فرزندپروری و فضای مجازی


فرزندپروری و فضای مجازی

ژیلا فرخی متخصص روانشناسی و مشاوره خانواده در یادداشتی اختصاصی برای میگنا نوشت :تردیدی نیست که خانواده اثری عمیق و پایدار در پی ریزی رفتار کودک و برانگیختن روح زندگی و آرامش درونی او دارد. کودک در...

فرزندپروری و فضای مجازی
ژیلا فرخی متخصص روانشناسی و مشاوره خانواده در یادداشتی اختصاصی برای میگنا نوشت :تردیدی نیست که خانواده اثری عمیق و پایدار در پی ریزی رفتار کودک و برانگیختن روح زندگی و آرامش درونی او دارد. کودک در خانواده زبان می آموزد و برخی از ارزش های اخلاقی و خصلت های گوناگون را کسب می کند.

اگر چه همه کودکان دنیا دارای والدین هستند، ولی به جرات می توان گفت که تنها عده معدودی از این والدین صلاحیت تربیت کردن و مربی بودن را دارا هستند. همچنین اگر چه همه والدین دنیا خواهان خیر و سعادت فرزندان خود می باشند و با صداقت و زحمت زیاد و نیز بر حسب شرایط زیستی، اجتماعی و اقتصادی خود تا سرحد امکان می کوشند تا نیازهای مادی و معنوی کودکان خود را به نحو احسن تأمین نمایند، ولی متأسفانه این امر اغلب به علت کمبود و گاهی عدم آگاهی های درست از روش های تربیتی، نتیجه معکوس به دنبال دارد.

دکتر ژیلا فرخی بیان کرد: روش‌هایی که والدین در تربیت فرزندان خود به کار می‌گیرند، نقش اساسی در تأمین سلامت روانی فرزندان آن‌ها خواهد داشت، به طوری که اکثر مشکلات رفتاری کودکان، منعکس کننده رفتارهایی است؛ به عبارت دیگر، وجود مشکلات رفتاری کودک به منزله روابط معیوب اعضای خانواده با یکدیگر است و با روش‌های تربیتی نادرست والدین و تعاملات ناکارآمد آن‌ها با فرزندان ارتباط دارد.
هر خانواده‌ای، شیوه‌ای خاص را در تربیت فردی و اجتماعی فرزندان خویش، بر اساس الگوها و آرمان‌های خود، به کار می‌گیرد. این شیوه‌ها که سبک‌های فرزند پروری نامیده می‌شوند، متأثر از عوامل مختلفی از جمله عوامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... می‌باشد که نقش مهمی در آسیب شناسی روانی و رشد فرزندان بازی می‌کند.
ایشان ادامه داد: امروزه پرورش فرزند در فضای جدیدی به نام فضای مجازی یا به تعبیری جامع و دقیق تر فضای سایبری و رسانه ای مورد توجه بسیاری از روانشناسان قرار گرفته است. فضای مجازی محیطی چند بعدی، تعاملی و سرگرم کننده است که به خاطر ویژگی هایی همچون سرعت زیاد در تبادل اطلاعات و دسترسی پذیری بالا سرشار از فرصت ها و امکانات آموزشی، یادگیری و تعاملی می باشد اما به دلیل ویژگی های چالش برانگیز، فرزندپروری و تربیت اخلاقی را در معرض آسیب قرار داده است، از جمله این چالش ها می توان به آزادی بدون قیود اخلاقی و ترویج فرهنگ برهنگی، گمنامی و هویت دروغین افراد، غیر محسوس بودن و غیر قابل کنترل بودن، تضاد فرهنگ ها، نبودن امنیت اطلاعاتی، نقض حریم خصوصی افراد، اشاره کرد.

دکتر ژیلا فرخی گفت: تجربیات مجازی در فضای اینترنت و سایبری، در زندگی روزمره به ویژه در میان کودکان و نوجوانان در حال گسترش است منجر به پیامدهای آسیب شناختی و مشکلاتی ناشی از افزایش میزان مصرف اینترنت شود، به عبارت دیگر، چالش های فضای سایبری، می تواند خطرات و تهدید های بسیاری همچون اعتیاد اینترنتی، برخورد با محتوای نامناسب، سوء استفاده های ملی و عاطفی را برای کاربران کودک و نوجوان در پی داشته باشد و امنیت آن ها را به خطر بیندازد.
ایشان در ادامه اظهار داشت: غیر محسوس بودن و غیر قابل کنترل بودن اینترنت، زمینه ساز مسائل عمده ای همچون شکست های تحصیلی، انزوای اجتماعی و اثرات منفی دیگری همچون اضطراب، افسردگی و تنهایی، قلدری اینترنتی (برای مثال: ارسال پیام ها یا تهدیدهای آسیب رسان از طریق اپلیکشن های پیام رسانی یا جعل هویت شخصی و ارسال پیام های ناخوشایند از طرف آنها برای دیگران) و مشکلات عاطفی و روانی برای کودکان است.
آمارهای اخیر نشان می دهد که که میزان استفاده از اینترنت در بین کودکان و نوجوانان رو به افزایش است و در حال حاضر افزایش زمان بازی های کامپیوتری و فعالیت های آنلاین، منجر به کاهش قابل توجه بازی های سنتی و فعالیت های بیرون از خانه بچه ها شده است، از آنجایی که فرزندان مایل هستند اطلاعات بیشتری از اینترنت و فضای مجازی کسب کنند، همچنین در استفاده از آن مهارت بیشتری از والدین دارند.

این روانشناس خانواده بیان کرد: در چنین شرایطی نظارت و راهنمایی والدین ضروری به نظر می رسد و در صورت عدم آگاهی دادن و حمایت های خانواده، احتمال مواجهه با این خطرات در کودکان و نوجوانان به دلیل آسیب پذیر بودن این گروه سنی، افزایش می یابد، به همین دلیل، چگونگی مواجهه با آسیب ها و تهدید های فضای مجازی و کاهش خطرات احتمالی برای این گروه سنی آسیب پذیر، به دغدغه اصلی والدین و مربیان آموزشی تبدیل گردیده است.

راهکارهایی را برای جلوگیری از آسیب های ناشی از فضای مجازی تلاش کنیم مانند فرزندانمان با پیشرفت فناوری همگام شویم.
تقویت سواد رسانه ای والدین و مهارت انتقال اطلاعات به فرزندان
اتخاذ نگرش مثبت به اینترنت
قانون گذاری اصولی
ترغیب فرزندان به حضور هدفمند در فضای مجازی
گسترش فعالیت های جایگزین آفلاین
شناسایی نقاط ضعف و نیازهای درونی فرزندان
تقویت مهارت های فردی فرزندان
با اصلاح رفتار خود، الگویی مناسب برای فرزندانمان باشیم.
با مشارکت فرزندانماننگرانی هایمان را در فضایی معتدل رفع کنیم.
فرزندانمان را بر پایهاستفاده از توصیه های مثبت راهنمایی کنیم.
به جای دادن ماهی به فرزندانمان ماهیگیری را به آنان بیاموزیم.
از روش های تشویق و تنبیه موثر برای فرزندان استفاده نماییم. ژیلا فرخی در ادامه تصریح کرد: توجه به جایگاه خود به عنوان الگویی برای فرزندان می تواند راهی برای یافتن مسیر صحیح و اصلاح شیوه استفاده از فناوری های ارتباطی و فضای مجازی برای ما باشد. اگر ما خود را به عنوان الگویی برای فرزندانمان در نظر داشته باشیم، همواره به این نکته توجه خواهیم کرد که اعمال ما به احتمال زیاد توسط فرزندانمان تقلید خواهند شد و تکرار این تقلید ها شیوه زندگی آنان را شکل خواهد داد.

در این صورت، همه دغدغه هایی که در خصوص رفتار فرزندمان داریم به اعمال و رفتار خودمان نیز سرایت خواهد کرد. برای مثال اگر ما برای اینکه فرزندمان عادت به بازی کردن با تلفن همراه را کاری مطلوب و خالی از اشکال نپندارند از این کار پرهیز کنیم، خود نیز از آسیب هایی که این عادت برای انسان به بار می آورد مصون می مانیم. بدین ترتیب، اگر اصلاح را از شیوه عملکرد خود آغاز کنیم از دو جهت نفع خواهیم برد، از یک سو خود را اصلاح کرده ایم و از سوی دیگر الگویی مناسب برای فرزندانمان خواهیم بود.

سخن آخر: برخی از مهارت‌های فرهنگی مواجه با فضای مجازی و رسانه‌ها در اقتصاد در حال رخ دادن است و بخشی از آن هم باید تربیتی باشد، که در نهاد‌هایی مانند صداوسیما، آموزش و پرورش و مراکز آموزشی باید صورت بگیرد. از طرفی افزایش آگاهی درباره نحوه برخورد با خطرات احتمالی یکی از راه های موثر برای پیشگیری و مقابله با آسیب های اینترنت در کودکان و نوجوانان می باشد. برای کنترل فعالیت های اینترنتی فرزندان نیاز به سواد رسانه ای والدین است به این صورت که والدین آموزش دیده و آگاه، تاثیر بیشتری بر رفتارهای آنلاین فرزندانشان دارند. همچنین لازم است مفاهیمی همچون حریم خصوصی و حفاظت از اطلاعات شخصی، برای فرزندان متناسب با سن شان توضیح داده شود و فرزندان باید بدانند در صورتی که در فضای مجازی با مشکلی مواجه شدند و یا کار اشتباهی انجام دادند، نباید پنهان کاری کنند، البته والدین نیز نباید آن ها را به محدودیت و یا لغو اجازه در استفاده از اینترنت تهدید کنند، زیرا تهدید کردن منجر به افزایش پنهان کاری و احساس ناامنی روانی در فرزندان می شود و ممکن است در آینده مشکلات بیشتری به همراه داشته باشد.

و در آخر والدین باید آگاهی لازم را نسبت به نیازهای فرزندانشان و مدیریت آن ها کسب کنند چرا که این آگاهی نقش مهمی در پیشگیری از آسیب های اینترنت ایفا می کند. نیاز به تعلق و محبت، نیاز جنسی، نیاز به تغییر موقعیت، تنوع و نیاز به رابطه برانگیزاننده های درونی رفتار اعتیاد به اینترنت هستند به همین دلیل برای ارضای این نیازها و بیان خود، فضای مجازی را به عنوان مکمل دنیای واقعی انتخاب می کنند.

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه روانشناسی

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!



بیشترین بازدید یک ساعت گذشته


نقاشی سیزده بدر | 70 نقاشی کودکانه و رنگ آمیزی درباره سیزده به در