به شعر هندواروپایی تألیف مهشید میرفخرایی به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شد.

به گزارش خبرگزاری شبستان، به نقل از انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، کتاب زبان شعری زردشت در گاهان با نگاهی به شعر هندواروپایی همراه با تحلیل دستوری و محتوایی یسن 50 (اوستا-زند) تألیف مهشید میرفخرایی به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اخیرا به بهای 37 هزار تومان منتشر شد.

گاهان مجموعه ای هفده سرود اوستای کهن از جنبه های شعری غنی و چشمگیری برخوردار است. یسن50 بیش از هر سرودی در این مجموعه نشان میدهد که هنر شاعری زردشت تا جه اندازه به الگوهای پیش آریایی که فراوانی در ریگودا شاهد دارد نزدیک و تا چه حد تحت تاثیر آنها بوده است. در این پژوهش فن شعر یا بوطیقا در سه سطح شناخت عبارتهای قالبی، شناخت وزن شعر و سبک شناسی در گاهان با نگاهی به ریگودا بررسی شده است.

میراث معتبر دینی و ادبی که زردشت به جای گذاشت، مجموعۀ هفده سرود دینی، گاهان، او است. این سرودها هستۀ اصلی یسنه، مراسم مهم مزدیسنان را تشکیل می دهند که حدود یک سوم اوستای اصلی موجود است. گاهان از زمان اوستای جدید موضوع ستایش بوده است (← یسن 71/6). از پنج گاه گاهان، چهار گاه نخست مجموعه ای آیینی است امّا گاه پنجم، گاه 53 (وهیشتوایشتی vahištōišti) که به شیوۀ ادبی متفاوتی سروده شده، ظاهراً نوعی پیوست است.

زبان گاهان از زبان پیکرۀ اصلی اوستا کهن تر است. علاوه بر گاهان، «یسن هفت ها» (یسن های 35/3 – 41/7) و دعای مقدس «یثااهووییریو» (یسن 27/13)، «اشم وهو» (یسن 27/14)، «ینگهه-هاتم» (یسن 27/15) و «ایریماایشیو» (یسن 54/1) نیز به زبان اوستای قدیم است.

گاهان و دعای مقدس به شیوۀ شاعرانه و رازآمیزی تصنیف شده اند و آراء و عقاید کلامی و الهیاتی زردشت هیچ جا در آنها روشن و نظامند بیان نشده است. گاهان آگاهی در مورد اصلاحات زردشت و شرایط سیاسی و اجتماعی را با هم می آمیزد به طوری که تشخیص این دو لایه متفاوت از هم دشوار است. از سوی دیگر به سبب کوچک بودن پیکرۀ اوستای قدیم، مواد کافی برای تجزیه و تحلیل زبان شناختی، ترجمه و تفسیر در دست نیست و نقش آن نیز به عنوان منبعی برای تاریخ دین و فرهنگ بسیار کم‌رنگ است.

تحلیل زبان شناختی گاهان، طبیعتاً می بایست از ترجمۀ پهلوی آن آغاز می شد امّا این ترجمه که تدوین آن به اواخر دورۀ ساسانی باز می-گردد، کمک چندانی به روشن شدن متن اوستای کهن نمی کند. بدین ترتیب برای بررسی گاهان، رجوع به پیکرۀ بزرگ متون ودایی هندی باستان اساسی است و در این میان، ریگ ودای کهن، با 1028 سرود نیایشی در برابر 17 سرود زردشت، از اهمیت خاصی برخوردار است. این متون کمک می کند تا تصویری از دیدگاه دستوری و واژگانی از اوستای قدیم به دست آوریم. این دو متن به یک سبک ادبی تعلق دارند و پیوند تاریخی آنها نیز آثار متعددی در عبارت پردازی و مفاهیم دینی گاهان بر جای گذاشته است. از این رو، از نظر مسایل جزیی و کلی روشنی بخش یکدیگرند.

این پژوهش در دو بخش، یک: نگاهی به شعر هندواروپایی در سه فصل: 1. فن شعر هندواروپایی، 2. شاعر و شعر سرودن و 3. سبک بیان و آرایه ها، و بخش دوم: تحلیل دستوری و محتوایی یسن 50 (اوستا-زند) در دو فصل: 4. بن مایه های سرودهای گاهانی، تصنیف حلقه ای، حرف‌نویسی و برگردان فارسی متن اوستا، همراه با یادداشت-ها و 5- ترجمه اوستا به پهلوی، آوانویسی و برگردان فارسی متن زند، همراه با یادداشت ها می‌پردازد. واژه نامه اوستا-زند-فارسی، کتابنامه، نمایه فارسی و سنسکریت بخش های پایانی را تشکیل می دهند.

هندواروپایی اصطلاح خاص زبان‏شناسی تاریخی است که از اوایل سدۀ نوزدهم به خانوادۀ زبان‏هایی اطلاق شد که نخست در سراسر اروپا و بخش‏های بسیاری از آسیای صغیر و سپس در هر گوشۀ جهان گسترش یافت. این اصطلاح، در اساس، جغرافیایی است چون به شرقی‏ترین گسترۀ این خانواده، از شبه‏قارۀ هند تا غربی‏ترین در اروپا، اشاره دارد. از همین‏رو اصطلاح هندوژرمنی نیز برای این خانوادۀ زبانی به‏کار رفته است. دانشمندان اروپایی آغازگران مطالعات این خانوادۀ زبانی بودند که تا آن زمان با زبان‏های لاتین، یونانی و نیز زبان‏های فرهنگی اروپاییِ آن دوران یعنی رومیایی، ژرمنی و اسلاوی آشنایی داشتند. مقایسۀ زبان سنسکریت با دو زبان باستانی، یونانی ـ رومی، مفهوم خویشاوندی‏های زبانی را متحول ساخت. نخستین دانشمندی که به جد در این راه کوشید فرانتس بوپ (1791ـ1867) آلمانی است که در سال 1812 میلادی برای فراگیری زبان‏های شرقی به پاریس رفت و در همان‏جا کتاب دستگاه صرفی سنسکریت با مقایسۀ زبان یونانی، لاتین، فارسی و زبان‏های ژرمنی را منتشر کرد که سرآغاز روش تطبیقی در مطالعات زبانی بود. گرچه پیش از او افرادی به رابطۀ زبان سنسکریت با زبان‏های دیگر خانواده‏ای که بعدها هندواروپایی نامیده شد، پی بردند امّا مطالعۀ روشمند در تطبیق زبان‏ها، به‏عنوان دانشی مستقل حاصل زحمات بوپ بود.

پایان پیام/31

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه فرهنگی و هنری

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!


روی کلید واژه مرتبط کلیک کنید

بیشترین بازدید یک ساعت گذشته


عکس پروفایل شهادت امام علی علیه السلام