شبکه اجتماعی با قدمت 50هزار سال!

هزاران سال قبل از اینکه فیسبوک، توییتر و تیک‌تاک وظیفه ارتباطات اجتماعی را به‌عهده داشته باشند، مهره‌های کوچکی بودند که به انسان برای این کار کمک می‌کردند. در واقع پیش از آمدن فناوری هم شبکه‌های اجتماعی حتی در ۵۰هزار سال قبل وجود داشته‌اند.

به گزارش همشهری، سی‌ان‌ان در گزارشی نوشته، باستان‌شناسان می‌گویند که یک مطالعه ۱۰ ساله در مورد بیش از ۱۵۰۰ مهره ساخته شده از پوست تخم شترمرغ که در سراسر آفریقا پیدا شده، نشانگر یک شبکه اجتماعی ۵۰ هزار ساله است.

مهره‌هایی شبیه دونات، یکی از قدیمی‌ترین انواع تزیینات شخصی است که در اسناد باستان‌شناسی یافت شده است. هنوز برخی از گروه‌های شکارچی در جنوب آفریقا این مهره‌ها را می‌سازند و استفاده می‌کنند.

جنیفر میلر، پژوهشگر فوق دکتری در بخش باستان‌شناسی مؤسسه علوم تاریخ بشر آلمان می‌گوید: «مردم از این مهره‌ها برای انتقال پیام‌های نمادین استفاده می‌کردند که بیانگر موقعیت اجتماعی، ثروت یا موقعیت در جامعه بود. در واقع این کار، شبیه روشی است که امروز برای حلقه ازدواج استفاده می‌شود.»

پژوهشگران ۱۵۱۶ مهره را که از ۳۱ مکان مختلف در جنوب و شرق آفریقا گردآوری کرده بودند، مطالعه کردند. آن‌ها با مقایسه ویژگی‌های مختلف مهره‌ها مانند قطر و ضخامت دریافتند که بین ۳۳ هزار تا ۵۰ هزار سال پیش، مردم مناطق جنوب و شرق آفریقا که منطقه‌ای به طول بیش از ۳۰۰۰ کیلومتر را در بر می‌گرفته است، از مهره‌های تقریبا یکسان استفاده می‌کردند.

میلر می‌گوید: «ما می‌دانیم که این گروه‌ها از نظر ژنتیک به نوعی با هم مرتبط بوده‌اند، اما تاکنون هیچ مدرک فرهنگی در این مورد به‌دست نیامده است.»

این موضوع دانشمندان را دچار سردرگمی کرده است، چرا که مشخص نیست این مردم چگونه از یک شبکه‌اجتماعی برخوردار بوده‌اند که در این فاصله طولانی کار می‌کرده‌اند.

این مطالعه نشان داد که قدیمی‌ترین دانه‌ها مربوط به شرق آفریقا هستند و احتمالا از آنجا به‌سمت جنوب در سراسر این قاره پراکنده شده‌اند.

پژوهشگران، این شبکه اجتماعی را به‌عنوان قدیمی‌ترین شبکه اجتماعی شناسایی شده در عصر حجر توصیف کرده‌اند. درحالی‌که ممکن است مهره‌ها مستقیما به شکلی رد و بدل شده باشند، اما میلر فکر می‌کند که آنچه رد وبدل می‌شده، دانش ساخت آن‌ها بوده است.

او می‌گوید: «براساس یافته‌های ما، به‌نظر می‌رسد، این مهره‌ها منشأ واحدی دارند که از آن منطقه پخش شده و سبک مشابهی هم دارند. احتمالا مردم یک منطقه آنچه را که دیگران استفاده می‌کردند می‌دیدند و، چون برای آن‌ها جالب بوده، از آن‌ها تقلید می‌کرده‌اند.»

بنابراین، آن‌ها به‌جای به‌دست آوردن مستقیم این مهره‌ها، ممکن است بیشتر از یک چیز جدید کپی‌برداری کرده باشند.