رونمایی از تاریکخانه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده نفتی

به گزارش ایران اکونومیست، در راستای سیاست شفاف‌سازی و جلوگیری از گلوگاه‌های فساد، دولت برای اولین‌بار از طریق سازمان خصوصی‌سازی اقدام به انتشار صورت‌های مالی برخی از شرکت‌های دولتی کرد.

یکی از شرکت‌های دولتی، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی است که صورت مالی آن در ادامه گزارش مورد بررسی قرار می‌گیرد.

*افزایش 28 هزار میلیارد تومانی درآمد گروه شرکت پالایش و پخش در سال 99

شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی یکی از چهار شرکت اصلی تابعه وزارت نفت است. وظیفه این شرکت پالایش نفت خام و تولید هر نوع فرآورده نفتی از قبیل اقسام بنزین، گازوئیل، نفت سفید، قیر و غیره است. همچنین عرضه و توزیع این فرآورده‌های نفتی نیز بر عهده این شرکت است.

طبق صورت مالی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در سال 99، جزئیات سود و زیان این شرکت در جداول 1 و 2 آورده شده است. البته باید توجه داشت که در جدوال زیر سود و زیان «تلفیقی» آورده شده است، بدین معنا که عملکرد مالی شرکت ملی پالایش و پخش و شرکت‌های فرعی آن (پالایشگاه آبادان و اراک) مدنظر قرار گرفته است.

طبق جدول 1، گروه شرکت ملی پالایش و پخش از زیاندهی 5 هزار میلیارد تومان در سال 98 به سوددهی 22.6 هزار میلیارد تومانی در سال 99 تغییر وضعیت داده است.

جدول 1

در جدول 2 نیز سود و زیان جامع شرکت ملی پالایش و پخش (به همراه شرکت‌های فرعی) آورده شده است. طبق این جدول این شرکت از زیاندهی 3.9 هزار میلیارد تومانی در سال 98 به سوددهی 24.4 هزار میلیارد تومانی در سال 99 رسیده است.

جدول 2

با مقایسه درآمدها و هزینه‌های سال 99 و 98 مشخص می‌شود، دو عامل تاثیرگذار در افزایش 28 هزار میلیارد تومانی سود خالص شرکت عبارت است از: 1- افزایش 5 هزار میلیارد تومانی سود ناخالص (درآمد عملیاتی منهای بهای تمام‌شده) 2- افزایش 21 هزار میلیارد تومانی سایر درآمدها که در جدول 3 آورده شده است.

جدول 3

نکته جالب توجه در جدول 3 مربوط به درآمد حاصل از فروش CNG است که در سال 99 معادل758 میلیون تومان تومان بوده و نسبت به سال 98 بیش از 10 درصد افزایش داشته است.

*زیان خالص شرکت ملی پالایش و پخش 3 برابر شد

البته همانطور که اشاره شد، سود و زیان اشاره شده در جدول 1 و 2 مربوط به شرکت ملی پالایش و پخش و شرکت‌های فرعی آن بود. در جدول 4 سود و زیان شرکت ملی پالایش و پخش (بدون شرکت‌های فرعی) آورده شده است.

زیان خالص این شرکت در سال 99 حدود 2.3 هزار میلیارد تومان بوده است که نسبت به سال 98 بیش از 194 درصد افزایش داشته است.

جدول 4

بنابراین به نظر می‌رسد عملکرد شرکت‌های فرعی شرکت ملی پالایش و پخش در سودآوری گروه این شرکت نقش داشته‌اند.

*درآمد گروه پالایش و پخش 80 هزار میلیارد تومان افزایش یافت

جدول 5 درآمدهای عملیاتی گروه و شرکت ملی پالایش و پخش را نشان می‌دهد. طبق جدول درآمد عملیاتی گروه و شرکت در سال 99 حدود 80 هزار میلیارد تومان نسبت به سال 98 افزایش داشته است.

جدول 5

*سهم 90 درصد فروش داخلی از درآمدهای عملیاتی شرکت ملی پالایش و پخش

طبق جدول 5، «فروش خالص» بیشترین سهم را از درآمدهای عملیاتی گروه پالایش و پخش داشته است. در جدول 6 جزئیات مربوط به فروش خالص داخلی و صادراتی گروه پالایش و پخش (شرکت ملی پالایش و پخش و پالایشگاه آبادان و اراک) آورده شده است.

طبق جدول 6 از مجموع 576 هزار میلیارد تومان درآمد فروش این گروه در سال 99، 521 هزار میلیارد تومان از محل «فروش داخلی» نفت خام و میعانات گازی، تعدیلات، پنج فرآورده نفتی اصلی و فرآورده‌های ویژه حاصل شده است و حدود 55 هزار میلیارد تومان نیز از صادرات آنها به دست آمده است.

در واقع 90 درصد از درآمدهای عملیاتی گروه شرکت ملی پالایش و پخش از فروش داخلی و 10 درصد از فروش صادراتی حاصل می‌شود. البته فروش مرزی نیز سهم ناچیزی را به خود اختصاص می‌دهد.

جدول 6

*مصرف روزانه 2 میلیون بشکه نفت و میعانات گازی در پالایشگاه‌ها

جدول 7 درآمد عملیاتی شرکت ملی پالایش و پخش از محل «فروش خالص» را نشان می‎دهد. سهم فروش صادراتی و مرزی صفر است زیرا این دو مورد توسط پالایشگاه‌های آبادان و اراک انجام می‌شود که همچنان دولتی باقی مانده‌اند و جزو شرکت‌های فرعی در گروه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی هستند.

در حوزه فروش داخلی نیز شرکت ملی پالایش و پخش در حوزه فروش فرآورده‌های اصلی و ویژه نقش چندانی ندارد.

طبق جدول 7 مجموع نفت خام و میعانات تحویلی توسط شرکت به 10 پالایشگاه نفتی ایران در سال 99 معادل 750 میلیون بشکه بوده است. در نتیجه در سال 99 روزانه 2 میلیون و 50 هزار بشکه نفت خام و میعانات گازی به 10 پالایشگاه کشور عرضه می‌شد.

جدول 7

*روزانه 1.6 میلیون بشکه نفت خام در پالایشگاه‌ها مصرف شد

در جدول 8 جزئیات مصرف نفت و میعانات گازی در پالایشگاه‌ها را نشان می‌دهد. طبق این جدول در سال 99 حدود 590 میلیون بشکه نفت خام معادل روزانه 1.6 میلیون بشکه در پالایشگاه‌های کشور مصرف شده است. مصرف میعانات گازی در پالایشگاه‌ها نیز روزانه 435 هزار بشکه در روز بوده است.

جدول 8

مصرف روزانه میعانات گازی در پالایشگاه ستاره خلیج فارس در سال 99 نیز 395 هزار بشکه بوده است.

طبق صورت مالی شرکت ملی پالایش و پخش در سال 98، روزانه 1.71 میلیون بشکه نفت خام و 418 هزار بشکه میعانات گازی در پالایشگاه‌ها مصرف شده است.

*تامین 25 درصد بنزینی مصرفی از دو پالایشگاه آبادان و اراک

در جدول 6، فروش داخلی فرآورده‌های اصلی و ویژه تولیدی گروه شرکت ملی پالایش و پخش آورده شده است. جزئیات این فروش داخل در جداول 9 و 10 قابل مشاهده است.

مصرف بنزین در سال 99، روزانه 75 میلیون لیتر بوده است که 19 میلیون لیتر آن (25 درصد) توسط گروه شرکت پالایش و پخش یعنی دو پالایشگاه آبادان و اراک تامین شده است.

جدول 9

جدول 10

*بنزین سوپر، سودآورترین فرآورده تولیدی از پالایشگاه‌ها

در جدول 11، مقایسه‌ای بین درآمدهای عملیاتی و بهای تمام شده آن انجام شده است. طبق جدول زیر، بنزین سوپر بیشترین درصد سود ناخالص به درآمد عملیاتی را در بین فرآورده‌های اصلی داشته است. پس از آن، بنزین و گازوئیل در رتبه دوم و سوم هستند.

جدول 11

*نفت کوره 6 درصد بیش از ظرفیت اسمی تولید شده است

در جدول 12 ظرفیت اسمی، ظرفیت عملی و تولید واقعی فرآورده‌های اصلی پالایشگاه‌های دولتی آورده شده است. طبق این جدول تنها فرآورده‌ای که بیش از ظرفیت اسمی تولید به تولید واقعی رسیده، «نفت کوره» است. در سال 99 نفت کوره تولیدی، 6 درصد بیش از ظرفیت عملی و 2 درصد بیش از ظرفیت اسمی تولید شده است.

جدول 12

*افزایش تولید گازوئیل در سال 99 برای مصرف در نیروگاه‌ها

در جدول 13، اهداف کمی تولید فرآورده‌های نفتی توسط گروه شرکت ملی پالایش و پخش آورده شده است. طبق توضیح صورت مالی، طولانی شدن تعمیرات اساسی برخی از واحدهای بنزین‌سازی به دلیل بالا بودن حجم فعالیت‌ها، کاهش نسبی خوراک، افزایش نرخ بنزین سوپر و عدم استقبال مشتری منجر به کاهش تولید بنزین با اکتان 87 و 95 شده است.

جدول 13

مصرف بیشتر فرآورده گازوئیل در نیروگاه‌ها موجب افزایش تولید این فرآورده شده است.