بررسی دستاوردهای سفرهای ضرغامی؛ 100 روز، 6 استان

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، هر کدام از سه بخش میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ظرفیت و جایگاهی به وسعت یک وزارتخانه دارد؛ حوزه‌هایی که به قول عزت‌الله ضرغامی «سه ضلع یک مثلث» هستند؛ اگر چه نوع این مثلث و اینکه کدام بخش قاعده و کدام محصول در راس آن خواهد بود به رویکرد مدیریتی و سیاست‌های کلان آن برمی‌گردد.

البته اولویت‌بندی هرکدام از اضلاع این مثلث، همواره طرفداران و منتقدانی دارد، گروهی میراث‌فرهنگی و آثار تاریخی را عامل اصلی و هویتی برای جامعه و به عنوان ضلع اصلی (قاعده)، لازمه جذب گردشگر و توسعه گردشگری می‌دانند، در مقابل گروه دیگر گردشگری را به عنوان صنعتی پیشرو و موتور محرک می‌دانند که علاوه بر درآمدزایی و ثروت‌سازی، آثار فرهنگی را به جهان معرفی می‌کند و با کسب درآمد از این راه می‌توان از میراث‌فرهنگی کشور حفاظت کرد.

در این میان کارشناسان صنایع‌دستی و هنرهای سنتی نگاه متفاوت‌تری دارند، آنها معتقدند اولا «میراث‌فرهنگی محصول نگاه هنرمندانه و دست‌ساخته‌های خلاقه هنرمندان اعصار گذشته و نمادی ماندگار از هنرهای‌سنتی است که شامل گذر زمان شده» و ثانیا، «صنایع‌دستی نقش موثرتری در ایجاد اشتغال و تقویت کارآفرینی و افزایش درآمد چه در بازار داخلی برای جوامع محلی چه در بازار جهانی برای ارزآوری ایفا می‌کند.»

ضرغامی از همان آغاز ورود به ارگ آزادی (۴ شهریور) و وزارتش در میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی،‌ به اتکای مجموع همین رویکردها تلاش کرده از هر سه بخش تخصصی، مثلثی متساوی‌الاضلاع رسم کند که از هر زاویه‌ای به آن نگریسته شود یا هر کدام از حوزه‌ها در قاعده قرار گیرند، اشتغال‌، درآمدزایی و توسعه در راس باشد و حفاظت از میراث‌فرهنگی، توسعه گردشگری و صادرات صنایع‌دستی برآیند نهایی آن شود. این نگرش متوازن در ۱۰۰ روز نخست کاری او، در جلسات کاری و دستاوردهای سفر به ۶ استان ایلام، فارس، اردبیل، سمنان، زنجان و هرمزگان و بازدید میدانی در پایتخت، دیده می‌شود.

سفر ایلام، بخشیدن اجاره‌بهای غرفه‌های بازارچه صنایع‌دستی

وزیر میراث‌فرهنگی سفرهای استانی را با آغاز پاییز (اول مهر) از ایلام شروع کرد. بازدید از شهر تاریخی و هدف گردشگری سیروان و روستای سرابکلان، بازدید از بازارچه صنایع‌دستی و هتل گردشگری ایلام، بازدید از زیرساخت‌های گردشگری سد سیمره، بازدید از طرح‌های گردشگری شاه‌ماری، ارشت و بوم‌گردی گلاره روستای چشمه‌پهن سیروان از برنامه‌های سفر یک روزه ضرغامی به ایلام بود.

ضرغامی در این سفر آثار دوران دفاع‌ مقدس همچنین موقعیت‌های تاریخی و طبیعی را ظرفیت استان ایلام برای تبدیل شدن به قطب گردشگری عنوان کرد و گفت: ظرفیت‌های گردشگری این استان زیاد و متنوع است اما زیرساخت‌های لازم برای آن باید ایجاد و توسعه یابد؛ موضوعی که آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی رئیس‌جمهوری هم در این دور از سفر مورد تاکید قرار داد که «کریدورهای ریلی و آزادراه‌ها، وسیله و زیربنای ارتباطی و مواصلاتی این استان با کشور عراق و با بخش‌های دیگر کشور هستند و همچنین زمینه صادرات در استان ایلام به کشور عراق که می‌تواند بازار خوب برای کالاها و تولیدات ایرانی باشد، فراهم شود. این زیرساخت‌ها باید آماده و تکمیل شوند.»

وزیر میراث‌فرهنگی در سفر به ایلام از بازارچه صنایع‌دستی ایلام هم بازدید کرد. ضرغامی پس از شنیدن درددل‌ها و مشکلات و نیازهای صنعتگران این بازارچه، با توجه به کسادی فروش محصولات آنها به دلیل شیوع ویروس کرونا، دستور داد اجاره‌بهای غرفه‌های این بازارچه صنایع‌دستی تا پایان سال ۱۴۰۰ بخشیده شود.

او در بازدید از سایت تاریخی سرابکلان و زیرساخت‌های گردشگری سد سیمره قول مساعد داد تا مشکلات ساکنان بومی این سایت‌ تاریخی و همچنین مسئله ایستگاه‌های پمپاژ سد سیمره در هیئت دولت مطرح و پیگیری شود تا چالش‌های ایجاد شده برای مردم منطقه رفع شود.

سفر فارس؛ تخصیص ۲۰ میلیارد تومان برای منطقه گردشگری پاسارگاد و ۸۰میلیارد تومان برای سایر طرح‌ها

ضرغامی در دومین سفر استانی همزمان به سفر هیات دولت (۲۲ مهر) به استان فارس رفت. او در این سفر از موزه منطقه‌ای و باغ‌موزه مشاهیر حافظیه،‌ مجموعه میراث جهانی پاسارگاد و مجموعه جهانی تخت جمشید بازدید و حرم مطهر شاه‌چراغ (ع) را زیارت کرد.

وزیر میراث‌فرهنگی در این سفر، به ظرفیت‌های متنوع گردشگری به‌ویژه گردشگری سلامت در استان فارس اشاره کرد و گفت که از محل اعتبارات سفرهای استانی ۸۰ میلیارد تومان به بخش حفاظت و مرمت، توسعه گردشگری و تولیدات صنایع‌دستی فارس همچنین تاکنون ۲۰میلیارد تومان اعتبار قطعی به توسعه منطقه گردشگری پاسارگاد در سفر استانی هیات دولت به استان فارس اختصاص داده‌شده که البته از سایر محل‌ها نیز اعتباراتی به این منطقه اختصاص خواهد یافت.

دیدار و گفت‌وگوی ضرغامی با تعدادی از خانواده‌هایی که در بافت فرسوده و تاریخی شیراز زندگی می‌کنند در فضای مجازی پربازدید و برخی سخنان او در جلسه شورای اداری استان فارس هم با واکنش‌های متفاوتی در شبکه‌های اجتماعی مواجه شد؛ جایی که وی گفت «همه جای استان (فارس) در خصوص ساخت‌وساز در بخش حریم‌ها دچار مشکل است، امروز مردم شهر پاسارگاد به‌خاطر مقبره کوروش و قوانین ما نمی‌توانند ساختمان دوطبقه بسازند، درست کشاورزی کنند، چاه بزنند، دکل بزنند. من باید این مشکل را حل کنم. یک مقدار انقباض قوانین حریم‌ها را بردارم و انبساطی کنم. از جناب آقای رئیسی هم خواهش می‌کنم اجازه بدهند هم در شورای عالی انقلاب فرهنگی و هم در دولت این موضوع را با اولویت مطرح کنیم، چون این تصمیم یک تصمیم ویژه و مثل حرکت روی لبه تیغ است.»

البته وزیر میراث‌فرهنگی در روزهای بعد در پاسخ تحریف سخنانش، به این انتقادات با شفاف‌سازی پاسخ داد: دنبال حفر چاه کنار مقبره کوروش نیستیم.

همچنین «شناخت مشکلات و حل مساله» راهبردی است که وزیر میراث‌فرهنگی در بیش از سه ماه کاری خود تاکید دارد. بر همین اساس دو روز بعد از سفر فارس، او در توییتی از تشکیل هیات‌کارشناسی و اعزام سه مدیرکل ستادی برای حل مشکلات مردم در پاسارگاد با دستور کار رعایت دقیق قوانین حریم میراث‌فرهنگی و جلوگیری از رفتارهای فراقانونی در جهت ناراضی‌سازی مردم خبر داد.

او همان زمان به دوگانه‌ای در مورد مشکلات مردم و حفظ بافت تاریخی شیراز اشاره کرد و گفت برخی می‌گویند «ما داریم در این خانه زندگی می‌کنیم و بدبخت شدیم» از آن طرف عده این هم می‌گویند «اینجا خانه تاریخی است و باید بافت تاریخی حفظ شود». راه حل این مسائل، کار کارشناسی است و موضوع بافت تاریخی شیراز و حل مشکلات مردم و البته حفظ خانه‌های تاریخی به تیم کارشناسی ارجاع داده و این تیم به منطقه اعزام شده تا همه جوانب را بررسی کنند.

سفر به اردبیل؛ اختصاص ۵۵ میلیارد تومان اعتبار و ۵۰ میلیارد تومان تسهیلات

مقصد سومین سفر ضرغامی، استان اردبیل بود. وزیر میراث‌فرهنگی در این سفر که در اواخر مهرماه (۲۹ مهر) انجام شد علاوه بر افتتاح طرح‌های میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان، دیدار با هنرمندان صنایع‌دستی اهل تسنن عنبران همزمان با هفته وحدت در مجموعه جهانی شیخ‌صفی‌الدین اردبیلی، آغاز تصویربرداری فیلم گردشگری ایران ۹۱، از شهرستان‌های سرعین و بازدید و در دیدارهای مردمی به بررسی مشکلات این دو شهرستان‌ پرداخت.

وزیر میراث‌فرهنگی مانند هر دو سفر قبلی از یکی از بازارچه‌های صنایع‌دستی بازدید کرد. او اقدامات انجام شده و سامان‌دهی این بازارچه را نسبت به بازدید قبلی که از آن داشته بود، گسترده و مناسب‌ ارزیابی کرد و بر تداوم آن تاکید کرد.

در ادامه این سفر با حضور ضرغامی در محل فیلم‌برداری، تولید سریال تلویزیونی ایران ۹۱ آغاز شد. این سریال با محوریت معرفی جاذبه‌ها و قابلیت‌های گردشگری استان اردبیل در قالب طنز با مشارکت صدا و سیما و اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اردبیل تهیه می‌شود.

سرعین قطب گردشگری سلامت/ افتتاح ۳۷ طرح در استان

ضرغامی سرعین را از قطب‌های مهم گردشگری سلامت کشور معرفی و در مورد ظرفیت‌های این شهر برای جذب گردشگر در حوزه ورزش تصریح کرد: «حسین رضازاده و علی دایی دو قهرمان ورزشی ویژه بین‌المللی، (اهل اردبیل) و افتخار کشور هستند. سرعین ظرفیت خدمات‌دهی به بخش‌های مختلف گردشگری دارد و باید برای میزبانی از رویدادهای ورزشی و کمپین‌های ملی مهیا شود.»

در این سفر در مجموع ۳۷ طرح در حوزه‌های میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان به بهره‌برداری رسید که ۱۳ مورد از این طرح ها مربوط به پایگاه جهانی شیخ صفی‌الدین اردبیلی شامل سامان‌دهی و ایجاد صحن قزل‌باشلار، مرمت کاشی ساقه گنبد شاه اسماعیل، مرمت و ساماندهی مدرسه پورسینا عمارت دارالارشاد، سامان‌دهی قبرستان مطهر شهیدگاه، نورپردازی حیاط باغ، یکسان‌سازی کاشی سردرهای مغازه میدان عالی‌قاپو، نوسازی حفاظت الکترونیکی مجموعه با دوربین‌های مداربسته به تعداد ۷۰ عدد و سیستم دزدگیر، راه‌اندازی موزه سکه، موزه اسناد، موزه کتیبه‌های سنگی٬ موزه قطعات سفال، موزه سفال و موزه عکس‌های قدیمی است.

افتتاح زیپ‌لاین مجتمع گردشگری شرکت باغ‌شهر هیر، محوطه گردشگری قصر چوبی ازناو خلخال، اقامتگاه بوم‌گردی حسن قهرمان‌زاده، هتل یک‌ستاره محمد عیسی‌زاده، محوطه گردشگری همرنگ و اقامتگاه بوم‌گردی آرامان هم از طرح‌هایی بود که همزمان با سفر وزیر میراث‌فرهنگی به اردبیل برای خدمت‌رسانی به شهروندان و گردشگران به بهره برداری رسید.

افزون بر این، در این سفر اعلام شد مبلغ ۱۰۰ میلیارد ریال از محل منابع کمک‌های فنی و اعتباری برای اجرای طرح‌ها و توسعه گردشگری همچنین ۱۰۰ میلیارد ریال برای مرمت بناهای تاریخی و تکمیل موزه‌های استان در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ توسط سازمان برنامه و بودجه اختصاص می‌یابد.

همچنین ۵۰۰ میلیارد ریال تسهیلات قرض‌الحسنه برای اجرای طرح‌های گردشگری استان با نظر وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از محل منابع ستاد اجرایی فرمان امام (ره) همچنین ۵۰ میلیارد ریال اعتبار نیز از محل منابع وزارت نفت امسال برای ایجاد زیرساخت‌های گردشگری استان اردبیل تخصیص داده می‌شود. علاوه بر آن از محل منابع سازمان برنامه و بودجه ۳۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیز برای تکمیل طرح‌های میراثی براساس فهرست ارائه‌شده در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ اختصاص می‌یابد.»

سرم تقویتی و شایعه سکته در سرعین

در حین سفر شایعاتی منتشر شد که وزیر میراث‌فرهنگی در سرعین دچار حمله قلبی شده و سکته کرده که وزارت میراث‌فرهنگی آن را تکذیب کرد. ضرغامی چند ساعت بعد دست به توییت شد و نوشت: در میان برنامه‌های فشرده اردبیل، یک سرم تقویتی زدم و مجددا ساعت‌ها در سرعین با مردم بودم؛ شایعه امروز خیلی خوب بود؛ اجمالا فهمیدم خیلی‌ها، نگران من هستند! امشب برای مهمانان خارجی (کنفرانس وحدت اسلامی) در برج میلاد سخنرانی دارم.

سفر به سمنان؛ اختصاص ۱۲۰۰میلیارد ریال اعتبار

سمنان ایستگاه چهارم سفرهای استانی وزیر میراث‌فرهنگی بود. بازدید از بافت تاریخی سمنان، کاروان‌سرای شاه‌عباسی سمنان، عمارت خیل‌خان، عمارت ملاده، محل اجرای سد فینسک و شهر نمونه گردشگری شه‌میرزاد و همچنین بازدید از طرح‌های موزه بزرگ سمنان، بازارچه صنایع‌دستی، مجتمع گردشگری ققنوس و شماری از کارگاه‌های صنایع‌دستی از برنامه‌های سفر یک روزه (۱۳ آبان) ضرغامی به استان سمنان بود.

او در بازدید از بازارچه دائم صنایع‌دستی سمنان تاکید کرد «ورودی این بازارچه با معماری زیبا و جذاب باعث انگیزه‌بخشی به مسافران و گردشگران برای بازدید از بازارچه خواهد شد البته باید با نگاه بین المللی برای این بازارچه در سطح بین‌المللی کار شود، همچنین بسته‌بندی و صادرات در همین‌جا انجام شود.»

وزیر میراث‌فرهنگی در این سفر از ظریف‌ترین خشت سفالی جهان اثر و دست‌ساخته استاد حبیب دانایی هنرمند سفالگر مهدی‌شهری بازدید کرد. این خشت سفالی با ضخامت دو دهم میلی‌متر در مدت یک ماه تولید شد که به گفته سازنده آن، ظرفیت‌ترین خشت سفالی جهان است. روی این سفال که در ابعاد ۳۰ در ۳۵ سانتی‌متر ساخته شده نام مقدس حضرت علی‌ابن موسی الرضا (ع) حک شده است، این سفال خشتی ۱۳۰ گرم وزن دارد. ضخامت این خشت سفالی همانند تیغ موکت‌بری است.

دو دستور میراثی در سفر به سمنان

وزیر میراث‌فرهنگی در سفر به سمنان توجه ویژه خود را بافت تاریخی و آثار فرهنگی نشان داد. او در این سفر دستور تخریب دیوار مانع و مزاحم رویت کاروان‌سرای تاریخی این شهر را صادر کرد و گفت: دیوار مزاحم کاروان‌سرای سمنان تخریب شود، مردم نفس می‌کشند. این اتفاق نقش مهمی در جذب گردشگر و تقویت نشاط بین شهروندان دارد. وزیر میراث‌فرهنگی قول داد که «برای حل این مشکل با رئیس جمهوری و وزیران مرتبط در کابینه رایزنی کند.

در همین چارچوب مرمت و سامان‌دهی کاروانسرای شاه‌عباسی سمنان با فاصله کمتر از یک روز پس از دستور وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آغاز شد.

کاروان‌سرای شاه‌عباسی واقع در میدان سعدی در مرکز شهر سمنان در گذشته یکی از املاک سازمان زندان‌های کشور بود و به عنوان زندان سمنان استفاده می‌شد. از سال قبل زندان سمنان به خارج از شهر منتقل شد و در دومین روز از بهمن ۹۹، رئیس وقت قوه قضاییه در سفر به استان سمنان حکم آزادی این کاروان‌سرا و واگذاری آن به شهرداری سمنان را صادر کرد. این کاروان‌سرا به عنوان یکی از ۹۹۹ کاروانسرای ساخته شده در دوران شاه عباس صفوی در شهر سمنان قرار دارد و دارای ۴۰۰ سال قدمت است که در سال ۱۳۵۲ به ثبت ملی رسید.

ضرغامی همچنین در بازدید از تپه چال خندق خواستار سامان‌دهی حریم این تپه تاریخی با مشارکت شهرداری شد و گفت: وضعیت بنای شیشه‌ای در کنار تپه تاریخی چال خندق (دژ چرمنه) زیبنده یک تپه تاریخی نیست و نیاز به سامان‌دهی دارد. تپه چاله خندق شاهجوق مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است و در ۹ اردیبهشت‌ ۱۳۸۲ با شماره ۸۶۲۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

ضرغامی بعد از پایان سفر به سمنان این بار دو توییت مربوط به حوزه میراث فرهنگی منتشر کرد، اولی درباره کاروان‌سرای شاه‌عباسی و تپه چال خندق و دومی درباره مناره ۱۰۰۰ ساله مسجد جامع سمنان در کنار امامزاده یحیی (ع).

سفر به سمنان نشان داد رویکرد مدیریت جدید وزارت میراث‌فرهنگی تک‌بعدی و یک وجهی و صرفا بر مدار توسعه گردشگری نیست، بلکه حفاظت و صیانت آثار تاریخی و باستانی هم از اولویت‌های مدیریت تحول‌گرا مد نظر ضرغامی است. جایی که تاکید می‌کند: «حفظ و معرفی میراث تمدنی این ملت بزرگ وظیفه‌ای همگانی است.»

سفر به زنجان؛ اختصاص ۱۵۰ میلیارد تومان اعتبار و رونمایی از کتاب جامع ملیله

کاروان سفرهای استانی دولت در هفته آخر آبان (۲۷ آبان) به استان رسید. وزیر میراث‌فرهنگی در پنجمین سفر استانی خود اولویت برنامه خود را به بازدید از بافت تاریخی زنجان و بازدید از محوطه میراث‌جهانی گنبد سلطانیه داد و بعد از آن هم از مجموعه رختشوی‌خانه و چند کارگاه‌صنایع‌دستی ملیله‌کاری، مسگری و چاقوسازی همچنین موزه گیاهان دارویی بازدید کرد.

رونمایی از تزئینات ضلع شمالی و شمال غربی میراث جهانی گنبد سلطانیه، افتتاح موزه صنایع‌دستی در عمارت تاریخی دارایی، رونمایی از اشیای موزه معدن نمک اتریش در موزه مردان نمکی، هم‌اندیشی با تیم کاوش آلمان در عمارت ذوالفقاری و ... از برنامه‌های سفر ضرغامی به استان زنجان است.

او با حضور در محل طرح‌های موزه دفاع مقدس زنجان، بازارچه‌های صنایع‌دستی، مجتمع گردشگری پاسارگاد ابهر، مجتمع گردشگری الماس غرب، هتل بوتیک، طرح گردشگری امند و غیره در جریان فعالیت‌های انجام‌شده در این طرح ها قرار گرفت.

وزیر میراث‌فرهنگی در بازدید از بخش‌های مختلف میراث جهانی گنبد سلطانیه (تربت خانه، سردابه و کارگاه‌های تزیینات این گنبد جهانی) این بنا را بیانگر تاریخ معماری و هنر اصیل ایرانی دانست و گفت: گنبد سلطانیه علاوه بر شکوه و عظمت معماری که در نوع خود بی نظیر است، دانشنامه‌ای از نقش و طرح در تزیینات معماری دوره ایلخانی است. بنای گنبد سلطانیه علاوه بر تابلوهای فارسی و انگلیسی نیازمند تابلوهای معرفی به زبان عربی است و باید فضاسازی داخلی گنبد سلطانیه به بهترین نحو انجام گیرد و اعتبارات لازم به آن تخصیص خواهیم داد.

گنبد سلطانیه نماد و نشانه فرهنگ و ارزش مردم است. مرمت‌گران قدیمی این شهر که در گنبد سلطانیه هنرنمایی کردند، جزو افتخارات این شهر هستند و باید به‌عنوان اشخاص برتر نام و نشان آن‌ها به یادگار باقی بماند. مرمت این بنای فاخر به‌درستی و زیبایی انجام‌ شده و امیدواریم به همین روال و با سرعت بیشتر ادامه یابد. باید تلاش کرد با ایجاد محوطه و فضاسازی مناسب در ارگ سلطانیه و تسهیل در بخش حرایم و تزریق اعتبارات لازم به این بنا و محوطه فاخر جهانی، هر آنچه به‌عنوان مانع برای مردم و شهر شناخته می‌شود را مرتفع کرد و باید ترمیم اعتماد ازدست‌رفته مردم را در اولویت قرار داد.

گنبد سلطانیه یادگار دوره ایلخانیان در ایران و یکی از آثار ثبت شده کشور در فهرست میراث جهانی محسوب می شود، این گنبد به دست سلطان محمد خدابنده در قرن هشتم احداث شده که اکنون بزرگترین گنبد آجری جهان به شمار می‌آید.

وزیر میراث‌فرهنگی در بازدید از گنبد سلطانیه زنجان، بر دستان هنرمند سیدعلی غفاری مرمتگری که ۴۰ سال در این میراث جهانی کار کرده، بوسه زد. صحنه ای که در شبکه‌های اجتماعی مورد توجه فعالان میراث‌فرهنگی قرار گرفت و ضرغامی اوایل آذر که پیشکسوتان میراث‌فرهنگی دیدار و جلسه هم‌اندیشی داشت به همان حس احترام در زنجان اشاره کرد و در حساب توییتری خود نوشت: اساتید و پیشکسوتان سرمایه ملی ما هستند.

ضرغامی در جلسه با خبرنگاران و مسئولان میراث فرهنگی زنجان اظهار داشت: باید تلاش کرد با ایجاد محوطه و فضاسازی مناسب در ارگ سلطانیه و تسهیل در بخش حرایم و تزریق اعتبارات لازم به این بنا و محوطه فاخر جهانی، هر آنچه به‌عنوان مانع برای مردم و شهر شناخته می‌شود را مرتفع کرد و باید ترمیم اعتماد ازدست‌رفته مردم را در اولویت قرار داد که در همین چارچوب عملیات سامان‌دهی محوطه پایگاه میراث جهانی گنبد سلطانیه، اطراف گنبد و برج و باروی ارگ با فاصله یک روز پس از دستور وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اجرایی شد.

رختشویخانه زنجان با شماره ۱۷۴۷، در فهرست آثار ملی قرارگرفته است. امروزه از رختشویخانه زنجان به‌عنوان موزه مردم‌شناسی این شهر استفاده می‌شود که این تغییر کاربری بسیار کم‌نظیر است. از نظر تشابه کاربری در هیچ قسمتی از ایران، چنین بنایی به این شکل دیده نشده است. اندیشه‌ ساخت بنایی صرفاً برای شستشوی لباس و نظافت وسایل خانه و نیز در انحصار زنان، برای اولین‌بار در ایران، در شهر زنجان شکل‌گرفته و با کمک حاکم وقت و مردم خیر به بهترین شکل ممکن طراحی و ساخته شد.

ضرغامی در بازدید از رختشویخانه زنجان نمایشگاه صنایع دستی حاشیه آن کتاب دو زبانه و جامع ملیله زنجان را رونمایی کرد. کتاب جامع ملیله زنجان به دو زبان فارسی و انگلیسی با همکاری معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چاپ شده است.

جواد واحدی معاون امور مجلس، حقوقی و استان‌های وزارت میراث‌فرهنگی که در سفر به زنجان ضرغامی را همراهی می‌کرد، اعلام کرد: برای تکمیل زیرساخت‌های گردشگری در سطح استان، اجرای پروژه‌های بازنگری مطالعات و تأمین زیرساخت‌های منطقه نمونه گردشگری، کمک به تکمیل زیرساخت‌های گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان سلطانیه، ساخت و نصب تابلوهای معرفی آثار تاریخی، طبیعی، روستاهای هدف و شهرهای نمونه گردشگری و تکمیل بازارچه و فروشگاه دائم صنایع‌دستی در سطح استان زنجان یک هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال از سوی سازمان برنامه‌وبودجه کشور و وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ اختصاص یافت.

سفر به هرمزگان؛ اختصاص اعتبار ویژه برای گردشگری دریایی و بازگشایی قلعه پرتغالی‌های هرمز

اولین هفته آذر با ششمین سفر استانی وزیر میراث‌فرهنگی مصادف شد و ضرغامی عازم هرمزگان در منطقه خلیج‌فارس شد؛ استانی با ظرفیت‌های متنوع از میراث تاریخی و طبیعی، محصولات صنایع‌دستی و گردشگری دریایی.

وزیر میراث‌فرهنگی در این سفر از اسکله مسافربری شهید حقانی و طرح‌های گردشگری و میراث‌فرهنگی جزایر هرمز و لارک، غار نمکی جزیره هرمز، محل پروژه‌های مرمت قلعه پرتغالی‌ها، مجموعه‌های گردشگری ماجرا و اسماعیلی این جزیره بازدید کرد.

جزیره هرمز و این ساحل سرخ یکی از زیباترین نقاط گردشگری ایران است که چشم‌انداز بسیار زیبایی از جزر و مد آب دریا در آن به‌چشم می‌خورد. این ساحل زیبا و خاک آن مجموعه‌ای از رنگ‌های مختلف است که در نوع خود در دنیا کمیاب و بی‌نظیر است.

ضرغامی در سفر به هرمزگان از عدم تناسب جایگاه گردشگری دریایی با ظرفیت‌های موجود آن انتقاد کرد و گفت: گردشگری دریایی در کشور ما بسیار ضعیف است و با ۵ هزار کیلومتر ساحل در جنوب و شمال و جزایر متعدد و منحصربه‌فرد نتوانسته‌ایم از ظرفیت گردشگری دریایی استفاده‌ای داشته باشیم. راه‌اندازی صنعت گردشگری دریایی می‌تواند به اقتصاد کمک کند و باید زیرساخت‌ها آماده شود تا مردم بیشتر به استان هرمزگان و جزایر آن سفر کنند.

زیرساخت‌هایی برای گردشگری دریایی باید فراهم شود، بخش زیادی از اسکله‌ها قدیمی است و باید بازسازی شود. یکی از پروژه‌های گردشگری دریایی در هرمزگان یک کشتی تفریحی است که هشت ماه است آماده شده و مشکل قانونی برای به‌آب انداختن دارد. رایزنی لازم در این خصوص صورت گرفت که ان‌شاءالله این کشتی به‌زودی در دریا شناور شود.

بازگشایی قلعه پرتغالی‌های هرمز

وزیر میراث‌فرهنگی در بازدید از قلعه پرتغالی‌های جزیره هرمز که به‌دلیل اجرای عملیات مرمت در بخشی از این قلعه، تعطیل بود، دستور داد با توجه به مطالبات مردمی، این محل بازگشایی شود و گردشگران بتوانند با رعایت شیوه‌نامه‌ها و قواعد مرمت از این محل بازدید کنند.

وی گفت: بازدید مردم از این قلعه حتی در بخشی که مرمت انجام می‌شود، مشکلی ندارد و به شرط رعایت شیوه‌نامه ها، مرمت یکی از جاذبه‌های گردشگری و باعث آشنایی مردم با شیوه‌های بازسازی بناهای تاریخی است.

قلعه پرتغالی‌های هرمز در ضلع شمالی این جزیره و در ساحل دریا قرار دارد که مهم‌ترین قلعه باقی‌مانده از روزگار تسلط پرتغالی‌ها بر سواحل و جزایر خلیج‌فارس است. این قلعه بیش از ۵۰۰ سال قبل در سال ۱۵۰۷ میلادی، به‌ فرمان آلفونسو آلبرکرک دریانورد پرتغالی در محلی موسوم به مورنا احداث شد. پرتغالی‌ها آن را ساختند و با کار گذاشتن توپ‌های زیاد، از کشتی‌ها باج‌گیری می‌کردند و کسی حریفشان نمی‌شد. اما امام‌قلی‌خان با رشادت با پرتغالی‌ها جنگید و موفق شد پرتغالی‌ها را شکست می‌دهد.

ضرغامی را می‌توان جزو وزیران فعال در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی دانست؛ او نه تنها کارکرد فضای مجازی و رسانه را به خوبی می‌شناسد، بلکه به خوبی هم از آن استفاده می‌کند، محتوایی خلاصه‌شده از جلسات با شخصیت‌های مختلف (سیاسی و غیرسیاسی از جریان‌های مختلف)، بازدیدها و تصمیماتش را با کلیدواژه‌های خاص انتخاب و منتشر می‌کند.

عضویتش در ستاد ملی مقابله با کرونا، دیدارهایش با عنوان (یک استکان چای) و تصمیمات حمایتی درباره صنعت گردشگری را با مخاطب مستقیم در میان می‌گذارد؛ او حسش را از دیدار با مردم منطقه هرمز این گونه می‌نویسد: «امروز به هرمز رفتم، با بناهای تاریخی و طبیعت دل انگیز ولی مردم هرمز از همه دیدنی ترند.» و با مخاطبش قرار می‌گذارد «فعلا تا بعد».

وزیر میراث‌فرهنگی تصمیماتش در حوزه میراث فرهنگی را هم با مردم علاقه‌مندان این حوزه در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارد، اگر تخریبی باید صورت گیرد، اگر محوطه‌ای مرمت و سامان‌دهی نیاز دارد، اگر اثری تاریخی در خطر یا فراموشی است. او در پایان سفرش به هرمزگان با نگاه جامعه‌شناختی به یک منطقه گردشگری آن هم در حوزه فرهنگی خلیج‌فارس در توییتی نوشت: «ساکنین جزایر مهمترین ظرفیت ما در رونق گردشگری دریایی هستند. آنان سخت‌کوش، با غیرت، پرانگیزه و هنرمندند» و درباره تصمیمش برای بازگشایی قلعه پرتغالی‌ها برای مردم و گردشگران توضیح می‌دهد «در سفر به هرمزگان، دلایل عقب‌ماندگی را بررسی و تصمیمات لازم اتخاد کردم در قلعه پرتغالی‌ها را هم به روی مردم باز کرد، تعطیلی آن بلاوجه بود.»

اعتبار ویژه برای توسعه گردشگری دریایی

ضرغامی همچنین با سفر به جزیره قشم با تعدادی سرمایه‌گذاران بخش خصوصی دیدار و گفت‌وگو کرد. وزیر میراث‌فرهنگی در هرمزگان اعلام کرد: اعتبار ویژه برای ایجاد زیرساخت‌های گردشگری دریایی استان با هدف آماده‌سازی زمینه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه گردشگری دریایی اختصاص می‌یابد و پیگیر اختصاص اعتبار ویژه برای ایجاد زیرساخت‌های گردشگری دریایی در استان هرمزگان خواهد بود.

بازدیدهای وزیر در پایتخت/ میراث در حال فراموشی

سفرهای استانی در آخر هر هفته مانع بازدید ضرغامی از آثار و بناهای تاریخی پایتخت نشد. وزیر میراث‌فرهنگی از ۱۰۰ روز گذشته تاکنون از مجموعه‌های فرهنگی‌تاریخی سعدآباد و نیاوران، کاخ‌موزه هنر ایران (کاخ مرمر) و برخی خانه‌های تاریخی مانند خانه رضا خانی، خانه سرهنگ ایرج و عمارت مسعودیه بازدید کرده است؛ بازدیدهایی که سر زده بود اما عموما در فضای مجازی منعکس شد.

ضرغامی بعد از بازدید خانه‌های تاریخی تهران در پیام توییتری یادآورشد: «امروز از خانه رضاخانی، خانه سرهنگ ایرج، عمارت مسعودیه و چند بنای تاریخی دیگر تهران بازدید کردم. به دلیل برخی سوءتفاهم ها بخشی از فعالیت‌ها، نیمه کاره رها شده و این بلاتکلیفی موجب نابودی میراث ارزشمند مان شده است. جسارت و تصمیم گیری، حلقه مفقوده مدیریت کشور است.»

او با انتشار فیلمی در حساب کاربری خود در اینستاگرام از روند حفاظت و مرمت برخی اماکن تاریخی با عنوان «میراث فراموش شده» انتقاد کرد و توضیح داد:‌ به‌تدریج در بازدیدهایی که از ابنیه تاریخی مرمت نشده دارم، به این نتیجه می‌رسم که بخش قابل توجهی از میراث ارزشمند ما در حال نابودی کامل است. به دلایل مختلف و برخی سوتفاهم‌ها، کارها نیمه‌کاره رها شده و جسارت تصمیم‌گیری از مدیران مربوطه سلب می‌شود. در بازدید امروز از خانه رضاخانی، خانه سرهنگ ایرج، عمارت مسعودیه و چند بنای تاریخی دیگر تهران، تکلیف بعضی چیزها هم روشن شد.

مثلث متوازن؛ میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی

اگر چه ۱۰۰ روز فرصت مناسبی برای ترسیم چشم‌انداز، برنامه‌ریزی و اقدامات فوری در حوزه مدیریت کلان است، زمان منطقی برای رسیدن به دستاوردهای ارزشمند و اثربخش حداقل در حوزه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیست؛ حوزه‌هایی که نه فقط نیازمند تحول رویکردی، دوگانه‌زدایی و شناخت مساله هستند، بلکه به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و تامین اعتبارات ویژه در دولت هم نیاز دارند. موزه‌هایی که بیش از ۲۰ ماه را بدون بازدیدکننده گذراندند و در همین مدت بخش‌هایی مانند صنعت گردشگری و صنایع‌دستی، دچار بیشترین آسیب از شیوع کرونا شدند، اکنون بیش از گذشته نیازمند برنامه‌های احیا و بسته سیاست‌های حمایتی دولت هستند.

با اینکه از شتاب در گشایش‌ فعالیت‌های عرصه عمومی جامعه و عبور از اوج پنجم کرونا حدود یک ماه‌ونیم می‌گذرد و منع صدور روادید گردشگری هم لغو شده است، اما وزارت ضرغامی در ۱۰۰ روز نخست بر اساس سفرهای استانی نشان داد او برای توازن و تعادل در سه ضلع مثلث تخصصی این وزارتخانه، به مسائل بافت‌های تاریخی و فرسوده، تعارضات موجود در این بافت‌ها -که از مشکلات مردم است-، بر لزوم حافظت از آثار و میراث‌فرهنگی تاکید و توجه ویژه دارد. از طرفی حضور او در کارگاه‌های صنایع‌دستی و هنرهای‌سنتی و گفت‌وگو با هنرمندان و صنعتگران بیانگر آن است که احیا و تقویت بازارهای داخلی، رونق تولید و افزایش اشتغال و صادرات محصولات در صدر راهبردهای مدیریتی اوست و همچنین در ترسیم هندسه گردشگری ایران، این صنعت را به عنوان مقوم هر دو بخش دیگر و همتراز آن به پیش می‌برد و تلاش دارد بر مدار سه ضلع متوازن این مثلث، مشکلات و چالش‌های هر سه حوزه را شناسایی و مسائل آن را حل کند.