علت بوی بد ادرار چیست؟ چگونه می‌توان این بوی زننده را درمان کرد؟

در این مقاله می‌خوانید:

اگر رنگ ادرار زرد شفاف و کم‌رنگ است، احتمالا مشکلی در سیستم ادراری شما وجود ندارد. اما اگر زرد پررنگ یا نارنجی شده است، می‌تواند مشکل کم‌آبی بدن و غلیظ شدن ادرار باشد. گاهی اوقات نیز مصرف برخی داروها رنگ ادرار را تغییر می‌دهد. داروهایی مانند ویتامین B12 و آنتی‌بیوتیک ایزونیازید رنگ ادرار را به سمت زرد یا نارنجی می‌برند. گاهی نیز این رنگ نشانه مشکلات کبدی یا مجرای صفراوی است.

یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد ادرار بدبو در کودکان عدم رعایت بهداشت است. اگر کودک شما هنوز پوشک می‌شود، باید به تعداد دفعات ادرار و تعویض پوشک توجه کنید. کودک در روز حداقل 4 تا 6 بار پوشک را خیس می‌کند. از دلایل دیگر بروز این عارضه می‌توان به مواد غذایی، کم‌آبی و عفونت دستگاه ادراری اشاره کرد.

اگر بوی بد ادرار شبیه به بوی ماهی باشد، احتمالا علت آن عفونت واژن است. این عفونت، باکتریایی بوده و بعد از رابطه جنسی بدتر می‌شود. اگر علائم دیگری هم مانند درد، خارش، سوزش هنگام ادرار کردن و ترشحات غیرمعمول دارید، باید به دکتر زنان مراجعه کنید.

اگر ادرار شما رنگ زرد تیره گرفته است، احتمالا علت آن کم‌آبی بدن است. با مصرف آب به مقدار زیاد این مشکل برطرف می‌شود. اگر تیرگی آن به سمت نارنجی می‌رود، علاوه بر کم‌آبی می‌تواند به علت مصرف ویتامین C یا مواد غذایی مانند هویج ایجاد شده باشد. همچنین احتمال مشکلات کبدی هم وجود دارد. مصرف برخی از داروها نیز رنگ ادرار را تیره می‌کند.

برخی از خانم‌ها در دوره بارداری متوجه تغییر بوی ادرار می‌شوند. این مشکل به دو دلیل ایجاد می‌شود. تغییرات هورمونی و حساسیت فرد به بوها در این دوران باعث بروز این عارضه می‌شوند. برخی افراد در دوران بارداری حس بویایی قوی‌تری پیدا می‌کنند.

در نوزادان علت اصلی این مشکل عدم رعایت بهداشت است. نوزاد در روز چندین بار پوشک خود را خیس می‌کند. باید بلافاصله بعد از خیس شدن پوشک آن را تعویض کنید. درصورتی‌که پوشک به‌موقع تعویض نشود، نوزاد دچار عفونت شده و بوی ادرار تغییر می‌کند.

خارش واژن اولین نشانه عفونت واژن است. اگر علاوه بر این دو نشانه، ترشحات واژن غیرعادی شده و دردی در واژن احساس می‌کنید، باید به متخصص زنان مراجعه کنید تا احتمال عفونت بررسی شود.

یکی از علائم عفونت واژن سوزش واژن است. تجمع باکتری‌ها در دهانه واژن باعث احساس سوزش و خارش شده و این عفونت می‌تواند به مجرای ادراری منتقل شود. عفونت بوی ادرار را تغییر می‌دهد.

اگر همراه با ادرار بد بو دچار درد و ناراحتی در واژن هستید، احتمالا علت آن عفونت واژن است. عفونت باکتریایی یا قارچی واژن می‌تواند باعث درد واژن شود. ازآنجایی‌که واژن به مجرای ادرار نزدیک است، احتمال دارد عفونت، بوی ادرار را تغییر دهد.

قارچ‌ها میکروارگانیسم‌هایی هستند که به طور طبیعی در قسمت‌های مختلف بدن از جمله واژن یافت می‌شوند. زمانی که رشد قارچ‌ها از حد طبیعی بیشتر شود، عفونت قارچی به وجود می‌آید. عفونت قارچی واژن، این ناحیه را درگیر می‌کند. اما به دلیل نزدیکی مجرای ادرار به دهانه واژن، ممکن است ادرار بوی عفونت را بگیرد. عفونت قارچی علائم دیگری هم مانند خارش، سوزش، تورم واژن و ترشحات سفید غلیظ دارد.

در خانم‌ها طول مجرای ادراری کوتاه است و سریع‌تر دچار عفونت می‌شود. به همین دلیل احتمال دارد، عفونت واژن به سیستم ادراری انتقال پیدا کند. عفونت در ناحیه واژن باعث تغییراتی در ترشحات شده و بوی بد واژن ایجاد می‌شود.

ممکن است برخی زنان قبل از پریود شدن در زمان تخمک‌گذاری متوجه بوی بد ادرار شوند. تغییرات هورمونی در طول این چرخه باعث بروز این عارضه می‌شود. همانند دوران بارداری در چرخه پریود نیز لزوماً بوی ادرار تغییر نمی‌کند. ممکن است علت آن تقویت حس بویایی باشد.

یکی از علائم عفونت ادراری ادرار بدبو است. زمانی که عفونت از مثانه و مجاری ادراری به کلیه‌ها منتقل می‌شود، باعث عفونت کلیه شده و علائم بیشتری ایجاد می‌کند. اگر علاوه بر ادرار بد بو علائم دیگری مانند سوزش ادرار، درد پهلو و درد شکم هستید، باید به متخصص کلیه و مجاری ادراری مراجعه کنید. عفونت می‌تواند منجر به نارسایی کلیه شود.

یکی از نشانه‌های سنگ کلیه ادرار بد بو است. اگر علاوه بر بوی بد ادرار دچار علائم دیگری مانند درد در پهلو و کشاله ران، احساس بیماری و ضعف و خون در ادرار هستید، باید به پزشک مراجعه کنید. سنگ کلیه ممکن است کوچک یا بزرگ باشد و تا زمان دفع شدن سنگ، این علائم وجود دارد.

اگر در کنار این عارضه درد کلیه دارید، احتمالا مشکل از کلیه‌های شما است. عفونت کلیه می‌تواند باعث ایجاد این دو عارضه شده و علائم دیگری مانند سوزش ادرار و تغییر رنگ ایجاد کند. علت دیگر بروز این عارضه می‌تواند سنگ کلیه باشد. سنگ کلیه علاوه بر اختلال در عملکرد کلیه در هنگام دفع درد شدیدی ایجاد می‌کند.

زمانی که باکتری‌های مضر در دستگاه ادراری تکثیر می‌شوند، باعث بروز عفونت شده و عوارضی ایجاد می‌کنند. در بیشتر افراد عفونت ادراری عوارضی بیشتر از ادرار بد بو دارد. ممکن است شخص دچار درد هنگام ادرار، نیاز مکرر و شدید به ادرار، مشکل در تخلیه مثانه، ادرار تیره، خون در ادرار یا تب و کمردرد شود.

گاهی ادرار بدبو همراه با تکرر ادرار در مردان می‌تواند نشانه مشکلاتی در پروستات باشد. بزرگ‌شدن پروستات مشکلی است که در دفع ادرار اختلال ایجاد کرده و باعث ضعیف شدن جریان ادرار و تغییر بوی آن می‌شود. اگر هنگام شروع ادرار مشکل دارید و برای ادرار کردن باید به خودتان فشار وارد کنید، احتمال دارد مشکل از پروستات باشد.

اگر شخصی دچار دیابت باشد و قند خون خود را کنترل نکند، ممکن است در ادرار تغییراتی ایجاد شود. همچنین برخی از داروهای دیابت بوی ادرار را تغییر می‌دهند. زمانی که قند زیادی در ادرار وجود داشته باشد، بوی شیرین در ادرار ایجاد می‌شود. دیابت علائم دیگری هم مانند نیاز مکرر به تخلیه مثانه، تشنگی شدید، خستگی، کاهش وزن، خارش ناحیه تناسلی، بهبود آهسته زخم، تاری دید و فشارخون بالا می‌شود.

بسیاری از خانم‌ها برای تمیزی، ازبین‌رفتن بوی واژن یا درمان عفونت‌های واژن از محصولات بهداشتی معطر مانند ژل شستشو استفاده می‌کنند. اما طبق تحقیقاتی که در سال 2020 انجام شده است، این محصولات معطر می‌توانند ترکیبات آلی خطرناکی داشته باشند که منجر به عفونت شوند. عفونت باعث تغییراتی در ادرار شده و منجر به بوی ادرار می‌شود. برای رفع بوی بد ادرار بهتر است از ژل شستشو واژن بدون عطر استفاده کنید که کمترین مواد شیمیایی را دارند.

سعی کنید برای سلامت سیستم ادراری از لباس زیرهای نخی استفاده کنید. لباس زیرهایی از جنس نایلون رطوبت را در خود حفظ می‌کنند. محیط مرطوب و تاریک احتمال رشد باکتری‌های را افزایش داده و باعث عفونت می‌شود.

برخی مواقع بوی بد ادرار می‌تواند نشانه عدم رعایت بهداشت باشد. افرادی که لباس زیر خود را به طور مرتب تعویض نمی‌کنند، محیط را برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها فراهم می‌کنند. همچنین در نوزادان عدم تعویض به‌موقع پوشک باعث بروز این مشکل می‌شود. بهداشت قاعدگی زنان نیز موضوع مهمی است که می‌تواند باعث عفونت در این ناحیه شود. خانم‌ها باید به‌موقع پدهای بهداشتی خود را تعویض کنند.

مصرف زیاد قهوه می‌تواند باعث بوی بد ادرار شود. تجزیه متابولیت‌های قهوه و محصولات جانبی حاوی قهوه تغییراتی در ادرار به وجود می‌آورد. علاوه بر این موضوع، قهوه یک ادرارآور است. زمانی که ادرار افزایش پیدا می‌کند، مایعات و سدیم از بدن خارج می‌شوند. در نتیجه ادرار غلیظ‌‌تر از حد معمول شده و بوی بد می‌گیرد.

یکی از اصلی‌ترین دلایل ادرار بدبو کم‌آبی بدن است. ادرار ترکیبی از آب و مواد زائد است. زمانی که بدن دچار کم‌آبی می‌شود، نسبت مواد زائد به آب در ادرار زیاد شده و باعث بدبو شدن ادرار می‌شود. شما می‌توانید باتوجه‌به رنگ ادرار متوجه شوید که علت تغییر بوی کم‌آبی است یا مشکل چیز دیگری است. اگر رنگ ادرار زرد یا نارنجی تیره باشد، باید مصرف آب را افزایش دهید. اما اگر ادرار روشن یا زرد شفاف است، مشکل از کم‌آبی بدن نیست.

برخی از داروها و مکمل‌ها منجر به عارضه ادرار بد بو می‌شوند و تغییراتی در ادرار ایجاد می‌کنند. داروهایی شامل دوز بالای ویتامین B، تیامین، کولین، برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها (به‌ویژه گروه سولفونامیدها)، برخی داروهای دیابت و شیمی‌درمانی جز این دسته از داروها هستند.

یکی از معروف‌ترین مواد غذایی که بوی ادرار را تغییر می‌دهد، مارچوبه است. نحوه هضم غذا در افراد متفاوت است. آنزیم‌های بدن برخی افراد این مواد غذایی را به طور کامل تجزیه کرده و باعث ایجاد متابولیت گوگرد می‌شود. در نتیجه ادرار بوی گوگرد یا آمونیاک می‌دهد.
غذاهای دیگری مانند کلم بروکسل، پیاز، سیر، کاری، ماهی قزل‌آلا و الکل نیز تغییرات مشابهی در ادرار ایجاد می‌کنند. اگر متوجه شده‌اید که بعد از خوردن غذای خاصی دچار این مشکل می‌شوید، باید آب فراوان بنوشید. رقیق شدن ادرار باعث کاهش بوی بد می‌شود.

معمولا ادرار بد بو نشانه مشکل جدی نبوده و پس از مدتی برطرف می‌شود. اما اگر با نوشیدن آب زیاد یا تغییر رژیم غذایی مشکل برطرف نشد، باید به پزشک مراجعه کنید تا بیماری شما تشخیص داده شود. اگر این عارضه همراه با تب، درد کمر یا پهلو، استفراغ یا احساس تشنگی شدید است، باید سریعا به پزشک متخصص اورولوژی یا متخصص زنان مراجعه کنید. این علائم می‌تواند نشانه عفونت شدید باشد.