مصائب بازار 400 ساله خوی/کمیته ویژه ساماندهی تشکیل می شود

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: مجموعه بازار تاریخی و سنتی خوی با قدمتی بیش از ۴۰۰ سال از سالیان دور کانونی مهم برای داد و ستد و خرید و فروش در شمال غرب ایران بشمار می‌رود اما امروز این اثر تاریخی با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند.

این بازار با معماری زیبای ایرانی و داشتن راسته‌ها، تیمچه‌ها و چارسوق های مختلف با مشاغل سنتی خاص و کاروانسراهای تاریخی مهمترین مرکز دادو ستد و رونق اقتصادی شهرستان و مهمتر از همه حضور خانواده‌ها برای تأمین نیازهای روزانه است.

در بافت قدیمی شهر خوی، بازار قدیمی خوی قرار دارد که از نظر تاریخ نویسان و بسیاری از جهانگردان، یکی از زیباترین بازارهای ایران بعد از بازار تبریز، اصفهان و شیراز است، بازار شکلی مستطیلی دارد و به علت نوسازی و گسترش شهر خوی در چند دهه اخیر تغییراتی در آن به وجود آمده است.

شهرستان خوی به دلیل قرار گیری در کنار جاده‌های معروف بازرگانی مانند جاده ابریشم، راه طرابوزان به جلفا و…و به جهت آنکه مرکز اقتصادی بود، از گذشته دارای کاروانسراهای بیشماری جهت تخلیه کالا و استراحت بازرگانان بود و همچنین بازار وسیع و گسترده‌ای جهت معامله کالاهای مختلف داشته است.

معماری و اهمیت بی نظیر بازار تاریخی خوی

هم اکنون بازار خوی از چند راسته بازار سرپوشیده و سراها و میدان‌های قدیمی که بازمانده بافت بزرگ‌تری می‌باشد، تشکیل شده است، مصالحی که در ساختمان بازار به کار رفته عبارت اند از: ملاط گچ و خاک و آجر. تمام کار توأم با سادگی بوده و در بعضی قسمت‌های بنا، نمای سنگی، مخصوصاً" در چهار سوها وجود دارد، در قسمت پی نیز از سنگ استفاده شده و فاقد تزئینات جالب توجهی، چه از نظر آجر چینی و یا گچ بری و نقاشی است.

از قسمت‌های قابل توجه این مجموعه این است که، هر کدام از راسته‌ها، مربوط به شغل معینی بوده و به نام همان شغل، مانند: مسگر بازار، بورکچی بازار، زرگر بازار، خرازی بازار، فرشچی بازار و… نامیده می‌شد.

این بازار قدیمی با داشتن کاروانسراها و چهارسوق‌های متعدد یادآور روزهای پر رونق اقتصادی بازار به هنگام عبور جاده ابریشم (ایپک یولی) از شهر بوده است.

احداث اولیه مجموعه بازار خوی به دوره‌های صفویه و زندیه برمی گردد که در دوره قاجاریه هم توسط عباس میرزا اقدامات خوبی در ساماندهی این بازار صورت گرفته است.

مساجد بسیار زیبا و تاریخی ملاحسن، حاج بابا و حجتیه و حمام بسیار زیبا و بی نظیر محمد بیگ و وجود دروازه سنگی با معماری منحصر به فرد در جنوب این بازار قدیمی این بنا را بیش از بیش برای علاقه مندان به بناهای تاریخی دیدنی تر کرده است. بازار قدیمی خوی به شماره ۱۲۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

در سال‌های اخیر متأسفانه در سایه برخی بی توجهی‌ها و بی مهری‌ها تغییرات زیادی را در قالب سنتی این بازار به وجود آمده است به طوری که بعضی از مشاغل سنتی این بازار کم کم در حال فراموشی است.

فقدان هیئت امنای ویژه بازار، وجود مشکلات در حوزه دفع شبکه آب و فاضلاب، انتقال برق و گاز به مغازه به صورت غیر ایمنی و تجاوز برخی مغازه داران به حریم معابر بازار و تغییرکاربری در قالب راسته‌های بازار از مهمترین مشکلات این مجموعه ارزشمند تاریخی به شمار می‌رود.

کمیته ویژه ساماندهی بازار تاریخی خوی تشکیل می‌شود

فرماندار شهرستان خوی در خصوص مسائل و مشکلات پیش روی این اثر تاریخی در حاشیه برگزاری نشست بررسی مشکلات این اثر در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: برای ساماندهی این بازار تاریخی مقرر شد بزودی هیئت امنای ویژه بازار تشکیل و دستگاه‌های خدمات رسان در چارچوب وظایف قانونی و تخصصی خود نسبت به رفع مشکلات این بازار اقدام کنند

حسین عباسی با بیان اینکه بازار خوی یک سرمایه بسیار باارزش برای این شهرستان محسوب می‌شود، عنوان کرد: برای حفظ و نگهداری از این سرمایه نیاز است که همه دستگاه‌های مربوطه تعامل و همکاری لازم را داشته باشند.

وی اضافه کرد: مسائل مالی و مشکلات بازار خوی از طریق اتحادیه صنفی مورد پیگیری قرار گرفته و برای این منظور نیز هیئت امنای بازار با همفکری اداره صنعت، معدن و تجارت، اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، اتاق اصناف و بازاریان خوی در روزهای آینده تشکیل می‌شود.

فرماندار خوی اجرای غیر اصولی خطوط انتقال گاز و برق و مشکلات انتقال فاضلاب و آب‌های سطحی از تهدیدهای دیگر مجموعه بازار تاریخی خوی دانست و گفت: کمیته ویژه ساماندهی این بازار با مدیریت میراث فرهنگی شهرستان خوی تشکیل شده و باید در این زمینه نیز ساماندهی صورت گیرد.

وی بیان کرد: وجود کاروانسراهای تاریخی در دل بازار خوی جلوه خاصی به این مجموعه تاریخی بخشیده است که کاروانسرای خان و میرزا هاشم دو بنای به یادگار مانده از عصر کهن بازار خوی با حجره‌های متعدد و روزنه دار مشبک همچنان رونق دارد.

مرمت بازار تاریخی خوی در دستور کار قرار دارد

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی نیز در خصوص آخرین وضعیت این بازار تاریخی گفت: بازار تاریخی و سنتی خوی به لحاظ قدمت و اصالت همیشه برای میراث فرهنگی مهم بوده و سالانه علاوه بر عملیات پایش و کنترل، اقدامات مرمتی خاصی در بخش‌های مختلف بازار برای صیانت از آن صورت می‌گیرد.

جلیل جباری ادامه داد: در سال‌های گذشته دو بخش راسته بازار و خرازان این این بازار تاریخی به شکل کاملاً تخصصی مرمت شده اند و برای سال ۱۴۰۱ هم مرمت برخی از طاق‌ها و گنبدهای این بازار تاریخی در دستور کار قرار گرفته است.

وی تشکیل هیئت امنای ویژه از خود بازاریان برای ساماندهی و و حفاظت از این اثر هم را یک کام بسیار مهم در صیانت از آن دانست و گفت: هویت بازار تاریخی خوی به مشاغل و حرف سنتی آن است که از قدیم در آن فعال بوده و میراث فرهنگی سخت در تلاش است تا از تغییر کاربری در نوع مشاغل سنتی این بازار با همکاری اصناف شهرستان جلوگیری کند.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی گفت: احیا و مرمت بازار خوی نیازمند همکاری شهرداری و مسئولان این شهرستان است همانطور که در سال‌های گذشته با همکاری شهرداری در راسته خرازی بازار اقدامات خوبی انجام شد.

وی خاطرنشان کرد: هرگونه تخلف در بازار تاریخی خوی توسط کارشناسان اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی شناسایی شده و بدون هیچ گ ونه مماشاتی طبق قانون با این تخلفات برخورد می‌شود.

جباری خاطرنشان کرد: شرکت‌های خدمات رسان وظیفه دارند نسبت به ساماندهی کابل‌های برق، تلفن و فاضلاب در بازار خوی اقدام کنند چرا که این اقدامات وظیفه ذاتی آنها است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی عنوان کرد: از طرفی ساماندهی منظر و سیمای محیطی میدان تاریخی خوی باید در دستور کار شهراری قرار بگیرد که تاکنون اقدامی در این راستا انجام نشده است.

مجموعه تاریخی بازار خوی در سال ۱۳۶۲ در فهرست میراث فرهنگی کشور به ثبت رسیده است.