به گزارش خبرنگار مهر، جهانگیر عابدی کوپایی بعد از ظهر دوشنبه در چهارمین کنسرسیوم مراکز علمی پژوهشی استان اصفهان در حوزه محیط زیست به میزبانی دانشگاه صنعتی اصفهان تحت عنوان فرونشست زمین چالشها و راهکارها اظهار داشت: به دلیل کاهش آبهای زیر زمینی در واقع از قسمت ذخیره تجدید پذیر به سمت ذخیره پایدار و غیر قابل تجدید پذیر سوق پیدا کردهایم.
وی ادامه داد: حجم مخازن آبی کشور ۲۸ درصد کمتر شده و صدور بیش از ۱۵۰ هزار پروانه برای چاههای غیر مجاز، رایگان شدن آب کشاورزی، لغو تبصره ذیل ماده ۳ استفاده از چاهها عاملی برای برداشت بیرویه آب بوده است.
تشدید فرونشست با شوری
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان گفت: آمار وزارت نیرو نشان میدهد که ۴۵ درصد چاههای کشور غیر مجاز هستند و مقدار تغذیه از ذخیره استراتژیک سالانه ۵ میلی متر مکعب است و در سال ۹۴ حدود ۱۲۰ میلیارد متر مکعب بوده که درواقع یک چهارم ذخیره آبها را استفاده و عملاً برای نسل آینده باقی نخواهد ماند.
وی افزود: این رویه باعث شده که شوری آبهای زیر زمینی افزایش پیدا کند و ۶ حوزه اصلی کشور با خطر شوری آب برای آبیاری روبرو است که همین موضوع مزید بر علت فرونشست است.
توسعه فعالیتهای صنعتی به همراه فرونشست
عابدی با بیان اینکه افزایش فعالیتهای صنعتی افزایشی بوده است، گفت: علاوه بر آن ۴ شرکت پتروشیمی و ۴ نیروگاه در اصفهان قرار گرفتند و این باعث افزایش مهاجرت شده که اصفهان بعد از استان البرز در مهاجرت پذیری جایگاه دوم قرار گرفته است.
وی ادامه داد: توسعه اراضی باغی و زراعی نیز روند افزایشی داشته تا سال ۲۰۲۰ و همین باعث خشکی زایند رود شده است و برداشت از آبهای زیر زمینی در حوزه گاوخونی در حال افزایش است و میزان برداشت از ۳۱۱ تا ۵۲۲ میلیون متر مکعب عنوان شده است.
تغذیه مصنوعی آبخوانهای محصور امکانپذیر نیست
عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان علل فرونشست را برداشت بی رویه آبهای زیرزمین برشمرد و گفت: در مقالهای عنوان شده بود که علل فرونشست ۲۳ درصد طبیعی و ۷۷ درصد انسانی است و ۶۰ درصد آن مربوط به برداشت بیرویه از آبهای زیر زمینی است.
وی با اشاره به علل ایجاد سیلابها گفت: اکثراً به دلیل تغییر اقلیم رخ میدهد که از یک طرف میتواند تغذیه کننده آبخوانها باشد و از طرفی هم مخرب محیط زیست و باعث لطمه به آن باشد، هرچند که تغذیه مصنوعی آبخوانهای محصور امکان پذیر نیست.
عابدی با بیان اینکه نمایش برخط برداشت آب در بالادست و پایین دست میتواند راهگشا باشد، گفت: برقراری جریان حداقلی تالاب گاوخونی میتواند به ۵ مورد خدمت رسانی کند که یکی از آنها جلوگیری از ترک پلهای زاینده رود، زوال تالاب گاوخونی، ایجاد کانون گرد و غبار و نابودی کشاورزی غرب و شرق اصفهان است.
صادرات ۵ میلیارد متر مکعب آب
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد نیز با بیان اینکه محیط زیست به همان نسبتی که آسیب ببیند میتواند آسیبزا باشد، اظهار داشت: ۱۷۲ سد اصلی داریم که ۲۱ میلیارد متر مکعب آن مربوط به خوزستان است و ۱.۶ میلیارد متر مکعب مورد نیاز اصفهان است.
وی ادامه داد: ۲۷۸ دشت ممنوعه و ۲۰۱ دشت آزاد در کشور وجود دارد اما این دشتهای آزاد به معنای آن نیست که منابع آب نامحدود داریم.
بهرام نادری خاطر نشان کرد: ۳۵ میلیارد واردات مجازی آب به صورت محصولات کشاورزی و صادرات ۵ میلیارد متر مکعب آب داریم که باید بررسی شود.
وی ادامه داد: زاینده رود حدود ۹۰ درصد حجم ذخایر کشور را در اختیار دارد و نشان میدهد که سدهای پراکنه حجم قابل ملاحظهای ندارند.
افزایش گسلها به همراه کاهش ذخیره آبخوان
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد خاطر نشان کرد: هرکجا که مادی وجود داشته باشد رسوبهای سهگانه داریم و کف زاینده رود درشت دانه است و همین امر باعث میشود که به صورت مخزن طبیعی به صورت دینامیک از ذخیره آن استفاده کنیم.
میثم تدین، نیز عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان در این نشست گفت: از گسل مارنان به سمت شمال شرق فرونشست بهصورت پلکانی رو به افزایش است که در بخش شمال شرقی این موضوع تکرار و قوت گرفته است.
وی با بیان اینکه گسلهای پی سنگی در منطقه کنترل کننده الگوی فرونشست هستند، گفت: این گسلها در واقع ورودی تغذیه آبخوان قرار گرفتهاند که با کاهش عمق آبخوانها و ذخیره زایندهرود این موضع تشدید شود.