تلاش کشور‌های همسایه برای مصادره هویت ما/ زنگ خطری که هنوز به گوش برخی نرسیده است

اسفند امسال به مناسبت بزرگداشت حکیم نظامی، مراسمی برای معرفی این شاعر پارسی زبان در ایران و جهان برگزار شد. حجت‌الله ایوبی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ـ ایران، بیان کرد که برنامه خط نیاکان، برنامه ای برای معرفی مشاهیر ایرانی است.

تاکنون چهل نفر از مشاهیر ایرانی در فهرست مشاهیر ایرانی در یونسکو به ثبت جهانی رسیده اند. نظامی شاعر بلند آوازه قرن ششم است که می‌توان گفت پنج گنجش تا حدودی در ایران ناشناخته است. امسال در برنامه خط نیاکان در کمیسیون ملی یونسکو ایران، برنامه‌ای ویژه برای حکیم نظامی تدارک دیده شد و از کسانی که سالیان سال بدون هیچ ادعایی، برای معرفی حکیم نظامی چه با خط خوشنویسی، چه تئاتر، چه موسیقی و ... تلاش کردند، تجلیل شد.

این برنامه مقدمه‌ای برای معرفی هرچه بهتر و باشکوه‌تر حکیم نظامی است. آثار نظامی سال‌ها پیش در سال ۱۹۷۰ میلادی توسط هانری ماسه و ... ترجمه شده است. حکیم نظامی متعلق به این سرزمین و برخاسته از ایران است. او ایران را دل زمین می‌داند و معتقد است جهان تن است و ایران دل.

تلاش کشورهای همسایه برای مصادره هویت ما

ایوبی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ـ ایران، از اینکه در کشور‌های همسایه به میراث کهن مشترک ما توجه می‌شود، ابراز خوشحالی و خرسندی کرد و گفت در این باره هیچ گونه خطری احساس نمی‌شود!

به گفته او، هیچکس نخواهد پذیرفت که نظامی غیر از زبان دیگری به جز فارسی اشعارش را گفته؛ حکیم نظامی برخاسته از این سرزمین است و اشعار او نیز به زبان فارسی است و تنها به ترکی ترجمه شده است.

شعر پارسی؛ مهم ترین هنر ایرانی

اصغر دادبه استاد بازنشسته دانشگاه علامه طباطبایی و مدیر بخش ادبیات دایره المعارف بزرگ اسلامی، هم بیان کرد در قرن ششم، نه قونیه‌ای که مولوی در آن بوده، قونیه امروز بوده و نه گنجه‌ای که نظامی در آن بوده، گنجه امروز.

به گفته او، به لحاظ فرهنگی، همه این‌ها گستره ایران فرهنگی است. اما به لحاظ تاریخی، آن دوره بخشی از ایران بوده است.

کشوری که با مشاهیر ما برای خود هویت می سازد

دادبه بیان کرد که برای ساختن هویت، شخصیت‌های هنری، فرهنگی، علمی لازم است. در نتیجه بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، این کشور‌ها شروع به ساختن هویت برای خود کردند. کوشیدند که نظامی را از آن خود بدانند. خیلی سال نمی‌گذرد که اشعار فارسی که بر در و دیوار آرامگاه نظامی در آذربایجان بود، تراشیده و آن را به ترکی ترجمه کردند.

بعد از آن کوشیدند بگویند اصل این اشعار به ترکی بوده و به فارسی ترجمه شده است. اساساً این حرف بی بنیاد است. این‌ها تلاش‌های بی موردی است که آنان انجام دادند و اگر دید فرهنگی نسبت به این موضوع داشتند، نظامی برای آنان هم بود.

ما باید چه کنیم؟

دادبه اظهار کرد که ابیات نظامی که من در حافظه دارم، برای دوره ابتدایی است. در کتاب‌های دوره ابتدایی ما، اشعاری بی نظیر از نظامی، مولوی و .. بود. متأسفانه به تدریج، این‌ها از کتاب‌های درسی حذف شد. الان دانشجویان ما با این موضوع آشنایی ندارند. مسائل آموزشی تربیتی، علمی و هنری باید از مدرسه ابتدایی و کودکستان شروع شود.

غیر از کتاب، امکانات دیگری چون ساخت فیلم، رسانه‌های مختلف و ... هم وجود دارد. همه این کار‌ها خوب است. در آموزش در مدرسه و رسانه ها، این کار باید جدی در نظر گرفته شده است؛ چرا که شعر فارسی جزو مهمترین هنر ما و هستی و هویت ماست.