ازدواج با دختر شیرخوار در فتوای امام خمینی ره

بسم الله الرحمن الرحیم

اصل شبهه یا سوال : امام خمینی ره در تحریر الوسلیه میفرماید :

‏‏نزدیکی با زوجه قبل از تمام شدن نُه سال جایز نیست ـ نکاحش دائمی‏‎ ‎‏باشد یا منقطع ـ و اما سایر لذت ها مانند لمس نمودن با شهوت و بغل گرفتن و تفخیذ او‏‎ ‎‏حتی در شیرخوار، اشکالی ندارد. و اگر با او قبل از نُه سالگی نزدیکی کند و او را افضا کند؛ به این که راه بول و‏‎ ‎‏حیض، یا راه حیض و غائط او را یکی نماید، برای همیشه نزدیکی با آن زن بر وی حرام‏‎ ‎‏است، ... و مادامی که آن زن زنده است نفقه اش بر او واجب است ... و دیۀ افضا بر او واجب است؛ و دیۀ افضا، دیۀ نفس است ... علاوه بر مهری که با عقد و دخول مستحق آن است. ‏ [1]

پاسخ به شبهه، مقدمه :

1 ازدواج محدودیت سنی ندارد

2 ازدواج مستحب موکد است

3 زن و دختر را نمیتوان اجبارا به ازدواج کسی درآورد .

4 ازدواج از سمت زن میباشد و قبول از سمت مرد است ، یعنی زن خود را به ازدواج دیگری در میاورد و مرد قبول میکند لذا اگز زن نخواهد ازدواج کند کسی نمیتواند او را بر ازدواج وادار و اجبار نماید .

5 ازدواج بر اساس آداب و رسوم هر قوم میباشد ، و تنها در اسلام شرایط کلی بیان شده است ، لذا زن میتواند به اختیار خود با مردی ثروتمند به علت مسائل مالی ازدواج نماید ، زن میتواند با شوهری که از او سن بیشتری دارد ازدواج نماید ، زن میتواند به عنوان همسر دوم یا سوم یا چهارم با مردی ازدواج نماید ؛ البته زن میتواند اصلا ازدواج ننماید.

6 در ازدواج شرط است که مرد هم شان زن باشد اما نباید شان مرد از زن پایین تر باشد .

7 در ازدواج مهریه برای زن باید تعیین شود و بدون مهریه ازدواج صورت نمیگیرد .

8 در ازدواج نفقه و تمامی مخارج زن بر مرد واجب است مانند مسکن ، بهداشت و درمان ، وسایل زندگی و تمامی مخارج زن .

9 اگر مردی با دختری که به بلوغ نرسیده است بخواهد ازدواج نماید باید با اجازه پدر یا جد پدری و یا حاکم شرع باشد .

10 اگر ازدواج با دختر نابالغ صورت بگیرد و مرد هم کفو و هم شان دختر نباشد و یا به مصلحت دختر نباشد عقد توسط حاکم شرع باطل میشود .

11 اگر مرد با دختری که در سن بلوغ نیست ازدواج نماید مرد نمیتواند به دختر دخول نماید ، اگر قبل از سن بلوغ دخول نماید ، مرد گناه کرده ، دختر بر مرد حرام ابد میشود و مرد باید دیه دختر را بدهد ، مهریه کامل دختر را نیز باید بدهد و تا آخر عمر نیز نفقه او را بدهد .

با توجه به مسائل بالا به شبهه جواب داده میشود :

1 کسی که این فرع فقهی را بیان نموده چه کسی است و به چه منظوری سوال نموده است ، معمولا کسانی که ضد اسلام هستند این سوال را برای زیر سوال بردن اسلام بیان میکنند ، لذا اگر سوال کننده غیر مسلمان است با او در این مسائل بحث نمینماییم بلکه با او بر سر مسائل اصلی بحث مینماییم ، اگر آتئیسم است بر سر خدا بحث میکنیم ، اگر یهودی یا مسیحی است در رابطه با اصل اسلام بحث مینماییم ، اگر مسلمان است که دچار سوال و شبهه شده مساله را بررسی مینماییم .

2 اگر مسلمان و غیر شیعه است و مطرح نمودن این مساله را برای عیب گرفتن بر شیعیان بیان میکند به آنان گفته میشود که شما که ازدواج پیامبر اسلام ص با عایشه را در شش سالگی بیان میکنید [2] پس اگر میخواهید به ما شیعیان عیب بگیرید در حقیقت بر رسول خدا ص و اسلام عیب گرفته اید ، در حالی که طبق نظر اهل تحقیق عایشه در 28 سالگی به ازدواج رسول خدا ص درآمد و البته مطلقه نیز بوده است .

3 اگر شیعه این سوال را مطرح نموده که با امام ره و انقلاب مشکل فکری و عقیدتی دارد و بیان این مساله را به علت عناد و دشمنی با امام ره مطرح نموده جواب داده میشود این مساله و فرع فقهی چیز جدیدی در اسلام نیست ، هم روایت و هم نظر فقهای قدیم بر این مساله بوده است که به چند مورد اشاره میشود:

شیخ مفید (متوفی 413 ه- ق‏) در این باره فرمود: "هر گاه مردی با دختری که کمتر از نه سال دارد نزدیکی کند و این کار او موجب "افضاء" (بروز مشکلاتی در اعضای جنسی) شود باید دیه کامل او را بپردازد و کلیه مخارج او را نیز تا آخر عمرش بر عهده بگیرد" فقیه بزرگ شیعه، ابن إدریس حلی، (متوفی598 ه ق‏) می فرماید: "کسی که با همسر خود که کمتر از نه سال دارد نزدیکی کند، همسرش بر او حرام ابدی خواهد شد و ... فاضل مقداد از فقیهان شیعه در قرن نهم (متوفی826ه-ق) در این زمینه فرموده است: "در صورت عدم افضاء سایر لذت ها؛ مثل بوسیدن، لمس کردن و ... اشکالی ندارد" همچنین فقیه شهیر شیعه صاحب جواهر در این زمینه فرموده است: "... غیر از دخول سایر لذت های جنسی از چنین همسری اشکال ندارد..." فقیه معاصر مرحوم فاضل لنکرانی براین عقیده بوده اند که: "از این که در روایات از بین استمتاعات و لذت های جنسی از همسر نابالغ تنها دخول را منع کرده اند استفاده می شود که سایر لذت بردن ها مجاز است"

لذا مساله مساله جدیدی نیست بلکه فقهاء قدیم و جدید طبق روایات و مبانی اسلام به آن فتوی داده اند .

اما ازدواج با دختر شیر خوار چه حکمتی میتواند داشته باشد :

اگر شرایط کلی ازدواج در نظر گرفته شود فهمیده میشود که ازدواج حتی با دختر شیرخوار میتواند کاری عقلانی و به صلاح دختر باشد البته میتواند در شرایطی عمل قبیح بوده و به ضرر دختر باشد که در این صورت میتواند حاکم شرع ورود پیدا نموده و ازدواج را باطل نماید کما اینکه در هر نوع ازدواجی میتواند اصل ازدواج به صلاح زن نباشد مثلا ازدواج یک زن با یک دزد و قاتل و یا ازدواج با غیر هم کفو و هم شان و ...

1 مثلا اگر پدر دختر شیر خوار خود را بدون در نظر گرفتن مصلحت دختر به ازدواج کسی در بیاورد حاکم در مساله ورود کرده و ازدواج را باطل کرده و ولایت پدر از دختر ساقط میشود مانند جایی که پدر دختر خود را به اسم ازدواج ولی در واقع فروخته باشد

2 اگر پدر دختر خود را به مردی که در شان دختر نیست به ازدواج در بیاورد ازدواج اشکال دارد و حاکم شرع ورود پیدا مینماید و ازدواج را باطل مینماید .

3 اگر در ازدواج دختر مصلحت دختر در نظر گرفته نشود و یا مهریه تعیین نشده باشد ازدواج اشکال دارد .

4 اگر شوهر دختر قبل از سن بلوغ به دختر دخول نماید ، مرد گناه نموده و باید دیه کامل به دختر بدهد و دختر بر او حرام ابد میشود ، باید مهریه او را هم بپردازد و تا آخر عمر دختر باید نفقه و تمام هزینه های دخر را بپردازد .

حال در چه صورتهایی میتواند ازدواج دختر شیرخوار به نفع دختر باشد ؟ در چند فرض و احتمال ازدواج دختر حتی شیرخوار به نفع دختر است و کاری عقلایی میباشد البته باید در نظر بگیریم که ازدواج توسط پدر اذن داده شده است و پدر رعایت مصلحت دختر را نموده و ضرورتی ایجاد نموده که به این ازدواج راضی شود :

1 فرض کنید پدر صاحب فرزندی شده که از عهده مخارج دختر بر نمیاید و دختر بیماری دارد و پدر هم هزینه درمان او را ندارد ، در اینجا با ازدواج ، نفقه دختر بر شوهر واجب است که یکی از این هزینه­ها هزینه درمان زن میباشد ، خوب واضح است در اینجا ازدواج به نفع دختر میباشد که اگر این ازدواج صورت نگیرد دختر در معرض تلف قرار گرفته است .

2 در جایی که همسر دختر هم سن او میباشد مثلا در میان قومی رسم باشد که دختر عمو و پسر عمو با هم ازدواج نمایید دو برادر دختر و پسر خردسال خود را به عقد یکدیگر در میاورند ، دختر خردسال با پسر عموی خردسال خود .

3 در جایی که دختر فقیر که در معرض مشکلات اجتماعی بسیاری است و پدر از عهده مخارج او بر نمیاید را به ازدواج فردی در میاورد تا دختر از مشکلات فقر نجات یابد که در این صورت برای دختر مهریه و نفقه و تمامی هزینه­های زندگی او فراهم آمده است .

4 در بعضی از موراد که خانواده در قوم و یا جغرافیای بدی زندگی میکند و پدر دختر خود را به ازدواج شوهری در میاورد تا دختر از آن محل به محل دیگری نقل داده شود تا از معرض تلف شدن دختر جلوگیری شود که این ازدواج به نفع دختر است .

5 در جایی که پدر پیر و فقیر است و دختر از مادری به دنیا آمده و که مادر در هنگام وضع حمل مرده است و پدر نیز توانایی نگهداری دختر را ندارد ، و مجبور است برای سرپرستی دختر او را به ازدواج شخصی در بیاورد که معلوم است در اینجا نیز ازدواج به نفع دختر خواهد بود .

در آخر بر این نکته تاکید میشود : 1 پدر دختر این ازدواج را اجازه داده است 2 مهریه برای دختر تعیین شده است 3 ازدواج دختر به مصلحت او بوده است 4 ازدواج دختر با کسی بوده که هم شان و برتر از بوده است 5 دخول بر دختر تا سن بلوغ بر مرد حرام است 6 اگر دخول نماید گناه کرده و باید دیه دختر را بدهد و مهریه او را نیز باید بدهد و دختر بر او حرام ابد میشود و تمامی هزینه­های زندگی دختر تا آخر عمر بر عهده شوهر میباشد 7 در صورت مرگ شوهر به همسر خردسال او ارث تعلق میگیرد . 8 اگر پدر مصلحت یا شروط ازدواج را رعایت نکرده باشد حاکم شرع ورود مینماید و عقد را فسخ مینماید 9 در آخر بیان میشود که ازدواج اجباری باطل است و برای این مورد خاص مصلحتی میباشد که برای آن مصلحت پدر دختر خود را به ازدواج درآورده است .

حال این سوال را مطرح مینماییم : اگر پدری برایش دختری بماند که مادر دختر در وضع حمل مرده است و هزینه نگهداری دختر را نداشته باشد و از طرفی دختر نیز بیمار باشد و هزینه درمان او را نداشته باشد و احتمال تلف شدن و مردن دختر باشد حال اگر مردی راضی شد که او را به همسری خود قبول نماید و هزینه­های درمان او را پرداخت نماید و مهریه خوبی هم برای او قرار دهد و او را تحت درمان قرار دهد و وقتی به سن بلوغ رسید مانند همسران با او رفتار نماید آیا اذن پدر برای ازدواج با این مرد عقلانی است یا اینکه مرد باید غیرت بی جا نشان دهد و به مرگ دختر خود رضا دهد .

لذا تصور این فرع فقهی و فهم شرایط این فرع فقهی ما را به نکته سنجی دقیق اسلام راهنمایی مینماید .

سخن آخر اینکه ما در این متن تنها جواب درون دینی داده­ایم و اگر ماهیت سوال کننده معلوم باشد به گونه­ای جواب میدهیم که از همین فرع فقهی عظمت اسلام بر تمامی ملل و فرق معلوم گردد ، توصیه میکنم کسی که خانه­ای از شیشه دارد سنگ به عمارتی عظیم و محکم پرت ننماید . والسلام علی من اتبع الهدی

والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته شیخ علی بهرامی نیکو هدهد

[1] http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_31451/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87_...

[2] البخاری محمد بن اسماعیل ،صحیح البخاری ج 16،ص 94و96،حدیث 4738:حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ یُوسُفَ حَدَّثَنَا سُفْیَانُ عَنْ هِشَامٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَائِشَةَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهَا أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ تَزَوَّجَهَا وَهِیَ بِنْتُ سِتِّ سِنِینَ وَأُدْخِلَتْ عَلَیْهِ وَهِیَ بِنْتُ تِسْعٍ وَمَکَثَتْ عِنْدَهُ تِسْعًا" ،( نسخه المکتبه الشامله ، موقع الاسلام ).