نهنگ‌های قاتل برای اولین‌ بار حین شکار نهنگ‌های آبی دیده شدند

دسته‌هایی از نهنگ‌های قاتل در‌ حال تعقیب، گاز گرفتن، خفه کردن و سپس خوردن بزرگ‌ترین موجودات روی زمین یعنی نهنگ آبی دیده شده‌اند. پژوهشگران این اُرکاها را که نهنگ قاتل (Orcinus orca) نیز نامیده می‌شوند، در‌ حال از پای درآوردن نهنگ‌های آبی (Balaenoptera musculus) طی سه رویداد متفاوت در سواحل جنوب غربی استرالیا بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ مشاهده کرده‌اند.

طبق مطالعه‌ای که ۲۱ ژانویه در مجله‌ی Marine Mammal Science منتشر شد، هر رویداد شامل ۵۰ تا ۷۵ نهنگ قاتل می‌شد و بیش از ۱۲ مورد از این ارکاها (نهنگ‌های قاتل) در هر سه حمله شرکت داشتند.

طی این کشتارهای وحشیانه، ارکاها روی سوراخ بینی نهنگ آبی را می‌گرفتند، او را به زیر آب می‌کشیدند و در یک مورد، زبان نهنگ زنده را خوردند. رابرت پیتمن، بوم‌شناس دریا در مؤسسه پستانداران دریایی در دانشگاه ایالتی اورگن به لایوساینس گفت: «نهنگ‌های قاتل، خیلی با هم کار می‌کنند و نهنگ‌های قاتل زیادی وجود دارند. این امر احتمالاً دلیل موفقیت آن‌ها در این‌جا است.»

سه حمله مذکور موجب طرح این سؤال می‌شود که چرا انسان‌ها قبلاً چنین حملات وحشتناکی را ندیده‌اند؟ به‌گفته‌ی پیتمن، پاسخ ممکن است دو قسمتی باشد: تعداد کم نهنگ‌های آبی و مهارت‌های نهنگ‌های قاتل در‌ زمینه‌ی شکار آن‌ها.

نهنگ‌های آبی هنوز در‌ حال بازیابی از انقراض تقریبی خود از نهنگ‌های قرن‌های ۱۹ و ۲۰ هستند. حتی امروزه، این گونه در‌ معرض خطر انقراض قرار دارد؛ اما اکنون، جمعیت نهنگ‌های آبی از‌ جمله در آب‌های جنوب استرالیا در‌ حال افزایش است. پیتمن گفت شاید قبل از انقراض تقریبی این آب‌بازسانان بزرگ، ارکاها نهنگ‌های آبی را شکار می‌کردند، اما پس از آن با کاهش تعداد نهنگ‌های آبی برای شکار، ارکاها احتمالاً روی طعمه‌های دیگر تمرکز کردند. به‌زودی، شکار نهنگ‌های آبی احتمالاً به هنر گمشده‌ای در جامعه ارکاها تبدیل شد. پیتمن گفت آن‌ها احتمالاً مهارت‌های لازم برای غلبه بر نهنگ‌هایی به آن بزرگی را از دست دادند با‌این‌حال اکنون به‌ نظر می‌رسد که ارکاها نهنگ‌های آبی بیشتری را می‌بینند و استراتژی‌های شکاری را پیدا کرده‌اند که منجر به شکار طعمه بزرگی خصوصاً زبان نهنگ آبی یا تکه گوشت مورد علاقه ارکاها می‌شود.

ارکاها نهنگ آبی تنها را تعقیب کردند و در تمام مدت آن را گاز می‌گرفتند و سعی می‌کردند سرعتش را کم کنند.

گرفتن نهنگ‌های آبی مانند تلاش برای متوقف کردن قطار است

نهنگ‌های آبی را به سختی می‌توان گرفت (باله‌های آن‌ها می‌تواند در شیارهایی در امتداد بدنشان قرار گیرد، باله پشتی کوچکی دارند و دم آن‌ها با سرعت بالا و پایین می‌رود). علاوه‌بر‌این، آن‌ها شناگران سریعی هستند.

پیتمن گفت: «زمانی که در جنوبگان با ژاپنی‌ها در‌ مورد نهنگ‌ها بررسی می‌کردم، صیادان پیر نهنگ‌ها می‌گفتند که آن‌ها نهنگ‌های آبی را با سرعت ۲۲ کیلومتر بر ساعت به‌مدت ۸ تا ۱۰ ساعت دنبال می‌کنند و نهنگ‌ها فقط شنا می‌کنند. آن‌ها استقامتی باورنکردنی دارند.» به بیان دیگر، متوقف کردن نهنگ آبی برای صیادان نهنگ یا حتی ارکاها مانند تلاش برای توقف قطار است. با‌این‌حال، ارکاها راه‌هایی برای حمله موفقیت‌آمیز به نهنگ‌های آبی پیدا کرده‌اند.

اولین حمله در‌ حال انجام بود که کشتی تحقیقاتی در ۲۱ مارس ۲۰۱۹ با آن مواجه شد. حدود ۱۲ نهنگ قاتل به نهنگ آبی ۲۲ متری حمله کرده بودند و زخمی شدید با استخوان برهنه روی سر نهنگ دیده می‌شد و نیز آثار گاز گرفتن روی باله‌های او قابل‌مشاهده بود. پژوهشگران در مطالعه خود نوشتند: «نهنگ آبی هنوز در تلاش برای فرار از دست مهاجمان بود و دمش را به‌شدت تکان می‌داد.»

حمله با گاز گرفتن‌ها و ضربه‌های ارکاها به نهنگ آبی ادامه پیدا کرد. حتی یکی از ارکاها شروع به گاز گرفتن زبان نهنگ آبی کرد و طولی نکشید که نهنگ مرد. پس از آن، تعداد ارکاها به حدود ۵۰ عدد رسید و آن‌ها همراه با پرندگان دریایی بقایای نهنگ را خوردند.

روی بدن نهنگ آبی بر اثر حمله ارکاها جای دندان‌ دیده می‌شد و تکه‌هایی از بافت چربی پوشاننده بدن او کنده شده بود.

ارکاها که نهنگ نیستند و در‌ واقع دلفین‌های بزرگ هستند، به نهنگ آبی در سواحل استرالیای جنوبی حمله می‌کنند.

یک ارکای ماده زبان نهنگ آبی را که هنوز زنده است، گاز می‌گیرد.

دم زخمی نهنگ آبی

ارکاها در سواحل جنوب استرالیا به نهنگ آبی که به سرعت در‌ حال ضعیف شدن است، حمله می‌کنند.

گردشگران و دانشمندان شاهد دو حمله‌ دیگر نیز بودند. حمله دوم در ۶ آوریل ۲۰۱۹ در ۲۵ کیلومتری حمله اول رخ داد. این بار، گروه بزرگی از نهنگ‌های قاتل از تمامی سنین در‌ حال حمله به نهنگ آبی خردسال یا کوتاه‌قد ۱۲ متری بودند که تقریباً دو برابر طول ارکاها بود. پژوهشگران در مطالعه‌ی خود نوشتند: «اگرچه هنوز زنده بود، تکه‌های بزرگ پوست و چربی از پشت سر و بدن نهنگ آبی کنده شده بود و همچنین آثار گاز گرفتن و جای دندان روی بدنش دیده می‌شد.»

هر زمان که نهنگ تلاش می‌کرد به پایین شیرجه بزند تا فرار کند، ارکاها او را به سمت سطح می‌بردند، سپس ارکاهای دیگر روی سر و سوراخ بینی او شنا می‌کردند تا نتواند نفس بکشد و دوباره او را به پایین هل می‌دادند. وقتی این نهنگ خردسال مرد، ارکاها بدن او و از‌ جمله زبانش را خوردند. پیتمن گفت: «این نهنگ جوان به اندازه‌ای جوان بود که شاید حتی نباید از مادرش دور می‌شد. این احتمال وجود دارد که ارکاها او را از والدش جدا کرده باشند و مادرش مجبور شده بود برود، چراکه هیچ کاری نمی‌توانست انجام دهد.»

حمله سوم نهنگ‌های قاتل حدود دو سال بعد، در ۱۶ مارس ۲۰۲۱ رخ داد. هر زمان که نهنگ آبی (که ۱۴ متر طول داشت و احتمالاً خردسال بود) متوقف می‌شد، شاید برای استراحت، ارکاها دهان و سرش را گاز می‌گرفتند. پس از تعقیبی قابل‌توجه، ارکاها نهنگ آبی را زیر آب هل دادند و او دیگر زنده دیده نشد.

پیتمن گفت حملات همه بسیار شبیه هم بودند، نهنگ‌های قاتل در امتداد پهلوی نهنگ آبی شنا می‌کردند و باله‌ها و دم او را می‌گرفتند تا سرعتش را کم کنند. سپس ارکاها روی سوراخ بینی او را می‌گرفتند تا نگذارند که نفس بکشد و از پای درآید.

جان توتردل، پژوهشگر ارشد مطالعه از مرکز تحقیقات آب‌بازسانان در استرالیای غربی که اولین حمله را در سال ۲۰۱۹ دید، گفت: «این رویداد یک رویارویی شگفت‌آور است. تا به‌حال، در آثار علمی مرتبط با پستانداران دریایی گفته نشده بود که نهنگ‌های قاتل قدرت انجام چنین کارهایی را دارند.»

این حملات ممکن است پنجره‌ای رو به گذشته باز کند. پیتمن گفت: «شاید بالأخره بتوانیم در این مورد دانش بیشتری به دست آوریم که دنیا پیش از آنکه بیشتر حیوانات بزرگی را که در دریا شنا می‌کردند، از بین ببریم، چگونه بود.»