خداحافظی با رانت اطلاعاتی در بورس

پیام شما: بنابر مصوبه هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق‌بهادار در اسفندماه سال‌گذشته، معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران آنلاین به تمام مظنه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خرید و فروش در سامانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های معاملاتی بر خط کارگزاران دسترسی پیدا کردند. عملیاتی‌شدن این مصوبه چه اثری دارد و می‌تواند به نفع سهامداران و تغییر رفتار آنان در خرید و فروش سهام شرکت‌ها منجر شود؟

میثم ابوالقاسمی، کارشناس بازار سرمایه: با افزایش عمق مظنه با توجه به اینکه بخش عمده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای از معاملات روزانه توسط کاربران برخط صورت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پذیرد کاملا منطقی به‌نظر می‌رسد که این دسته از کاربران به اطلاعات کامل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تری از خریداران و فروشندگان دسترسی داشته باشند، بنابراین طبیعی است که با در اختیار داشتن اطلاعات بیشتر و گسترده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر معامله و تریدکردن با سهولت بیشتری صورت ‌گیرد. حجم تجمیعی خریداران و فروشندگان بالقوه در سامانه معاملاتی می‌تواند ملاک تصمیم‌گیری بااهمیتی برای معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران باشد. نمایش عمق بیشتر از بازار این امکان را فراهم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آورد تا معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران به پشتوانه سفارش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که قابل‌رویت هستند تصمیم منطقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تری بگیرند و تا حد زیادی از سفارش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌چینی و گمراه‌نکردن معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران ممانعت به‌عمل آید، بنابراین افزایش عمق مظنه بازار در راستای کارآتر کردن بازار امر ضروری است و با فعالیت پررنگتر بازارگردان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و افزایش دامنه‌نوسان اهمیت نمایش مظنه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها دوچندان خواهد شد. شفافیت اطلاعات موضوعی است که در تصمیم‌گیری برای خرید و فروش سهام نقش مهمی دارد، بنابراین هر تصمیمی که منجر به تقویت شفافیت در بازار شود تصمیمات فعالان بازار را کارآمدتر خواهد کرد. پیش از اینکه عمق مظنه بازار افزایش پیدا کند صرفا کار‌گزاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و افراد محدودی به این حجم از اطلاعات و میزان تراکم انباشت سفارش‌های در خرید و فروش مطلع بودند اما اکنون با این تصمیم و اجرایی‌شدن آن، این اطلاعات در اختیار همه سهامداران و فعالان بازار قرار گرفته است که این کار باعث می‌شود کارآیی عملیاتی و اطلاعاتی بیشتری را در بازار سرمایه تجربه کنیم.

یکی از انتقادها و ایرادهایی که به بازار وارد می‌شود وجود رانت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اطلاعاتی است و سهامداران و معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران بر حذف این رانت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها تاکید دارند. رانت اطلاعاتی هم به اطلاعاتی گفته می‌شود که همه سهامداران به آن دسترسی ندارند؛ از این‌رو می‌تواند منافع اقتصادی برای گروهی که این اطلاعات را در دسترس دارند، ایجاد کند. در این مورد نیز معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران مستقر در کار‌گزاری آگاهی بیشتری در مورد مظنه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و همچنین حجم سفارش‌هایی داشتند که اکنون با افزایش عمق مظنه به از بین رفتن این رانت منجر می‌شود و اقدام مناسبی ارزیابی می‌شود.