در مناقشه بین اوکراین و روسیه تنها یک طرف محق نیست

نادر نوربخش در نشستی مجازی با عنوان "مناقشات فی مابین اوکراین و روسیه با تاکید بر نقش ایالات متحده آمریکا" اظهار کرد: موضوعی که در حال حاضر اهمیت پیدا کرده است، احتمال یک حمله تمام عیار از سمت روسیه به اوکراین است. باید توجه داشت که در قالب مسائل داخلی اوکراین، نمی‌توان به مناقشات این کشور با روسیه نگاه کرد؛ چراکه این موضوعی با پیشینه‌ تاریخی است.

وی ادامه داد: در طی هشت سال گذشته یعنی از سال ۲۰۱۴، بالغ بر ۱۴ هزار نفر در اوکراین بر اثر این مناقشات جان باختند و غالب بر یک میلیون نفر آواره شدند. امروز منطقه شرق اوکراین مبدل به یک ناحیه رقابت و رویارویی نیروهای داوطلب شده است. مناقشه بین اوکراین و روسیه، تنها محدود به این دو کشور نیست.

این کارشناس مسائل اروپا با بیان اینکه با توجه به شرایطی که در حال حاضر در مرز روسیه و اوکراین وجود دارد، باید نگاهی به آغاز این مناقشات، یعنی سال ۲۰۱۴ داشته باشیم، گفت: روسیه اوکراین را حیات خلوت خود می‌داند و دلایل مختلفی هم برای این کار دارد. پیوندهای فرهنگی و تاریخی‌ فراوانی میان روسیه و اوکراین وجود دارد و از نظر سیاسی نیز اوکراین موقعیت ژئوپولتیکی بسیار مهمی دارد.

نوربخش با بیان اینکه روسیه موقعیت کنونی خود را با شوروی مقایسه می‌کند، عنوان کرد: در دوران شوروی بسیاری از کشورهای شرقی تحت نفوذ کمونیسم و تحت لوای پیمان ورشو و عملا بخشی از دنیای بلوک شرق محسوب می‌شدند. بعد از فروپاشی کمونیسم و پیوستن بسیاری از کشورها به نهادهای غربی، روسیه در شرق اروپا جایگاه خود را از دست داد و پیوستن کشورهای سابقا متحد شوروی به نهادهای غربی، برای روسیه یک عقب‌نشینی ژئوپولیتیکی محسوب می‌شد. تنها متحدانی که برای روسیه باقی مانده بودند، یکی اوکراین تا قبل از سال ۲۰۱۴ بود و دیگری بلاروس که تا امروز همچنان متحد روسیه است.

وی افزود: اینکه از سال ۲۰۱۴ روسیه احساس کرد اوکراین در مسیر پیوستن به غرب قدم گذاشته است، نکته خطرناکی بود. لذا روسیه بلافاصله شبه‌جزیره کریمه را به تصرف خود درآورد و رفراندومی در آن‌جا برگزار کرد که مورد پذیرش کشورهای غربی نبود.

این کارشناس مسائل اروپا با اشاره به پیوستن کریمه به روسیه، با بیان اینکه این یک مسئله حقوقی و تاریخی است، ادامه داد: اکثریت روس‌تباری که ساکن کریمه بودند و هستند یک اهرم فشار بودند و باعث شدند که این اتفاق رخ دهد. شبه‌جزیره کریمه در دوران جنگ سرد و هنگامی که روسیه و اوکراین باهم متحد بودند، به اوکراین داده شد و سپس روسیه مدعی شد که ما این شبه‌جزیره را به اوکراین داده‌ایم و در حال حاضر آن را پس می‌گیریم. بحثی که از نظر تاریخی باید مورد توجه قرار گیرد.

نوربخش خاطرنشان کرد: این قضیه تنها الحاق یک زمین خشک نبوده و واقع بودن این سرزمین در شمال دریای سیاه نیز اهمیت بسیاری داشته است. نکته‌ای که باید به آن توجه داشت، دست برتر روسیه در دریای سیاه است. این اتفاق تنها محدود به کریمه نبود و به منطقه دونباس نیز کشیده شد. منطقه دونباس یک منطقه روس‌نشین است که روس‌تبارهایی که از نظر زبانی، قومی و سیاسی به روسیه نزدیک هستند، در شرق اوکراین ساکن هستند. بنابراین اوکراین را می‌توان به یک حالت شرقی و غربی تقسیم کرد. شرق اوکراین همواره حالت روسی دارد و به نوعی متحد روسیه است و نگاه غرب این کشور، به اروپا و کشورهای غربی است.

وی با اشاره به بحث عضویت اوکراین در ناتو، اظهار کرد: اروپا وابستگی‌هایی به خصوص از نظر انرژی به روسیه دارد و نگران امنیتی است که در رابطه با کشورهای اروپای شرقی مطرح می‌شود. این موضوع کشورهای اروپای شرقی را به سمت اتحاد با ناتو و پیمان‌های غربی برده است. اما اوکراین برای روسیه خط قرمز است؛ چراکه روس‌ها این را باور دارند که اگر اوکراین به ناتو بپیوندد، امنیت روسیه را به خصوص در منطقه شمالی مورد تهدید قرار می‌دهد.

این کارشناس مسائل اروپا با تاکید بر اینکه در مناقشه بین اوکراین و روسیه تنها یک طرف محق نیست، بیان کرد: در بسیاری از تحلیل‌ها نگاه یک طرفه وجود دارد و یا اوکراین را در این مورد محق می‌دانند یا روسیه را به عنوان یک کشور توسعه‌طلب از نظر ارضی در نظر می‌گیرند. روسیه از نگاه تاریخی سابقه دو هجوم بزرگ از ناحیه اروپا را دارد، یکی در دوره ناپلئون و دیگری از سوی آلمان نازی. بنابراین از لحاظ امینتی نگرانی‌هایی دارد و یکی از خواسته‌هایش این است که اوکراین به عنوان منطقه حائل باشد.

نوربخش خاطرنشان کرد: اما در مورد غرب نیز همین مسئله مطرح است. غرب سابقه توسعه‌طلبی روسیه را در دوران شوروی دارد. مخصوصا کشورهای غربی بسیار به روسیه بدبین هستند. بنابراین این نگاه بدبینانه از هر دوسو است. اما در عین وجود این نگاه بدبینانه، تعلقات و اشتراکات فرهنگی نیز در دو سو وجود دارد. خصوصا اینکه خاستگاه تشکیل کشور روسیه از سمت اوکراین بوده است و پیوندهای عمیقی بین این دو کشور وجود دارد.

انتهای پیام