وقتی خطر از بیخ گوش جهان گذشت و نیروگاه هسته ای اوکراین منفجر نشد

یکی از خطرهایی که در پی حمله روسیه به اوکراین زمین را تهدید می‌کرد، خطر انفجار راکتورهای هسته ای بود. نیروگاه هسته ای اوکراین از چه نوعی است؟

یکی از حوادثی که ممکن است هنگام جنگ فاجعه به بار آورد حمله به نیروگاه‌های هسته ای است. اوکراین در کل چهار نیروگاه هسته ای دارد و در مجموع 15 راکتور را در خود جای می‌دهد. در صورتی که نیروهای روسیه به این پایگاه‌ها فشار وارد آورند شرایط سختی به وجود می‌آید و احتمال این که آتش سوزی به پا شود زیاد است.

در این مطلب سعی می‌کنیم خطرهای احتمالی که ممکن است در حمله روسیه به اوکراین، این کشور و نیروگاه‌های هسته ای آن را تهدید کند و همچنین سناریوی آتش سوزی نیروگاه هسته‌ای زاپوریژژیا را تشریح کنیم. گفتنی است که در این نوع از نیروگاه‌های هسته ای آتش سوزی رخ نمی‌دهد.

نیروگاه هسته ای اوکراین منفجر می‌شود؟

به گفته تونی ایروین، مدیر فنی فناوری هسته‌ای SMR و رئیس پنل مهندسی هسته‌ای استرالیا در سیدنی، راکتورهایی که در اوکراین قرار دارند از نوع آب تحت فشار هستند. این نوع از راکتورها دارای یک محفظه بتنی‌اند که اطراف راکتور را می‌پوشاند و آن را در برابر آتش سوزی در امان نگه می‌دارد.

همان‌طور که این مهندس فنی می‎‌گوید، تمامی راکتورهایی که در اوکراین قرار دارند از همین نوع هستند. در واقع اگر راکتورهای این کشور از نوع دیگری می‌بودند احتمال آتش سوزی بالایی داشتند. حادثه فاجعه بار چرنوبیل که منفجر شد دارای راکتور RBMK بود که تعدادی از آن در روسیه وجود دارد.

آنچه در این خصوص اهمیت خاصی دارد سیستم بیرونی راکتور است نه سیستم داخلی، چرا که اگر در صورت از دست رفتن برق و توان سایت، سیستم‌های خنک کننده از کار می‌افتند و ذوب شدگی آغاز می‌شود. یکی دیگر از مهندسان، پرفسور دیوید فلچر معتقد است:

نگرانی واقعی یک انفجار فاجعه بار نیست، بلکه آسیب به سیستم خنک کننده است؛ زیرا حتی پس از خاموشی هم نیاز به سیستم خنک کننده دارد. همین عامل باعث ایجاد حادثه فوکوشیما شد.

به گفته ایروین، لایه بیرونی سیستم پیوسته چندگانه برای حفاظت دارد. این نیروگاه ژنراتورهای دیزلی دارد که به عنوان پشتیبان عمل می‌کنند و علاوه بر آن به شبکه‌ای دیگر برای تأمین برق پشتیبان متصل هستند. با این حساب راکتورهای هسته ای در هر صورت برق اضافی دارند؛ حتی هنگامی که خاموش شوند. گفتنی است که شاید هر دو منبع از کار بیفتند و در این صورت ژنراتورهای دیزلی قابل اشتعال هستند. در هر حال نیروگاه‌های هسته ای با در نظر گرفتن کامل احتمال آتش سوزی ساخته می‌شوند.

ایروین در ادامه افزود نیروگاه‌های هسته ای مثل هر تأسیسات صنعتی دیگر مجهز به سیستم‌های پیشرفته حفاظت و اطفای حریق هستند. در واقع تمامی نیروگاه های هسته ای برای ادامه فعالیت خود مجوز دریافت کنند و این مجوز شامل سیستم‌های حفاظت در برابر آتش نیز می‌شود.

آن طور که به نظر می‌رسد، شرایط در زاپوریژژیا بحرانی نیست، اما در هر حال فعلا در آن منطقه جنگ در حال وقوع است و نیروی کار آن همچنان دچار سختی شده‌اند. ایروین می‌گوید که اگر در یک شیفت از نیروگاه مشکلی پیش بیاید، تیم عملیاتی که انتظار دارند پس از اتمام شیفتشان به خانه بروند، مجبور می‌شوند تا آرام شدن شرایط و مناسب شدن اوضاع از همه چیز مراقبت کنند و کنترل‌های لازم را انجام دهند. نهایت این است که باید ساعات زیادی کار کنند تا شرایط به حال سابق برگردد. وی در پایان می‌گوید:

احتمالا به بیش از یک دوجین اپراتور در هر سیستم راکتور نیاز نیست. نیروگاه‌ها در برابر این تهدید طوری طراحی شده‌اند که کارکنان ممکن است نتوانند شیفت خود را تغییر دهند. بنابراین، آنها باید در محل غذا و وسایل اضطراری داشته باشند، به طوری که بتوانند به کار خود ادامه دهند.

در چنین شرایطی کارمندان به چند گروه تقسیم می‌شوند تا زمانی که یک گروه استراحت می‌کنند، گروه دیگر کار را پیش ببرند. گفتنی است که گاهی خطر به مرحله‌ای از بحران می‌رسد که برای ایمنی بیشتر راکتور را تعطیل می‌کنند. در صورت تعطیلی و خاموشی راکتور، سیستم خنک کننده باز هم باید به کار خود ادامه دهد.