چرا نون خ تکرارش ارزش تماشا دارد؟

کمتر دیده شده است که برای پخش تکرار سریالی یادداشت و یا گزارش خبری و نقد نوشته شود. عموما این تکرارها در هیاهوی تلویزیون گم می‌شوند و کمتر بدان‌ها پرداخته می‌شود. اما بی‌شک در این وضعیتی که تلویزیون از سریال‌های ماندگار و جذاب خالی مانده است و از سوی دیگر شبکه نمایش خانگی به ورطه تجاری‌سازی و ابتذال افتاده است، تکرار سریال نون خ ۳ را نمی‌شود نادیده گرفته و درباره‌اش سکوت کرد.

این روزها در شبکه ۱ پخش مجدد این سریال در دستور کار قرار گرفته است. سریال نون خ اولین بار در نوروز ۱۳۹۸ پخش شد. از همان روزهای ابتدایی پخش، پربیننده‌ترین سریال نوروزی لقب گرفت و توانست توجه زیادی جلب کند. سال ۱۳۹۹ نون خ ۲ و در نوروز ۱۴۰۰ قسمت سوم آن پخش شد.

دوری از فضاها و لوکیشن‌های مرسوم سریال‌های آپارتمانی، استفاده از چشم‌اندازهای زیبای طبیعت، موسیقی جذاب، شخصیت پردازی‌ها دقیق و درست، طراحی صحنه و لباس و... بی‌خود نیست که نظریه پردازان هنر به این نکته اشاره می‌کنند که برای جهانی شدن باید بومی بود. این سریال به معنای واقعی کلمه بومی است. از پوشش و زبان گرفته تا آداب و فرهنگ حاکم بر آن. سعید آقاخانی در حکم کارگردان و شخصیت اصلی سریال نون خ، پیونددهنده‌ تمام اعضای سازنده چه در جلوی دوربین و چه در پشت آن آنقدر درست و به قاعده حرکت کرده که عملکردش ستایش‌آمیز است.

جهان جذاب «نون خ» مخاطب را به دل مردمانی می‌برد طناز، زیبا و دلنشین، مردمانی که هنوز آنچنان گرفتار از خود بیگانگی شهر نشده‌اند و همین شهری نشدن معنای خاص به زندگیشان بخشیده است. مردمانی که همچنان راستی و صداقت برایشان در اولویت است، در تحلیل نهایی نون خ همان ذات انسانی مهرورزانه‌ای را بازتاب می‌کند که زیبایی‌اش را همه‌ی ما درک کرده‌ایم.

چرا نون خ سریال مهمی است و حتی تکرارش ارزش تماشا دارد؟ در اینجا با بهره بردن از نقدهایی که هنگام پخش سریال در رسانه‌های مختلف منتشر شده تلاش می‌کنیم به این پرسش پاسخ دهیم.

این پرسش چند جواب اساسی دارد: اولی نوعی از سبک زندگی است که اثری چون نون خ، به خصوص در فصل سومش، مشوق آن است. جلوه‌ای از صداقت و سادگی که آینه‌ تمام نمای تمام مردمان سخت‌کوش این کشور است. در سکانسی در همین فصل اخیر نورالدین (با بازی سعید آقاخانی) شب هنگام برای کمک به یکی از اهالی روستا که مادرش احتیاج به ویلچر دارد می‌رود و در سکانسی که کمدی و تراژدی در هم آمیخته شده‌اند می‌بیند که دیگر هم‌روستا‌یی‌هایش پیش از او برای رفع نیاز همسایه‌ خود شتافته‌اند. همگی در تنگ‌دستی و شرایطی سخت. این همبستگی و صمیمت در بین شخصیت‌ها آنقدر نکته‌ برجسته‌ای است که لازم به موکد کردنش نیست و اینکه چنین سکانسی در سریالی در صدا و سیمای ملی شعاری و آبکی از کار درنیامده خودش در بردارنده‌ جواب دیگری به پرسش مطرح شده‌ ابتدایی است.

شخصیت سعید آقاخانی در سریال به عنوان معتمد مردم روستا و فردی که نمادی از درستکاری و صداقت است از جمله جذابیت‌های نون خ به شمار می‌رود که تماشای آن را تبدیل به تجربه‌ای دوست داشتنی کرده. تمام بازیگران سریال نون خ که کثرت‌شان در زمان تولید شرایط را بسیار سخت می‌کرده، تحت هدایت آقاخانی اینقدر روان و صمیمی نقش آفرینی می‌کنند که تماشای اکثر لحظات معمولی آن‌ها کم نقص‌تر از آرتیست بازی‌های دیگر سریال‌های پخش شده در این روزهاست. آقاخانی در این فصل از پسِ بزرگترین چالش خود یعنی تعادل برقرار کردن بین بازیگران و نابازیگران کارش برآمده و توانسته از اکثر شخصیت‌هایش، جلوه‌ باورپذیری را به نمایش بگذارد.

فضای متفاوت سریال نون خ و رنگ‌ها، لباس‌ها و صحنه‌های بکر آن از جمله عواملی است که باعث آرام گرفتن چشم مخاطبان هنگام پخش این مجموعه می‌شود. فضای بومی و شناخته‌ شده‌ هر کشور همواره جزو عوامل موفقیت فیلم‌ها و سریال بوده و در ماندگار و معتبر شدن آن‌ها نقشی اساسی داشته. منطقه‌ کردستان و زبان کردی جزو مناطقی از ایران هستند که کم‌تر به آن‌ها پرداخته شده. البته غیر از تهران در مورد تمام شهرهای دیگر می‌توان چنین نظری داد اما کردها و کردستان و داستان‌هایشان با وجود پتانسیل بالا برای بهره‌برداری سینمایی کمتر دیده شده‌اند و حالا با پخش سریال نون خ در آن حوالی و حس و حالش، می‌توان قدر این فضا و قصه‌های فولکلورش را بیشتر دانست.

یکی از مهم‌ترین جواب‌ها برای پیدا کردن چرایی سوال اولیه در خرده پیرنگ‌ها و موقعیت‌های کمدی سریال است که به خوبی در چهارچوب مردم کردستان و متناسب با شرایط و شخصیت‌های قصه رخ می‌دهند. لحظات طنز سریال نون خ آنقدر به زندگی حقیقی ما نزدیک هستند و به قدری با لودگی و مضحک بودن فاصله دارند که می‌تواند از خنده و شور و شعف خود پس از برخی سکانس‌های آن لذت برد.

سریال نون خ توانسته با خلق قصه‌ای محلی و مربوط به قومیتی خاص به یکی از پربیننده‌ترین سریال‌های تلویزیون ملی تبدیل شود. شناخت درست عموم مردم، واکنش نسبت به مسائل اجتماعی، تلاش برای نشان دادن مردمی معمولی بدون تنزل مقام آن‌ها یا کاریکاتور کردنشان، استفاده از چهره‌های جدید و خوش‌آتیه، روایتی در دل طبیعت و فضای باز و پر از رنگ و المان‌های ایرانی،‌ استفاده از خرده پیرنگ‌ها و روابط صمیمانه بینشان، لهجه‌ شیرین و شخصیت‌های جذاب و حضور تعیین کننده‌ سعیدآقاخانی چندی از مواردی هستند که پرده‌ای روی ضعف‌ها و گنگ بودن داستان سریال نون خ ۳ می‌اندازند.

سریال نون خ مجموعه‌ی قابل قبولی است که به خاطر ویژگی‌های بصری و محتوای همدلانه‌اش،‌ اگر چشم‌هایمان را روی ایرادات ریز و درشتش ببندیم، می‌توان زمانی را صرف تماشای شوخی‌های شیرینش کرد حتی اگر تکرار مجدد سریال را به تماشا نشسته باشیم.