اصلاح نظام پرداخت یارانه الگوی مصرف را هم اصلاح می‌کند

برنامه میز اقتصادی خبر نیمروزی با موضوع «طرح یارانه معیشتی» با حضور آقایان مهدی احمدی مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی، علیرضا قادری کارشناس اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس و خانم طیبه حسینی سخنگوی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها برگزار و به سوالات زیر پاسخ داده شد.

جاماندگان از یارانه معیشتی تا چه زمانی فرصت ثبت نام دارند؟

خانم حسینی سخنگوی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها: تمامی کد‌های ملی که تاکنون یارانه دریافت نکردند، می‌تواند طی امروز و فردا در سامانه هدفمندسازی یارانه‌ها ثبت نام کنند.

تفاوت سامانه سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی چیست؟

خانم حسینی سخنگوی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها: سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها مکانی برای ثبت نام جاماندگان است که بعد از ثبت اطلاعات متقاضیان، این داده‌ها به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارجاع داده می‌شود؛ در آنجا وضعیت فرد ثبت نام کننده برای دریافت یا عدم دریافت یارانه و همچنین دهک بندی افراد شامل دریافت یارانه مشخص می‌شود.

آیا محدودیتی در ثبت نام مجرد‌ها وجود دارد؟

خانم حسینی سخنگوی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها: تمامی مجرد‌هایی که تاکنون یارانه دریافت نکرده اند، می‌توانند اقدام به ثبت نام کنند، اما اگر مجردی یارانه اش را در گذشته به همراه خانواده دریافت کرده، دیگر نمی‌تواند یارانه معیشتی بگیرد.

به نوزادان یارانه معیشتی تعلق می‌گیرد؟

خانم حسینی سخنگوی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها: ثبت نام نوزادان به صورت خودکار از سوی ثبت احوال انجام می‌شود و احتیاجی به ثبت نام جداگانه نیست.

طرح یارانه معیشتی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

آقای مهدی احمدی مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی: برای عدالت، مفهوم تساوی، تناسب و قرار گرفتن هر چیز در جایگاه خودش را تعبیر می‌کنند که یارانه نیز، به همین مفهوم و برای کمک دادن است. در نظام پرداخت یارانه قبلی، توزیع عادلانه صورت نمی‌گرفت، اما هدفگیری در یارانه معیشتی دقیق‌تر است. روش جدید پرداخت یارانه به صورت نقدی، عادلانه‌تر و مردمی‌تر است.

میزان کمک دهی یارانه در گذشته و امروز به چه صورت است؟

آقای علیرضا قادری کارشناس اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس: زمانی که یارانه را از مصرف حذف می‌کنیم و به صورت نقدی به دهک‌های پایین می‌دهیم، می‌توانیم آثارش را در ضریب جینی مشاهده کنیم؛ میزان ضریب جینی سال قبل از هدفمندی‌ها، ۴۱ صدم درصد بود و بعد از آن به ۳۷ صدم درصد رسید که دلیل آن تغییر در نظام یارانه است.

اجرای طرح یارانه در کشورهای هند و کنیا باعث افزایش میزان به تحصیل و اشتغال در دهک‌های پایین جامعه شد و همچنین پرداخت یارانه‌های به صورت نقدی کیفیت زندگی مردم این کشور‌ها را بهتر کرد. تجربه کشور خودمان در سال ۸۹ و تجربه سایر کشور‌ها، بیانگر مثبت بودن طرح یارانه معیشتی است، اما باید صبر کنیم تا مرکز آمار، داده‌های خانوار‌ها را در دسترس قرار دهد.

بیشتر بخوانید:

دهک بندی یارانه‌ها بر اساس دارایی افراد است

اگر ارز ترجیحی حذف نمی‌شد و یارانه نیر به مردم تعلق نمی‌گرفت، چه اتفاقی رخ می‌داد؟

آقای مهدی احمدی مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی: اگر تخصیص ارز بهینه نباشد، کشور نمی‌تواند در بلند مدت دوام بیاورد و با توجه به محدود بودن منابع در چند سال آینده، ممکن است تمامی منابع صرف واردات کالا شود که در این صورت، از توسعه جا خواهیم ماند.

عدم تخصیص بهینه مصرف کالا‌ها باعث شکل گرفتن الگو‌های مصرف نامناسب می‌شود؛ زمانی که درآمد دست خود فرد باشد، از کالا‌های جانشین استفاده می‌کند و مبلغ باقی مانده را صرف هزینه‌های مهم زندگی می‌کند، اما در ارز ترجیحی، تخصیص بهینه صورت نمی‌گرفت و هر فردی که کالای بیشتری مصرف می‌کرد، از یارانه معیشتی بیشتری بهره می‌کرد؛ به عنوان مثال، به شکر یارانه تعلق می‌گیرد و به همین علت، مصرف این کالا در بین مردم بیشتر می‌شود و کمتر از کالا‌های جانشین مانند خرما و توت استفاده می‌کنند.

طرح یارانه معیشتی تا چه اندازه به اقشار محروم جامعه کمک می‌کند؟

آقای علیرضا قادری کارشناس اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس: بعد از وقوع جنگ روسیه و اوکراین، نرخ تورم مواد خوراکی افزایش پیدا کرد و اگر می‌خواستیم این مواد خوراکی را به صورت واردات تامین کنیم، بار مالی زیادی را دولت تحمیل می‌کرد؛ بنابراین، ارز ترجیحی در چرخه، از طریق کسری بودجه بر زندگی مردم اثر می‌گذاشت.

زمانی که دولت بخواهد کسری بودجه را پوشش دهد، به خلق نقدینگی روی می‌آورد؛ به عنوان مثال، به مرغ ارز ترجیحی تعلق می‌گرفت، اما همچنان قیمت مرغ ثابت نبود.

دولت باید چه اقدامات دیگری را در راستای عادلانه سازی یارانه معیشتی انجام دهد؟

آقای مهدی احمدی مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی: تورم باعث شد تا طرح یارانه در گذشته به هدف اصلی خود برخورد نکند؛ تورم یکی از آثار کسری بودجه است و دولت باید در کنار مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها، تورم را با سیاستگذاری صحیح کنترل کند.

آقای علیرضا قادری کارشناس اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس: قیمت بعضی از کالا‌ها در اثر توزیع یارانه معیشتی دو برابر شده؛ بنابراین، باید برای تعدادی از افراد که سوء تغذیه دارند و از اقشار محروم جامعه هستند، سیاست‌های مکملی در نظر گرفته شود.

به لحاظ زمانی چه مقدار طول می‌کشد تا طرح جدید پرداخت یارانه‌ها به هدف اصلی خود برسد؟

آقای علیرضا قادری کارشناس اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس: نمی‌توان زمان مشخصی برای تحقق هدف یارانه معیشتی مشخص کرد، اما زمانی که شکوفایی اقتصادی رخ دهد، قیمت‌ها کاهش و درآمد‌های دولت افزایش می‌یابد.