انتقال آب تنها راه نجات یزد از بحران بی‌آبی/2پیشنهاد برای حل مشکل

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها – نیره شفیعی‌پور: یزد از زمان پیدایش، منطقه‌ای کم آب و کم باران بوده و مردم سختکوش و خلاق این دیار، آب را از فرسنگ‌ها دورتر با حفاری در دل زمین و خلق سازه‌ای به نام قنات به محل سکونت خود آوردند.

حفر قنات و بهره‌برداری اصولی از منابع آب زیرزمینی، مشکل آب یزد را قرن‌ها تا حدی برطرف کرد اما آنچه در کنار حفر قنات به رفع مشکل کم‌آبی یزد کمک کرد، قناعت مردم این دیار بود، قناعت نه تنها در مصرف آب بلکه در هر آنچه که تولید آن به آب وابسته بود.

یزد در طول قرن‌های متمادی بارها و بارها با بحران آب مواجه شد اما مردم این خطه هر بار به نحوی این موضوع را مدیریت و این مشکل را رفع کردند تا یزد امروز، برای ما به یادگار بماند.

اما از دو دهه گذشته، بحران یزد به شکلی جدی آغاز شده و به‌رغم تلاش‌های جدی و گاه نیم‌بند مسئولان حل نشد زیرا اولاً دیگر خبری از منابع داخلی آب در این استان نبود که حال مردم یا مسئولان بخواهند آن را مدیریت کنند.

آب چاه‌های عمیق و نیمه عمیق یزد شور است

آنچه در این استان از منابع آب باقی مانده، چاه‌های عمیق و نیمه عمیقی است که شور و لب شور است و به هیچ وجه مناسب شرب نیست.

منابع آبی موجود یزد شاید بتواند بخشی از کشاورزی و صنعت را نجات دهد اما به طور قطع، دیگر مناسب شرب نیست به نحوی که حتی مخلوط کردن آن با آب استاندارد قابل شرب، کیفیت آب قابل شرب را نیز به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد.

آنچه طی این سال‌ها یزد بی‌آب را نجات داده، خط آب انتقالی است که از کوهرنگ به یزد انتقال داده شده اما به این خط انتقال نیز دیگر امیدی نیست زیرا اولاً حق آبه تعیین شده به دلایل مختلف از جمله بارش‌های کم به یزد اختصاص داده نمی‌شود ثانیاً، این خط در ایام مختلف سال به ویژه تابستان‌ها مورد تعرض قرار می‌گیرد به عنوان نمونه در نیمه تیرماه سال گذشته، حمله به خط انتقال و قطع کردن آب انتقالی، باعث قطعی آب در بسیاری از مناطق یزد به مدت ۱۶ ساعت شد.

زور دولت به تکمیل خط انتقال آب به یزد نرسید

از اینرو مسئولان امر از آنجا که از منابع داخلی استان نا امید بودند و هیچ راهکار دیگری برای حل بحران آب نداشتند، به فکر انتقال آب از راه‌های دیگر افتادند. خط دوم انتقال آب از مدت‌ها پیش در حال احداث است اما بودجه‌های کم و هزینه‌ها گزاف، سبب شده زور دولت به تکمیل این پروژه نرسد.

هر چند شرکتی نیز به منظور تأمین اعتبار خط دوم انتقال آب در یز تأسیس شد تا با فروش اراضی منطقه‌ای بین یزد و تفت و انجام کارهای اقتصادی، به تأمین اعتبار مورد نیاز خط دوم کمک کند، اما به دلایل مختلف این مهم محقق نشد و خط دوم همچنان لاکپشتی پیش می‌رود.

برنامه ریزی برای احداث خط سوم و چهارم انتقال آب نیز انجام شد و این بار شرکت‌های بزرگ فلات مرکزی ایران برای انتقال آب از خلیج فارس به میدان آمدند، اقدامی که نتیجه بخش‌تر از خط دوم انتقال بود.

اما موضوع اینجاست که آب خط سوم برای اختصاص به صنایع به یزد انتقال یافته و گرچه استاندار جوان یزد برنامه ریزی‌هایی برای رفع مشکل آب استان با استفاده از این خط انتقال دارد اما نگاه مردم همچنان به تکمیل خط دوم است.

به طور مشخص، دولت پولی برای تکمیل این خط ندارد و باید فکری اساسی برای اتمام این خط و بهره‌مندی مردم از آب آن شود.

نیاز به ۱۰۴ هزار میلیارد تومان برای تکمیل دو خط انتقال آب به یزد

استاندار یزد در این زمینه در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه برای تکمیل خط دوم انتقال آب به یزد به ۲۴ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است، اظهار داشت: خط سوم انتقال نیز برای یزد ضروری است زیرا حتی خط دوم نیز نمی‌تواند مشکل جدی از استان یزد حل کند و حتی با وجود آن نمی‌توان به پایداری منابع آب در یزد امیدوار بود بنابراین تکمیل خط سوم نیز ضروری است.

مهران فاطمی یادآور شد: برای تکمیل خط سوم نیز به ۸۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است بنابراین برای تکمیل این دو خط به اعتباری بالغ بر ۱۰۴ هزار میلیارد تومان نیاز است و بدیهی است که تأمین این اعتبار از عهده دولت خارج است.

وی تصریح کرد: با این وجود عزم ما جزم است که مشکل آب استان یزد را در دولت سیزدهم حل کنیم و راهکارهایی نیز برای این موضوع داریم که بخشی از آن در سفر هیئت دولت به استان یزد مطرح شد.

استاندار یزد ادامه داد: اگر آب انتقالی یزدی‌ها قطع شود، تنها ۲۴ ساعت آب شرب ذخیره برای استان وجود دارد و در نهایت آب شرب بی کیفیت و نامناسب با سختی بالا وارد شبکه شرب می‌شود و این به معنای نابودی یزد در آینده‌ای نه چندان دور است.

پیشنهاد استاندار یزد برای تأمین منابع مالی خط انتقال آب

وی با بیان اینکه پیشنهاد ما، واگذاری یک معدن به استان برای تأمین هزینه‌های خطوط انتقال آب به استان یزد است، افزود: با پیگیری‌ها و موافقیت دولت در صورت نهایی شدن یک معدن بزرگ استان در یک فضای رقابتی در قالب مزایده به شرکتی واگذار می‌شود که تا سه سال این پروژه را اجرا و تمام هزینه‌های آن را پرداخت کند.

فاطمی با اشاره به اینکه برای اجرای خط دوم انتقال آب به استان یزد با سهمیه ۱۴۰ میلیون مترمکعب آب شیرین به ۱۴ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است، بیان کرد: تأمین این اعتبار را از منابع مختلف از جمله فروش زمین‌های مازاد دولت پیگیری کردیم ضمن اینکه با دستور معاون اول رئیس جمهور قرار شد ۱۵۰۰ میلیارد تومان آن از صنایع دریافت و در مقابل هزینه‌های مالیاتی آنها محاسبه شود.

انجام معامله برد برد

استاندار یزد تصریح کرد: این امر معامله دو سر بردی است و بعد از تصویب دولت اجرا خواهد شد و به نظر می‌رسد می‌تواند اقدامی مؤثر برای حل بحران آب استان یزد باشد.

از آنجا که مسئله آب در استان یزد در تابستان‌ها به یک بحران جدی تبدیل و برای مردم دغدغه جدی ایجاد می‌کند، امسال استاندار یزد اقدامی برای رفع مشکل آب انجام داده است.

این اقدام، ایجاد یک خط پدافندی به طول سه کیلومتر است که خط انتقال آب خلیج فارس را به مخزن شحنه وصل می‌کند و در مواقعی که برای خط انتقالی معضلی پیش می‌آید، ۳۰ میلیون مترمکعب آب را به مخزن شحنه توزیع می‌کند.

مسئولانی که تا چند سال پیش مدام مسئله مدیریت منابع آبی را مطرح می‌کردند، حال به این نتیجه رسیده‌اند که این مدیریت در واقع باید توسط خود آنها انجام شود نه مردم ضمن اینکه دیگر منابعی در استان باقی نمانده که حال بخواهند آن را مدیریت کنند بر این اساس، همّ و غم مسئولان این روزها مسئله انتقال آب است.

اگر قرار است برای این مسئله راهکار و تدبیری اندیشیده شود، نخست باید برای نحوه تأمین اعتبار آن باشد که دو پیشنهاد استاندار یزد در این زمینه تقریباً راهگشاست و دیگری مسیر انتقال که در معرض کمترین تعرض باشد تا تجربه تلخ خط اول انتقال مدام تکرار نشود.