مسجد جامع عتیق قزوین، گنجینه‌ای به یادگار مانده از اوایل دوره اسلامی

به گزارش ایرنا، مسجد جامع عتیق قزوین از جمله مهمترین بناهای تاریخی این شهر و استان به شمار می رود که تا پیش از شیوع کرونا همه ساله گردشگران داخلی و خارجی زیادی از آن دیدن می کردند و امسال با رفع محدودیت های سفر پیش بینی می شود، باز هم گردشگران زیادی به این مکان آمده و این بنای زیبا را به تماشا بنشینند.

گردشگران نوروزی با بازدید از این مسجد باشکوه که گنبد، مناره ها، صحن ها و طاق هایش بیانگر اوج هنر معماری ایرانی-اسلامی است، از بنایی تاریخی با بیش از یک هزار سال قدمت بازدید می کنند که براساس برخی گفته ها و نوشته ها ابتدا در دوره ساسانیان آتشکده بوده و سپس به مسجد و محلی برای عبادت مسلمانان تبدیل شده است.

وسعت این مسجد چهار ایوانی که ساخت آن به اوایل دوره اسلامی باز می گردد، بیش از یک هکتار و به عبارت دقیق تر ۱۲ هزار و ۵۰۰ متر مربع است.

این مسجد دارای حیاطی با بیش از چهار هزار متر مربع مساحت است که در چهار جانب آن ایوان های رفیعی قرار دارد که دو سمت هر یک از آنها را رواقی دربرگرفته و همچنین دارای هشت شبستان است.

قدیمی‌ترین قسمت موجود در این مسجد طاق هارونی یا مقصوره کهن بوده که در سال ۱۹۲ هجری قمری به دستور هارون الرشید از خلفای عباسی بنا شده و در دوره های سلجوقی، صفوی و قاجاری نیز الحاقاتی به آن اضافه شده است.

گفته می شود در زمان پایتختی قزوین در دوره صفویه و به دستور شاه طهماسب ایوان شمالی و مناره های مسجد ساخته شده و در زمان شاه عباس دوم صفوی نیز ایوان جنوبی به آن افزوده شده است.

۶ کتیبه گچبری شده به دستان امیر خمارتاش به خطوط کوفی، ثلث و نسخ در گنجد آجری دوپوش و شبستان جنوبی این مسجد وجود دارد که در سال ۵۰۰ هجری بنا شده اند و از زیباترین بخش های این مسجد کهن به شمار می روند که آنها را باید از شاهکارهای معماری و هنر خط در ایران نام برد.

بر درها و طاق های این مسجد کهن می توان تزیینات زیبای دوره های مختلف تاریخی از جمله سلجوقی و صفوی را مشاهده کرد.

این مسجد باشکوه در سال های اخیر به طور مستمر در دست مرمت قرار داشته است.

به گفته برخی تاریخ پژوهان متاسفانه بخش های زیادی از این مجموعه شامل بیمارستان، کاروانسرا و کتابخانه ها در سده های گذشته و احتمالا به دلیل حمله مغول و همچنین توسعه معماری در دوره قاجاریه از میان رفته است.

ورودی و درب اصلی مسجد جامع عتیق قزوین از جانب شرقی این بنای تاریخی واقع در خیابان شهدا(سپه) به روی بازدیدکنندگان باز می شود و گردشگران نوروزی می توانند در کنار بازدید از این بنای تاریخی باشکوه از پیاده روی در نخستین خیابان ایران لذت ببرند.

مساجد تاریخی و کهن قزوین به مسجد جامع عتیق محدود نمی شود، در قزوین مساجد تاریخی و کهن زیادی به یادگار مانده است که از جمله آنها می توان به مسجد سنجیده، مسجد النبی(ع)، مسجد پنجعلی، مسجد سبز و مسجد-مدرسه صالحیه و مسجد-مدرسه حیدریه نام برد که تماشای آنها به گردشگران نوروزی پیشنهاد می شود.