حمایت از فرزند خجالتی / ناهید خان احمدی
ناهید خان احمدی روانشناس و مشاور در یادداشتی اختصاصی برای میگنا نوشت داشتن زندگیِ کامل با بهدستآوردن تجربههای جدید میسر میشود. تجربههای جدید کمکمان میکنند تا بهعنوان یک فرد، رشد کرده و این رشد...
هرازگاهی کمرویی در زندگی ما تأثیر منفی زیادی میگذارد. به کودکان خود بگوییم همه ما گاهی احساس کمرویی را تجربه میکنیم؛ اما راهکارهای زیادی برای کمک به ما وجود دارند. سعی کنیم، با تجربههای جدید کنار بیاییم بدون اینکه اضطراب بر ما غلبه کند.
سوفیا حلزون شادمانی است که میخواهد دربارۀ جهان پیرامونش بیشتر یاد بگیرد. در واقع او برای شروعِ مدرسه روزشماری میکند؛ بااینحال، هنگامیکه وارد مدرسه میشود، گمان میبرد تمام احساسهای او عوض شدهاند. احساس خجالت و کمرویی سوفیا آنقدر شدید است که او را مجبور میکند بهسرعت به داخل صدف خود برگردد.
والدین ممکن است با این موضوع، همذاتپنداری کنند. بسیاری از والدین این تجربه را داشتهاند که کودکِ مشتاق را به جشن تولد ببرند؛ اما هنگام ورود به آنجا، کودک حتی بهسختی سرش را بالا میگیرد و نمیخواهد بازی کند، برقصد یا حتی در بازیها به دیگران بپیوندد و تمام مدت به پدر و مادر خود میچسبد. ممکن است بهعنوان پدر یا مادر، احساس تعجب یا سرخوردگی کنید و به او بگویید: «لذت ببر!»، «خجالت نکش!»، «بلندتر صحبت کن»؛ اما این واکنشها، هیچ کمکی به شما یا فرزندتان نخواهد کرد.
چگونه به فرزند خود کمک کنید:
به کمرویی کودک توجه زیاد نشان ندهید
سوفیا بیشتر زمانها احساس خجالت میکند. دلیل این پیشامد این است که دیگران به او زیاد توجه میکنند؛ حتی اگر این توجه بهخاطر موضوعهای مثبت مثل تحسینکردنِ هنر او باشد. هنگامیکه کودکان احساس خجالت و کمرویی میکنند، بزرگترها بهسادگی، با حفظ آرامش و توجه نکردن به این مسئله به کودک کمک میکنند. اگر محتاطانه از بزرگترهای دیگر نیز بخواهید که همین کار را انجام دهند، این هم در حل این مشکل بسیار مفید و مؤثر خواهد بود.
حتی بزرگسالان نیز احساس کَمرویی میکنند
بگذارید کودکتان بداند که همه افراد ممکن است در موقعیتهای خاصی احساس کمرویی کنند و این موضوعی نیست که به خاطرش شرمنده شود. کمرویی شاید باعث شود که احساس ناراحتی کنیم: در کتاب صدف سوفیا، هرازگاهی سوفیا احساس میکند که چیزی در شکمش تکان میخورد. زمانهایی که احساس کمرویی کردید آن را با کودک خود در میان بگذارید و به او بگویید که چطور با این احساس کنار آمدید و چگونه احساس کمرویی را از بین بردهاید.
کمکم و بهتدریج
باهمه تجربهها، هرچه بیشتر با موقعیتهای جدید آشنا میشوید، راحتتر هستید و احساس کمرویی نمیکنید. این بدان معناست که صبور بودن و باورداشتن بهقرار گرفتن در موقعیتهای جدید، بهمرور آسانتر میشود.
قبل از کسب هر تجربۀ جدیدی، با فرزند خود دربارۀ آن صحبت کنید؛ در زمینۀ اینکه به کجا میروید و احتمالاً چند نفر آنجا حضور دارند.
روشی برای پیداکردن دوستان جدید به او پیشنهاد کنید: مانند لبخند زدن و سلام کردن.
زودتر به مهمانی بروید اینگونه هنگام رسیدنِ شما افراد کمتری در آنجا هستند. این میتواند به کودک شما کمک میکند بدون اینکه احساس کند با افراد جدید زیادی روبرو شده است، به محیط جدید عادت کند.
موضوعی برای صحبتکردن ایجاد کنید. کودک خود را تشویق کنید وسیلهای را به همراه خود به مهمانی بیاورد (هدیه، حیوان اسباببازی برای کودک خردسال و ...). این کار به او احساس راحتی بیشتری میدهد و موضوعی هم برای گفتگو مییابد.
همچنین میتوانید از کودک خود برای برپاکردن مهمانی کمک بخواهید. این کار به فرزند شما قدرت میدهد و او را بر فعالیتی، قبل از شروع رویداد متمرکز میکند.
این کار کودک شما را تا حدی برای تجربه جدید آماده میکند. اگر آنها به هم پیوستند و استراحت کردند، حتماً آنها را ستایش کنید و به آنها بگویید که چقدر به آنها افتخار میکنید؛ اگر آنها با هم مشارکت نکردند، سعی کنید این را به موضوع خیلی مهم و بزرگی تبدیل نکنید و دفعه بعد دوباره امتحان کنید. هر تجربه به تقویت عزتنفس و اعتمادبهنفس فرزند شما برای بارهای بعدی کمک میکند.
لبخند بزنید
اگر فرزند شما نگران به نظر میرسد، اینکه شما هم برخی زمانها این نگرانی را انعکاس بدهید، واکنشی طبیعی است؛ اما لبخند زدن اطمینانی را به او میدهد که کودک به آن نیاز دارد. وقتی سوفیا با اِستَنلی دیدار میکند، استنلی به او میگوید که احساس او را درک میکند: «من هم در زمانهایی احساس کمرویی میکنم.» سپس کمک میکند تا ذهن سوفیا از این موضوع منحرف شود و میپرسد: «میخواهی یک لطیفه بشنوی؟». فراموش نکنید؛ خنده و بغل کردن، همیشه روشهای خوبی برای جلبتوجه کودک شما به موضوعی مثبت است.
اکثر افراد وقتی در موقعیت اجتماعی جدیدی قرار میگیرند، تا حدی احساس اضطراب میکنند. به کودک خود کمک کنید تا با کمرویی کنار بیاید و تجربههای مثبت ایجاد کند و به او آگاهی دهید دربارۀ اینکه همۀ ما گاهی وقتها چنین احساسی را تجربه میکنیم و همچنین راهبردهایی را که برای مدیریت استرس خود بکار میبرید با کودکتان در میان بگذارید.