از نخلستان‌های بلوچستان تا زرخوشه‌های سیستان

بهره‌مندی از ظرفیت گردشگری کشاورزی رویکرد نوینی است که در راستای ایجاد اشتغال و توسعه پایدار استان نقش مؤثری خواهد داشت.خشکسالی‌های متوالی در استان سیستان و بلوچستان کاهش تولیدات باغی و زراعی کشاورزان و به دنبال آن، بیکاری جوانان زیادی را به‌دنبال داشته است.

با توجه به اینکه این استان سرزمینی است که گردشگران با سفر از شمال تا جنوب آن چهارفصل را در طول شبانه روز تجربه می‌کنند، بهره‌مندی از ظرفیت گردشگری کشاورزی با ایجاد انگیزه برای جوانان در راستای ایجاد اشتغال و توسعه پایدار نقش مؤثری خواهد داشت.

پوشش گیاهی متنوع استان در بعضی نقاط بسیار منحصربه‌فرد بوده به‌طوریکه در جنوب استان میوه‌های گرمسیری همچون پاپایا، گواوا، انبه، چیکو، موز، نارگیل و غیره، در شمال استان انواع انگور، گل محمدی و غلات، در شهرستان‌های خاش، سراوان، سیب و سوران و نیکشهر انواع مرکبات و محصولات گلخانه‌ای در سطح وسیع و در دلگان نیز حنا و چای ترش کشت می‌شود.

این محصولات و حتی شیوه کاشت و برداشت آن‌ها می‌تواند برای یک گردشگر جذابیت‌های فراوانی را ایجاد کند.

شیوه‌های سنتی شخم‌زنی با گاوآهن و خرمن‌کوبی با الاغ نیز در برخی از نقاط روستایی این استان رایج بوده و با ثبت در فهرست آثار ناملموس کشور و معرفی صحیح این شیوه می‌تواند در جذب گردشگران بسیار مؤثر واقع شود.

سیستان و بلوچستان توانایی تامین کمبود نیاز کشور در بخش تولیدات کشاورزی را دارد

محمدعلی نیکبخت مدیرکل جهادکشاورزی استان در رابطه با استعداد‌ها و پتانسیل‌های بالقوه استان اظهار کرد: «ظرفیت‌های ممتاز بخش کشاورزی، سیستان و بلوچستان را در ردیف استان‌های برتر کشور قرار داده است.»

او ادامه داد: «وسعت و تنوع آب و هوایی، استان را در شرایط ممتازی قرارداده که با بهره‌گیری از فرصت‌های مرزی و توانمندی‌های بخش کشاورزی، در تولید و اشتغال و ایجاد امنیت به کشور یاری کند.»

نیکبخت با اشاره به ظرفیت بالای استان در تولید گوشت قرمز، انواع آبزیان، انواع میوه‌های گرمسیری و خرما تصریح کرد: «سیستان و بلوچستان توانایی تامین و تولید بخش اعظم کمبود کشور در این زمینه‌هاست.»

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان افزود: «سیستان و بلوچستان استعدادهای خوبی در تولید محصولات زراعی، باغی و دام و طیور دارد و سالیانه حدود ۳ هزار و ۳۵۰ تن مجموع تولیدات بخش کشاورزی این استان است.»

او یادآور شد: «سالیانه ۲ میلیون ۴۶ هزار و ۳۳۱ تن محصولات زراعی، ۵۸۷ هزار و ۹۶۴ تن محصولات باغی، ۱۶۷ هزار و ۵۲۷ تن محصولات دامی، ۲۷۴ هزار و ۹۶۵ تن محصولات شیلاتی تولید و روانه بازارهای داخل و خارج کشور می‌شود.»

رتبه برتر سیستان و بلوچستان در کشور در تولید خرما، میوه‌های گرمسیری و محصولات خارج از فصل

نیکبخت بیان کرد: «سیستان و بلوچستان در تولید خرما، میوه‌های گرمسیری و محصولات خارج از فصل رتبه نخست کشور، در زمینه جمعیت شتر و صید تن ماهیان نیز رتبه نخست، در تولید گیاهان دارویی رتبه سوم کشور، در تولید نباتات علوفه‌ای رتبه پنجم کشور، در تولید محصولات جالیزی رتبه پنجم و در تولید پسته رتبه هشتم کشور را داراست.»

او ادامه داد: «برای ارتقای سطح زیر کشت موز در استان باید تولید به حدی برسد که کشور نیاز به واردات موز نداشته باشد و این امکان در استان وجود دارد.»

رئیس جهاد کشاورزی استان افزود: «توسعه باغات میوه‌های گرمسیری خود به‌ویژه انبه، چیکو و غیره یک مزیت ممتاز بوده و برای جنوب استان نعمت بزرگی است که فرصت‌های شغلی جدیدی به‌همراه خواهد داشت.»

جذابیت کسب و کارهای کشاورزی برای گردشگران

مجتبی میرحسینی معاون گردشگری سیستان و بلوچستان نیز در این رابطه اظهار کرد: «پنجاه درصد جمعیت سیستان و بلوچستان در مناطق روستایی و عشایری زندگی می‌کنند و از این حیث تنوع محصولات مختلف کشاورزی را با توجه به تنوع اقلیمی شاهدیم.»

او ادامه داد: «کسب و کارهای گردشگری کشاورزی مانند میوه‌چینی، آبیاری، گل چینی، گردش در باغات و بازدید از شیوه زندگی کشاورزان تجربه‌گرا هستند و می‌توانند جذابیت فراوانی را برای گردشگران به همراه داشته باشند.»

میرحسینی بیان کرد: «با هدف معرفی ظرفیت‌های متنوع گردشگری در بخش‌های مختلف و بهبود معیشت کشاورزان و توسعه پایدار روستایی و کاهش نامطلوب آثار زیست‌محیطی، دستورالعمل مجوز فعالیت و گردشگری کشاورزی بدون تغییر کاربری صادر شده است تا کشاورزانی که می‌خواهند از باغ و زمین کشاورزی خودشان در راستای رونق گردشگری استفاده کنند با مراجعه به این دستورالعمل از نحوه صدور مجوز آن مطلع شوند.»

معاون گردشگری سیستان و بلوچستان افزود: «در حوزه گردشگری در کم‌ترین زمان نسبت به صدور مجوز و ایجاد ارزش افزوده برای زمین‌های کشاورزی اقدام خواهیم کرد.»

او خاطرنشان کرد: «برای معرفی بیشتر ظرفیت گردشگری کشاورزی رویدادهایی در سطح استان با هدف تنوع‌بخشی به جاذبه‌های گردشگری تعریف شده و میوه‌های گرمسیری، چنگال، حنا، انارسنگان، پسته کورین، زرخوشه‌ها، پالیز، انگور یاقوتی، گل محمدی و غیره در طول سال برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود.»

گردشگری کشاورزی آشنایی با سبک زندگی روستایی

حسین اسلامی کارشناس ارشد گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان نیز در این رابطه اظهار کرد: «فلسفه گردشگری روستایی بازدید از پتانسیل‌ها و فعالیت‌های روستایی و اقتصاد کشاورزی است، در طی سال‌های اخیر بسیاری از فعالیت‌های گردشگری معطوف به سوی روستاها شده و به این منظور در راستای ارتقای سطح زندگی روستایی و میزان درآمد، بومگردی‌های زیادی در سطح روستاهای کشور و استان ایجاد شده است.»

او ادامه داد: «گردشگری کشاورزی آشنایی با سبک زندگی روستایی است و این یعنی اینکه تمایل بشر به زندگی در طبیعت، چیزی که امروز نیاز اساسی انسان‌ها بوده و انسان بدون طبیعت نمی‌تواند به زندگی ادامه دهد.»

اسلامی بیان کرد: «اقتصاد اکثر روستاها بر پایه کشاورزی و دامپروری بوده و عمده تفریحات این نوع گردشگری در محور فعالیت‌های روستایی شکل می‌گیرد، ورود گردشگران در نواحی روستایی کمک شایانی به اقتصاد کشاورزی خواهد کرد، خرید محصولات کشاورزی دیدن حیات وحش آموختن فرهنگ و سبک زندگی روستایی نوع پوشش روستایی بهره مندی از طبیعت بکر و زیبایی که بر اساس شرایط آب و هوایی شکل گرفته است، از خصوصیات بارز گردشگری کشاورزی هستند.»

او گفت: «استان سیستان و بلوچستان با دارابودن بیشترین جمعیت روستانشین (۵۱درصد) نسبت به جمعیتش از استان‌های دارای ظرفیت‌های بالا برای گردشگری کشاورزی در ایران است که با برنامه ریزی دقیق و عملیاتی می‌تواند کمک قابل توجهی را به اقتصاد روستایی کند.»

این کارشناس گردشگری افزود: «این نوع گردشگری می‌تواند در استان سیستان و بلوچستان مانند یک برند گردشگرپذیر عمل کرده تا گردشگران بسیاری از ایران و حتی سراسر جهان را جذب کند.»

او خاطرنشان کرد: «ریشه تمام انسان‌ها به زندگی روستایی برمی‌گردد و امروز بشریت به‌دنبال فاصله‌گرفتن از زندگی در جوامع شهری و صنعتی و زندگی مدرن بوده و در حال بازگشت به سبک زندگی در کنار طبیعت است.»

پتانسیل گردشگری کشاورزی در استان سیستان و بلوچستان بسیار بالاست اما لازم است تا با ایجاد واحدهای بومگردی بیشتر برای گردشگران امکان اقامت و بازدید از زمین‌های کشاورزی، دامداری‌های سنتی و انواع میوه‌ها و محصولات منحصر بفرد استان فراهم شود.

همچنین ارائه تسهیلات، جذب سرمایه‌گذار و معرفی ظرفیت‌ها نیز در رشد و توسعه این شاخه از گردشگری در استان بسیار مؤثر خواهد بود.