شکست عاطفی، آسیب ها و راهکارهای موثر بر رهایی از آن

ژیلا فرخی مشاور و روانشناس خانواده در یادداشتی اختصاصی برای میگنا نوشت یکی از مشکلات اساسی در سنین نوجوانی و جوانی موضوع دلبستگی های شدید عاطفی افراد به فرد دیگر می باشد که البته یکی از مهمترین دلایل مراجعه افراد به مراکز درمانی نیز مشکلات روابط عاطفی یا فروپاشی این گونه روابط می باشد.

می توان نشانگان ضربه عشق را اینگونه تعریف نمود: مجموعه ای از علایم و نشانه های شدیدی که پس از فروپاشی روابط عاطفی بروز می کند و عملکرد فرد را در زمینه های متعدد مختل کرده و مدت زیادی باقی می ماند. به نظر می آید یکی از سخت ترین و فراگیرترین تجربه های فقدان و سوگ را می توان در ناکامی ناشی از فروپاشی روابط عاشقانه مشاهده کرد.
این فروپاشی افسردگی و خشم، احساس ناامنی عمیق، احساس درماندگی، گناه، هراس، ناامیدی، بدبینی، بی قراری، آسیب پذیری، نشانه های فیزیکی مانند سردرد و آشفتگی در خواب، بی اشتهایی یا پرخوری و... ایجاد می کند.
شکست عاطفی به شرایطی گفته می‌شود که فرد طی آن کسی را که بی‌اندازه دوست دارد و به او عشق می‌ورزد، از دست می‌دهد. تجربه طرد شدن و کنار گذاشته شدن از سوی کسی که رابطه عاطفی عمیقی با او دارید، می‌تواند شما را با فرآیندی دقیقا مشابه فرآیند مرگ عزیزان روبه‌رو کند و مجموعه‌ای از احساسات و عواطف ناخوشایند و دردناک را به شما منتقل کند. به همین دلیل توصیه می‌شود که شکست عاطفی را به عنوان بخشی از مهم‌ترین آسیب‌های روحی و روانی در زندگی، جدی بگیرید و پس از مواجهه با این تجربه ناخوشایند، بلافاصله برای درمان آن اقدام کنید.
روزهای اول رابطه وقتی کششی نسبت به جنس مخالف در خود می بینید دنبال بهانه می گردید و به عنوان پیش مقدمه طوری رفتار می کنید که ببینید آیا او هم چنین حسی دارد؟ با او بیشتر تماس می گیرید و این بهانه ها بیشتر و بیشتر می شود و علاقه ای به وجود می آید. حالا رابطه نوعش متفاوت می شود و رفتارهای متفاوتی شکل می گیرد. در این مرحله، بی اختیار به یکدیگر وابسته می شوید چون مدام به مغزتان این برنامه را می دهید که می خواهم هر لحظه با تو باشم. این برنامه ای که به مغز داده می شود، چنین حسی را تقویت می کند که قرار است همه زندگی ام با تو باشد و می خواهم با تو ازدواج کنم.
این درحالی است که شما گاهی چنین قراری نداشتید و فقط درگیر عاطفی یکدیگر شده اید. مدت زمان بودن در این مرحله عاطفی برای افراد
متفاوت است. بسته به طول مدت زمانی که در این مرحله وابستگی عاطفی بوده اید، پس از قطع ارتباط، حالات عاطفی روانی
و هیجانی که خواهید داشت، متفاوت خواهد بود. اگر شما سه هفته در این مرحله بوده اید، طبیعی است که تا چندین روز پس از پایان رابطه حال تان خوب نباشد. به هرحال مغز شما مدتی در این برنامه ذهنی بوده است که صبح با صدای تلفن و پیام محبت آمیز آن دوست بیدار شود.
در طول روز بارها با او در ارتباط باشد و حالا چنین منبع تغذیه عاطفی ناگهان قطع شود و انگار این گمشده، سیستم ذهنی شما را برهم زده است و حال تان خوب نیست اما این اگر این حالت ناخوشی بیش از این ادامه داشته باشد و شما تا ماه ها حال تان بد باشد طبیعی نیستید و باید حتما بررسی شوید، یعنی ما انتظار داریم حتی اگر آدم احساسی هستید، بتوانید براوضاع مسلط شوید و ظرف یک هفته تا سه ماه خودتان را جمع و جور کنید. در رابطه های عاشقانه ای که ماهها طول
می کشد طبیعی است به زمان بیشتری نیاز داشته باشیم. افت عملکرد، گریه کردن، حوصله کاری را نداشتن و کلافه بودن از نشانه های طبیعی این وابستگی عاطفی است که باید بشناسید و به خودتان کمک کنید تا آنها را مدیریت نمایید.

آسیب های ناشی از شکست عاطفی
شکست عاطفی شاید یکی از رنج آورترین مشکلاتی است که در طول یک رابطه عاطفی ممکن است برای هر فردی پیش بیاید. هرچند کنار آمدن با درد و رنج ناشی از دوری از کسی که از صمیم قلب دوستش داریم و دل در گروی وصال او داشته ایم بسیار سخت است اما این بحران هم مانند بقیه بحران هایی که در طول زندگی پیش می آید سپری می شود. در شکست عاطفی فرد حالتی شبیه سوگ یا از دست دادن را تجربه می کند و گاهی در افرادی که دچار شکست عاطفی شده اند حالاتی نظیر گوشه گیری، زودرنجی، غمگینی، کم حرفی، پرخاشگری، اضطراب، سوءمصرف مواد و الکل مشاهده می شود. از سوی دیگر در چارچوب نگاه اجتماعی، دختران در اینگونه روابط در مقابل برچسب های اجتماعی کاملا آسیب پذیرتر از پسران هستند و این بدین معنا است که ورود دختران در اینگونه روابط از سوی جامعه با نگاه منفی تر و غیرقابل گذشت تری نسبت به پسران مواجه می شود. بنابراین برای پیش گیری از این آسیب ها بهتر است از ابتدا وارد عمل شد و از ارتباط های غیر ضروری اجتناب کرد.
پیشگیری از شکست عاطفی
مهارت های لازم برای نه گفتن به آسیب های ناشی از روابط عاطفی بین دختر و پسر:
خویشتنداری
جراتمندی
تفکر نقاد
مراحل مدیریت شکست عاطفی
کنارآمدن با از دست دادن یک رابطه عاطفی، یا ناامید شدن از رسیدن به کسی که دوستش داریم، مانند هر فقدان دیگری باعث به وجود آمدن احساسات منفی مختلف و حتی متفاوتی در ما می شود.افراد ممکن است واکنش های متفاوتی نسبت به این شرایط نشان دهند اما تقریبا همه مراحل مشابهی را طی می کنند. وقتی فردی در رابطه عاطفی خود دچار شکست می شود با سوگ مواجه می شود.
مراحل سوگ شامل:شوک و انکار، خشم، چانه زنی، افسردگی و پذیرش است.
بعد از شکست عاطفی چه کار کنیم(بایدها)
طبق نتایج بدست آمده مراحل سوگواری حدود6 ماه تا2 سال طول می کشد. برخی افراد در ابتدای راه قرار دارند و برخی در انتهای راه در این قسمت راهکارهایی برای تسهیل در فرایند سوگواری پیشنهاد شده است که به ترتیب مراحل سوگ می باشد. به خود کمک کنید تا واقعیت پایان رابطه را بپذیرید.
خشم خود را مدیریت کنید.
صبر و خویشتن داری کنید.
کمک کنید غم خود را کاهش دهید و افسردگی را بگذرانید
ورزش کنید
شبکه حمایت اجتماعی دریافت کنید
دیدن ویژگی های مثبت خود
ارتباط جدیدی برقرار نکنید
کمک کنید تا وارد مرحله دیگری از زندگی بشوید
در این موارد حتما از روان شناسو مشاور کمک بگیرید.
سخن آخر
در شکست عاشقی، باید پذیرفت وقتی یک رابطه تمام شد تمام شده است. به یاد داشته باشید فکر کردن به خاطرات خوب رابطه می تواند تمام دلایل منطقی را از ذهن شما پاک کرده و در نتیجه به همان رابطه مسموم بازگردید.
خیلی طبیعی است که شروع به خیالبافی کنید و خودتان را قانع کنید که این رابطه انقدرها هم که فکر می کردید بد نبوده است. آگاه باشید که اشتباه را تکرار نکنید همچنین مسئولیت تصمیم خود را بپذیرید و سعی کنید با درد ناشی جدایی کنار بیایید. طبیعی است که بعد از جدایی احساس خلا و گیجی کنید اما باید مسئولیت تصمیم خود را بپذیرید و امید داشته باشید که همه چیز خوب خواهد شد.
با دوستان خوبتان رفت و آمد کنید. بعد از جدایی شما به افرادی نیاز دارید که رابطه عاطفی خوبی با آن ها دارید و شما را درک می کنند. آن ها به شما کمک می کنند زودتر خودتان را پیدا کنید و روی پای خود بایستید. یک شبکه آرام بخش از دوستان بیش از هر چیز می تواند از دردها و آلام شما کم کند.
از طرفی علائم هشدار برای خودتان قرار دهید. فهرستی از تمام دلایلی تهیه کنید که می گویند چرا او برای شما فرد مناسبی نبوده است. از تمام وقایع بدی که بین شما اتفاق افتاده احتمالا نشانه هایی دارید. آن نشانه را به همراه احساسی که در آن لحظه داشتید کنار هم بگذارید. به خصوص اگر زمانی دلتان هوای عشق قبلی را کرد سراغ این یادآوری کننده ها بروید و در آخر حتما از متخصص روانشناس کمک بگیرید تا آسیب های ناشی از این شکست عاطفی را به صورت منطقی و از طریق یک مشاور ماهر حل کنید تا راحت تر بتوانید به زندگی عادی برگردید.