«خوراک دل و جگر» و حقایقی که باید بدانید!
جگر سفید یا همان ریه سرشار از آهن، پروتئین، ویتامین A است. هرچند ویتامین آ موجود در جگر سفید کمتر از جگر سیاه است، اما مصرف این بخش از گوسفند برای سلامتی بدن مفید است.
دل و جگر طرفداران بسیاری دارد که در این گزارش به خواص و عوارض مصرف دل، جگر، خوش گوشت، قلوه و قلب اشاره کرده ایم که دانستن آنها بسیار ضروری است.
یکی از محبوبترین غذاهای ایرانی، دل و جگر است که طرفداران زیادی دارد. هرچند امروز با باز شدن پای فست فودها به زندگی، چلوکبابیها یا جگرکیها کم کارتر شده اند، اما هنوز هم خوردن دل و جگر لذت بخش است و هر کس با هر نوع سلیقهای را به سمت خود میکشاند و راضی از پای سیخهای خالی اش بلند میکند. اگر اهل خوردن جگر هستید، این بخش را مطالعه کنید.
دل و جگر غذای اشرافی
انسانهای اولیه بعد از پیدایش و کشف آتش، حیوانات مختلف را شکار میکردند و برای زنده ماندن از گوشت آنها استفاده میکردند. در این زمان پی بردند، پختن قسمتهای مختلف احشام و خوردن آن بسیار لذیذ است.
همچنین هزاران سال پیش بعد از ظهور شهرها و امپراتوریها، جگر، دل و قلوه از مهمترین غذاهای حاکمان و اشراف بودند.
آنها برای افزایش زور و شجاعت و پس از پیروزی در جنگهای مهم خود حیوان را شکار میکردند و احشام آن را روی آتش کباب کرده و میخوردند. این خوراک به تدریج با شکل گیری طبقههای مختلف جامعه به سفره مردم راه یافت تا آنها نیز از مصرف این غذای اشرافی لذت ببرند.
فواید جگر سیاه
یک دست جگر قسمتهای زیادی از جمله دل، قلوه، خوش گوشت، خوئک و… دارد، اما این گوشت قرمز تیره در دو نوع اصلی سفید و سیاه وجود دارد.
جگر سیاه یا کبد، حاوی پروتئین، ویتامین، آهن، اسیدفولیک، ویتامین A و گروههای B، اسیدفولیک و روی است که برای سلامتی بدن بسیار مفید است. جگر حاوی مقادیر قابل توجهی آهن و روی است و به افراد مبتلا به کم خونی توصیه میشود.
جگر سیاه سرشار از ویتامین A است و در سلامت پوست، تقویت بینایی و بالا رفتن مقاومت بدن در برابر عفونتها تاثیرگذار است. مصرف جگر سیاه سبب حفظ سلامتی مخاط دستگاه تنفسی- فوقانی و گوش داخلی میشود.
فواید جگر سفید
جگر سفید یا همان ریه سرشار از آهن، پروتئین، ویتامین A است. هرچند ویتامین آ موجود در جگر سفید کمتر از جگر سیاه است، اما مصرف این بخش از گوسفند برای سلامتی بدن مفید است.
جگر سفید برای افرادی که میخواهند لاغر شوند، مفید است و در رژیمهای لاغری به جای گوشت تجویز میشود، زیرا سبب میشود، فرد سریعتر سیر شده و از خوردن بیش از حد مواد غذایی اجتناب کند.
جگر سفید حاوی ویتامین D و E است و برای درمان پوکی استخوان مفید است. جگر سفید برای رفع تب و رفع اگزماهای ناشی از گرمی مزاج مفید است. مصرف جگر سفید برای رشد بدن و عضلات مفید است.
مصرف جگر سفید ازخشکی چشم، پوست و شب کوری جلوگیری میکند.
فواید جگر سفید
خوش گوشت یا خوئک به لوزالمعدهی حیوان میگویند که کار ترشح انسولین و تنظیم قند خون را به عهده دارد. بیشتر آقایان طرفداران خوئک هستند، زیرا به دلیل پرچرب بودن بسیار لذیذ است، اما به دلیل چربی ترانس و کالری زیاد، سبب افزایش کلسترول میشود.
خواص دل گوسفند
قلب گوسفند که به آن دل میگویند دارای مزاجی گرم و خشک و حرارت و انرژی زیادی میباشد. مصرف دل گوسفند برای تقویت قلب مفید است. مصرف دل گوسفند برای رفع شب کوری موثر است.
مصرف قلب گوسفند ضعف قوا را از بین میبرد و برای افراد سرد مزاج مفید میباشد. هضم آن برای معدههای ضعیف سخت است. برای هضم آسان آن میتوانید پس از خوردن قلب کمی مربای زنجبیل بخورید.
خواص قلوه گوسفند
قلوه گوسفند از خوشمزهترین بخشهای گوسفند است که طبع آن معتدل و کمی خشک است. قلوه دیرهضم است و برای افراد دارای معده ضعیف مضر میباشد.
خوردن قلوه به افراد سرد مزاج نیز توصیه نمیشود. مصرف قلوه به تقویت کمر و نرم کردن رگها کمک میکند. از مضرات قلوه میتوان به تولید خون ناصالح اشاره کرد پس بهتر است در خوردن دل و قلوه زیاده روی نکنید.
مضرات استفاده از دل و جگر گوسفندی
نامناسب برای زنان باردار: جگر به علت مقدار ویتامین A زیاد آن برای خانمهای باردار مضر اسشت، زیرا منجر به افزایش تجمع این ماده در بدن مادر و جنین شده وسبب ایجاد ناهنجاریهای مادرزادی خواهد شد.
نامناسب برای مردان: دارای آهن قابل توجهی است و برای خانمها قبل از سن یائسگی و دختران نوجوان برای درمان کم خونی به خصوص زمان عادت ماهیانه مفید است، اما مصرف بیش از حد جگر برای مردان مضر میباشد، زیرا مازاد آهن جگر میتواند در بافت کبد و کلیه تجمع و موجب اختلالات جدی در این دو عضو میشود و زمینه افزایش فرآیندهای مضر مانند واکنشهای مخرب را فراهم کرده و به بروز بیماریهای قلبی ـ عروقی منجر میگردد.
کلسترول بالا: هر ۱۰۰ گرم جگر، حدود ۴۰۰ میلی گرم کلسترول دارد و مصرف صد گرم جگر یک و نیم برابر بیشتر از حد مجاز، کلسترول وارد بدن میکند. هر فرد سالم و بالغ، مجاز به مصرف ۳۰۰ -۲۵۰ میلی گرم کلسترول در طول روز است.
افزایش وزن: یک سیخ جگر کبابی، ۸۰ کیلوکالری دارد و در ۱۰۰ گرم جگر سرخ شده ۳۳۰ کیلو کالری انرژی وجود دارد بنابراین به دلیل کالری بالا و کلسترول و چربی بالای جگر مصرف آن برای افراد دچار اضافه وزن توصیه نمیشود.
تجمع سموم و مواد زائد: جگر با همه خواصش، اما محل تجمع و دفع مواد زائد، سموم شیمیایی، هورمونی و دارویی و منبع انواع میکروب ها، ویروسها و باکتریهای بدن دام است؛ بنابراین ممکن است در بافت چرب جگر سیاه و قلوه این ترکیبات وجود داشته باشند که با مصرف آن وارد بدن ما شود؛ و تجمع سموم در احشای دامهای جوانتر کمتر است.
نحوه درست پخت جگر: جگر از غذاهای سنتی است که باید در طول سال بسیار کم مصرف شود، به نوع پخت آن توجه گردد. از کبابی کردن آن به ویژه روی زغال بپرهیزید، زیرا چربی بالا و آهن زیاد جگر در صورت تماس با زغال منجر به تولید مواد سرطانزا میشود و سلامت را تهدید میکند.
جگر را به روشهای دیگری از جمله جغوربغور یا به شکل خوراک هم میتوانید تهیه کنید. در این روش پیاز داغ کنید و به آن زردچوبه بزنید و جگرها را به پیاز اضافه کنید سپس مقداری سیب زمینی را نگینی خرد و در روغن جدا سرخ کرده و بعد به جگرهای پخته اضافه کنید و در آخر با اضافه کردن رب و مخلوط کردن آن غذای تان را نوش جان کنید.
یا میتوانید دوطرف جگرها را بعد از برشهای بلند به شکل استیک در روغن سرخ و با اضافه کردن نمک و فلفل نوش جان کنید.
باید بدانید طی پخت جگر سموم، داروهای هورمونی و زواید موجود در آن از بین نمیرود، اما در اثر حرارت انواع میکروبهای بیماری زا و انگلها نابود میشود بنابراین جگرها باید به خوبی پخته، سفت و بدون آب شوند. انگل یا کرم زبانی شکل موجود در برخی جگرهایی که به خوبی پخته نشده، میتواند در ناحیه حلق انسان مستقر شده یا به چشم رفته و موجب اختلالات بینایی شود.
روش انتخاب جگر سالم: از کشتارگاههای مورد تایید وزارت بهداشت جگر را خریداری نمایید. خرید جگر سیاه، رنگ و دانههای سفید روی آن را بررسی کنید. آبسه یا کیست انگلی اطراف جگر را ببرید و دور بیندازید، اما در صورت زیاد بودن تعداد این کیستها جگر را نخرید.
منبع: ایسکانیوز