پیشگیری از ابتلا به پیلونفریت یا عفونت کلیه (Pyelonephritis)

پیلونفریت (عفونت کلیه) چیست؟ علائم و درمان عفونت کلیه

عفونت حاد کلیه نوعی عفونت باکتریال کلیه است که سبب التهاب بافت کلیه می‌شود. پیلونفریت (Pyelonephritis) یا عفونت کلیه، عفونت باکتریال لگنچه‌ها، توبولها و بافت بینابینی یک یا هر دو کلیه است.
عفونت کلیه در اثر هجوم باکتری به کلیه اتفاق افتاده و به نام پیلونفریت معروف است و شامل انواع پیلونفریت حاد و مزمن و پیلونفریت آمفیزماتو می‌باشد. بعضی اوقات عفونت کلیه به شکل آبسه کلیه می‌باشد.
پیلونفریت یک عفونت باکتریایی است که به علت عملکرد مهم کلیه ها می تواند وخیم باشد. همچنین عفونت می تواند وارد خون شود. مشکل دیگر این است که می تواند سبب درد زودرس برای زنان حامله شود . عفونت های کلیوی در زنان بیشتر از مردان است.
عفونت کلیه در اثر هجوم باکتری به کلیه اتفاق افتاده و پیلونفریت نام دارد.

علایم پیلونفریت

شروع ناگهانی تب و لرز درد یک طرفه یا دو طرفه پهلو علائم عمومی (سردرد، درد عضلانی و ضعف عمومی و بیحالی) سوزش ادرار تکرر ادرار و فوریت در ادرار کردن ادرار کدر یا خونی بدبو تهوع و استفراغ درد شکمی (کودکان معمولا درد پهلو ندارند و از درد شکمی شکایت دارند)

پیلونفریت حاد

عفونت حاد کلیه نوعی عفونت باکتریال کلیه است که سبب التهاب بافت و لگنچه کلیه می‌شود. شایعترین علت ایجاد پیلونفریت حاد باکتری اشیرشیاکلی E.Coli می‌باشد (در 80% موارد) از دیگر ارگانیسمهای عامل می‌توان به میکروبهای کلبسیلا، پروتئوس، سودومونا، انتروباکتر و ... اشاره کرد.
معمولا عامل عفونت‌زا از بخشهای پایینی دستگاه ادراری به بالا صعود می‌کند و سبب درگیری کلیه می‌شود. وجود ریفلاکس (برگشت ادراری به کلیه) موجب افزایش ریسک پیلونفریت حاد می‌شود. گسترش خونی عفونت معمولا به دنبال عفونت خون با استافیلوکوک (سپتی سمی) روی می‌دهد در این حالت بیشتر احتمال دارد که آبسه کلیه ایجاد شود.

پیلونفریت مزمن

پیلونفریت مزمن با ایجاد اسکار و آتروفی (کوچک شدن) کلیه که به نارسایی کلیه می‌انجامد، مشخص می‌شود. و در صورتی که عفونت حاد وجود نداشته باشد بیمار بدون علامت خواهد بود. و بعد از ایجاد نارسایی کلیه، علایم مربوط به آن و افزایش فشار خون ظاهر خواهد شد.
اختلال زمینه‌ای (در ساختمان یا عملکرد) دستگاه ادراری باضافه عفونتهای مکرر مسئول ایجاد پیلونفریت مزمن هستند و عواملی مانند دیابت، سنگ کلیه، آسیب کلیه ناشی از داروها نیز گاهی دخالت دارند.

پیلونفریت آمفیزماتو

یک عفونت تخریب کننده کلیه بوده و از خصوصیات آن وجود گاز در داخل و اطراف کلیه است این نوع عفونت بیشتر در دیابتی‌ها شایع است (90-80 درصد این بیماران دیابت دارند). و درصدی هم بدنبال انسداد سیستم ادراری ناشی از سنگ یا نکروز پاپیلری دچار این عفونت می‌شوند.
برای درمان، این بیماران باید آنتی‌بیوتیک وریدی دریافت نمایند و قند خون این افراد سریعا باید کنترل شود و در صورت وجود انسداد باید برطرف گردد.

آبسه کلیوی

آبسه کلیوی زمانی ایجاد می‌شود که عامل میکروبی به همراه سلولهای التهابی بدن فرد و چرک حاصل از آنها، تجمع پیدا کرده و توده‌ای را تشکیل می‌دهد که اطرافش پوشش خاصی دارد و این عفونت به بیرون راه ندارد. علایم آن مثل پیلونفریت حاد است و تشخیص قطعی با سی‌تی‌اسکن داده می‌شود.

علت پیلونفریت

میکروب عفونت‌زا از قسمتهای پایینی دستگاه ادراری به کلیه رفته و ایجاد عفونت می‌کند. این حالت در صورت وجود انسداد در مسیر ادراری (ناشی از سنگ و اختلال ساختمانی) و یا اختلال عملکرد دستگاه ادراری و ریفلاکس (برگشت ادراری) بیشتر اتفاق می‌افتد.

انتشار از طریق خون: که در نوزادان نقش مهمی دارد و در بزرگسالان به ندرت این راه نقش دارد. و در این حالت معمولا آبسه کلیه ایجاد می‌شود. انتشار از طریق کانال لنفاوی، نادر است و شواهد اندکی در این رابطه وجود دارد.

انتشار مستقیم عفونت از اعضاء مجاور : مثلا در آبسه داخل شکمی یا بیماری التهابی لگنی، عفونت ممکن است به کلیه منتقل شود.

تشخیص پیلونفریت

آزمایش خون: در آزمایش خون افزایش گلبولهای سفید وجود دارد.

آزمایش ادرار: در آزمایش ادرار، گلبولهای سفید و باکتری و گلبولهای قرمز و کست گلبولهای سفید و نوتروفیلهای درشت دیده می‌شود (زیر میکروسکوپ) کشت ادرار همواره مثبت است و معمولا رشد قابل توجه عامل بیماری را (در محیط کشت) نشان می‌دهد. کشت خون در 3/1 بیماران مثبت است.

سی‌تی‌اسکن و سونوگرافی: در موارد مشکوک یا عارضه دار از سی‌تی‌اسکن و سونوگرافی استفاده می‌شود. در این بیماران بیشترین توجه به تشخیص انسداد سیستم ادراری بوسیله سنگ و ... است و سونوگرافی برای این منظور مفید است.

درمان پیلونفریت

بهترین راه برای پیشگیری از عفونت های کلیوی، تلاش برای پیشگیری از عفونت مثانه است.
آنتی بیوتیک ها درمان اصلی عفونت کلیه است. اگر علایم شما 24 ساعت بعد ازدریافت آتی بیوتیک بهبود یافت، ادامه ی درمان شما در منزل خواهد بود. اگر وضعیت شما بدتر شود یا دهیدراته شدید یا دوز دارویی خوب بنظر نرسد، باید درمان را در بیمارستان ادامه دهید. در بیمارستان شما می توانید مایعات و دارو بشکل وریدی دریافت کنید.
معمولا نیاز است که تا 7 روز آنتی بیوتیک بگیرید. برای جلوگیری از آسیب کلیه و برگشت عفونت، تمام باکتری ها باید کشته شوند. اگر تست های آزمایشگاهی از باکتری موجود در ادرار شما نشان دهد که آنتی بیوتیک بهتری می تواند موثر واقع شود، نوع آنتی بیوتیک در روز اول یا دوم درمان، تغییر خواهد کرد.

پیشگیری از ابتلا به پیلونفریت

اغلب موارد عفونت های کلیوی در زنان ناشی از عفونت مثانه است. بهترین راه برای پیشگیری از عفونت های کلیوی، تلاش برای پیشگیری از عفونت مثانه است.

روش هایی که زنان می توانند برای پیشگیری از این عفونت ها بکار گیرند:

آب بسیار بنوشید. بهداشت صحیح را هنگامی که از توالت استفاده می کنید، رعایت نمایند. برای مثال از جلو به عقب شست و شو دهید. از استفاده از مواد شیمیایی و آرایشی محرک در اطراف واژن و پیش آبره خودداری کنید (مثل صابون و دستمال معطر ) برای خالی کردن مثانه بعد ار رابطه ی جنسی، ادرار کنید.

برای مردان روش های پیشگیری عبارت است از:

نوشیدن مایعات فراوان و رعایت بهداشت مناسب ژنیتال . اگر شما مردی هستید که ختنه نشده اید، بهداشت مناسب شامل به آرامی کنار کشیدن پوست حشفه برای شستنن نوک پنیس است هر زمانی که حمام می روید یا دوش می گیرید.