نورپردازی‌های خیره‌کننده، بدون توجه به دوران سخت صنعت برق

به گزارش ایرنا، شهر پر شده از مجتمع های تجاری با نورپردازیهای خیره کننده، حاشیه خیابان ها در شب چنان با نور مغازه ها روشن شده که گویی روز است و این نور خورشید است که بر همه چیز می تابد، و طرفه تر اینکه برخی مغازه ها حتی در روز نیز نورافکن های خود را خاموش نکرده و با نورافشانی سعی در زیباسازی محیط و جلب توجه دارند، غافل از آنکه این رفتار آنان چقدر بر وضعیت انرژی تاثیر گذارده و موجب اجحاف در حق دیگران می شود.

برق، کالایی است که به ارزان و پاک بودن مشهور شده است، از این رو عده ای به خود حق می دهند که آن را بی ضابطه مصرف کنند که نتیجه اش تبدیل ایران به یکی از پرمصرف ترین کشورهای دنیا شده است، و این در حالی است که آمار و ارقام از آن حکایت دارد که این انرژی به هیچ وجه ارزان نیست.

گفته می شود هزینه تولید هر کیلووات برق در کشور بیش از ۱۴۰ میلیون ریال تمام می شود، تولید برق از طریق منابع فسیلی مشمول یارانه‌های گزاف پنهانی است که وزارت نیرو به دلیل تعهداتش نسبت به مردم کشور می پردازد و به جهت دسترسی همه افراد جامعه به برق، مجبور به فروش برق با قیمت بسیار پایین است.

از سوی دیگر نیروگاه ها برای تولید برق سوختهایی از جمله گاز و گازوئیل و بعضاً مازوت می سوزانند که جزو آلاینده های محیط زیست است و از این رو دیگر نمی توان تولید برق را جزو انرژی های پاک هم دانست.

به گفته مدیر روابط عمومی شرکت توزیع نیروی برق استان خراسان رضوی، متاسفانه دیدگاه درستی نسبت به انرژی برق، به عنوان یک کالای سرمایه ای وجود ندارد و در جایی که باید به آن به عنوان یک زیرساخت اصلی برای اقتصاد و توسعه بخش های تولیدی و صنعتی به این کالای با ارزش نگاه شود، مصرفی ترین نوع نگاه به آن اعمال شده و غیراقتصادی ترین استفاده از آن برده می شود.

سیدمجید آزیز به رفتار واحدهای تجاری اشاره می کند که صرفا برای جلب مشتری از نورپردازی های غیر اصولی استفاده کرده و با بیشترین مصرف برق، سعی در فروش کالای خود دارند.

وی بیان کرد: متولیان صنعت برق با تلاش شبانه روزی سعی در تامین برق مطمئن و مداوم برای تمامی مشترکان دارند، لذا تغییر نگاه به انرژی برق از عنوان کالایی مصرفی با بهایی ارزان و همیشه در دسترس به عنوان یک کالای راهبردی و زیربنایی برای توسعه کشور ضروری است و باید توجه همگانی به اصلاح الگوی مصرف و استفاده بهینه از انرژی برق معطوف شود.

دلایل پرمصرف بودن تجاری ها

آمارها نشان می‌دهد که بیش از ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار واحد صنفی در کشور فعالیت دارند و بیش از هفت درصد برق کشور در بخش تجاری به مصرف می‌رسد و در این میان اصناف روشنایی مانند لوسترفروشان و اصناف ویترینی، که به تعداد زیاد از انواع لامپ و روشنایی استفاده می‌کنند مانند فروشگاه‌های بزرگ، جواهرفروشان، مراکز عرضه میوه و تره‌بار، بوتیک‌ها و همچنین اصناف یخچالی از جمله رستوران‌ها و فروشندگان مواد غذایی بیشترین مصرف برق را دارند.

بالغ بر ۹۰ هزار واحد صنفی فعال و دارای پروانه در شهر مقدس مشهد وجود دارد، در این میان برخی واحدها فاقد مجوز و برخی نیز در حال دریافت مجوز هستند. آمار تعداد واحدهای صنفی در این شهر با توجه به زائرپذیری ویژه‌ آن، سال به سال در حال افزایش ‌است.

کلانشهرهایی مانند مشهد روز به روز شاهد رشد واحدها و مجتمع های تجاری هستند، تاکنون بیش از ۴۰ مجتمع تجاری احداث شده و ۸۷ مجتمع تجاری دیگر نیز در این شهر در حال ساخت است؛ اگر تمامی بازارچه ها و بازارهای قدیمی تا پاساژها را مجتمع تجاری بدانیم، آمار مجتمع های تجاری این شهر به ۱۲۷ مورد می رسد که مسوولان میزان برق مصرفی اصناف و واحدهای تجاری را چهار درصد از کل برق تولید شده در این شهر عنوان می کنند.

کارشناسان و متخصصان صنعت برق پس از بررسی دقیق مصارف مشترکان براساس چندین مولفه، برای میزان مناسب مصرف برق الگویی طراحی کرده اند که یک اقدام اصولی است و به طور معمول جزو برنامه های اصلی کشور برای ارایه خدمات بهار به مشترکان است.

این الگو برای ۸۰ درصد مشترکان کشور ۲۰۰ کیلووات ساعت در ماه های غیرگرم سال و ۳۰۰ کیلووات ساعت برای ماه های گرم سال است و مناطق گرمسیر کشور هم متناسب با شرایط آب و هوایی الگوی خاص خود را دارند.

اما همه آنچه بدان به عنوان الگوی مصرف اشاره شد، مربوط به بخش مسکونی است و واحدهای تجاری چنین الگویی ندارند و فقط هر چقدر بیشتر مصرف کنند، هزینه بیشتری باید بپردازند.

طبق شواهد موجود، واحدهای تجاری به ویژه مجتمع ها، الگویی برای مصرف ندارند و در واقع همین مساله را که تعرفه آنها تجاری بوده و بیشتر از خانگی محاسبه می شود، ملاکی برای اندازه گیری مصرف خود قرار داده اند و این به بی برنامه گی در مصرف برق این حوزه دامن زده است.

تامین امنیت شبانه با روشنایی اصناف اما چه سود؟

بی شک نماسازی‌های اصناف با لامپها می تواند در بخشهایی از شهر به زیباسازی و تامین امنیت کمک شایانی کند و نباید از این مساله غفلت کرد، اما رعایت الگوی مصرف در این بخش از الزاماتی است که باید مدنظر اصناف قرار گیرد.

عضو هیات رییسه اتاق اصناف ایران در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در پاره ای موارد اصناف و مجتمع های تجاری با روشنایی های شبانه خود تامین کننده امنیت هستند و خاموش شدن آنها می تواند بر وضعیت امنیتی منطقه تاثیر منفی بگذارد.

به گفته محمود بنانژاد، مجتمع های تجاری دیروز و امروز ایجاد نشده اند، سالها از ایجاد برخی از آنها می گذرد و شرکت برق کاملا از میزان مصرف آنها آگاه است و آنان برای مصارف روشنایی، سرمایشی و گرمایشی نیاز به برق دارند و مصرفشان نیز کاملا قابل اندازه گیری است.

وی بیان کرد: با این حال با توجه به شرایط ویژه کشور در تامین برق، مشکلات را درک کرده و نسبت به مدیریت مصرف برق در ایام تابستان توسط اصناف و مجتمع های تجاری در شهر وارد عمل شده ایم.

رییس اتاق اصناف مشهد گفت: هفته گذشته یکی دو جلسه با روسای اتحادیه ها و مدیران مجتمع های تجاری در خصوص مدیریت مصرف برق در تابستان برگزار و از مدیران شرکت برق نیز دعوت شد تا شرایط حساس امسال را برای صاحبان صنوف شرح دهند تا اهمیت موضوع برای آنان روشن شود.

بنانژاد با بیان اینکه برنامه ریزی برای مدیریت مصرف برق اصناف در سه بخش انجام گرفته است، افزود: برخی صنوف تولیدی، برنامه ریزی در این بخش را به صورت درون صنفی انجام داده اند و ساعات فعالیت از زمان اوج مصرف به ساعات دیگر روز تغییر یافته است به عنوان مثال سنگ بریها ساعت کاری خود را از ۷ تا ۱۷ بعد از ظهر کاهش می دهند و کارشان را تا ساعت ۱۲ به اتمام می رسانند.

وی اظهار داشت: اصلاح الگوی مصرف برای مجتمع های تجاری نیز ضروری است و قطعا در روزهای گرم سال نمی توان وسایل سرمایشی این مجتمع ها را قطع کرد، اما می توان درجه این وسایل را تغییر داد تا برق کمتری مصرف شود.

وی بیان کرد: شرکت برق نسبت به نصب شمارشگرهای هوشمند در عمده مجتمع های تجاری اقدام کرده است، لذا می توان ساعات کاری آنها را به ساعات غیر اوج مصرف سوق داد، برای واحدهای صنفی حاشیه ای که شمارشگر هوشمند ندارند نیز قرار است در قالب یک بسته فرهنگی – توصیه ای، آنها را تشویق به کاهش هدررفت انرژی در زمان ساعات اوج بار مصرفی کرد.

رییس اتاق اصناف مشهد گفت: به طور قطع وقتی برق واحد صنفی قطع شود، هم راستای با آن برق خانه وی نیز قطع می شود، لذا باید به نحوی مصرف برق را مدیریت کرد تا از سقف تعیین شده توسط شرکت برق برای مصرف تجاوز نکند.

بنانژاد اظهار داشت: شرکت برق هم طرحهای تشویقی و هم طرحهای تنبیهی برای اصناف و مجتمع های تجاری در نظر گرفته است و از آنجا که تعرفه این واحدها تجاری است، جریمه حاصل از آن اعداد نجومی است لذا عدم رعایت الگوی مصرف هم شهر را متضرر می کند و هم هزینه های اضافی را بر واحد تجاری می گذارد.

وی بیان کرد: اطلاع رسانی ها برای اصناف در خصوص رعایت الگوی مصرف انجام گرفته است و کمیته ای مشترک در این زمینه نیز تشکیل شده تا بسیاری از برنامه ریزیهای لازم را انجام دهد.

لزوم تفکیک تجاری ها با توجه به نوع کاربری

در اینکه تعریف الگوی مصرف برای واحدهای تجاری الزامی است، شکی وجود ندارد اما می توان واحدهای تجاری را براساس نوع کاربری از یکدیگر تفکیک کرده و برای هر کدام از آنها الگوی مصرف مجزا تعریف کرد.

عضو رشته برق هیات مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: اکنون در آستانه ورود به فصل گرما، مصرف وسایل سرمایشی الکتریکی افزایش می یابد که رعایت نکردن الگوی مصرف در استفاده از این وسایل، تامین برق را دچار مشکل کرده و مشترکان را وارد خاموشی خواهد کرد لذا لازم است مصرف انرژی در ساختمان ها بهینه سازی شود.

زهید زارعی افزود: فروش ارزان انرژی در کشور، موجب شده که این کالا چندان ارزشمند به نظر نیاید و اگر بنا است که الگوی مصرف تغییر کند باید تغییراتی در وسایل سرمایشی و گرمایشی به وجود آید، چرا که هم اینک استانداردی برای وسایل سرمایشی در کشور وجود ندارد و هر واردکننده ای نسبت به وارد کردن هر وسیله سرمایشی اقدام می کند.

عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی گفت: برای ایجاد عزم ملی در مدیریت مصرف باید قطعا الگوی مصرف برای واحدهای تجاری، بسته به نوع کاربری آنها تعریف شود، چرا که هم اکنون الزامی برای سازمان نظام مهندسی ساختمان در تفکیک واحدهای تجاری بنا به نوع کاربری آنها وجود ندارد مگر آنکه مالک این تفکیک را در زمان طراحی مجتمع در نقشه ساختمان قائل شود.

زارعی اضافه کرد: در هر صورت مرجع صدور پروانه ساختمان، شهرداری است و هیچ تفکیکی در واحدهای تجاری در خصوص نوع کاربری آنها اعمال نمی کند و همه این مجتمع ها را بدون در نظر گرفتن نوع کاربریشان به صورت یکسان می بیند.

وی ادامه داد: در صورتی که در تعریف الگوی مصرف برای واحدهای تجاری بسته به نوع کاربری شان تفکیک ایجاد و فرهنگ سازی لازم انجام شود، می توان شمار آتش سوزیها را به میزان قابل توجهی کاهش داد، چرا که مثلا مالک ساختمان بعضا براساس نوع مصرف برق خود سطح کارش را در سیم کشی ها تغییر داده و برخلاف نقشه اولیه ساختمان عمل می کند و این موضوع در زمان صدور پایان کار نیز دیده نمی شود و همین سهل انگاری باعث بروز آتش سوزی و وارد آمدن خسارات زیادی می شود.

عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی گفت: امروزه هیچ الگوی مصرفی در حوزه انرژی الکتریکی برای ساختمانها با کاربری های تجاری وجود ندارد، در واقع این ساختمانها در مبحث مصرف انرژی رها شده اند، این موضوع باعث افزایش مصارف برق با توجه به کاهش میزان تولید در کشور می شود و مردم در این بخش متضرر می شوند.

وی به اقدام خوب دولت در راستای الگوسازی مصرف انرژی برای واحدهای ساختمانی پرداخت و گفت: دولت سیزدهم نصب برچسب انرژی برای ساختمانها را در نشست هیات وزیران در آبانماه ۱۴۰۰ به تصویب رساند و در نتیجه آن نصب برچسب انرژی برای ساختمانها طبق مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، که مربوط به صرفه جویی یا بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمانها است، جنبه الزامی به خود گرفت.

زارعی اظهار امیدواری کرد که با حمایتهای دولت و کمکهای سازمانهای مردم نهادی مانند سازمان نظام مهندسی ساختمان، اتفاقات خوبی در زمینه الگوی مصرف رخ دهد و جامعه، برای کاربریهای خاص الگوی مصرف مشخص داشته باشد، به این معنا که ساختمانها با کاربریهای مسکونی، اداری و تجاری از میزان مصرف خود و الگوی مترتب بر آن آگاه باشند.

راهکارهای کاهش مصرف در تجاریها چیست

نگاهی به مصرف برق در بخش تجاری نشان می‌دهد که عمدتاً این مصارف در سه بخش متمرکز بوده اند، لذا با به کارگیری اصول مدیریت مصرف می ‌توان ضمن حفظ پایداری شبکه به کاهش هزینه های مشترکان نیز کمک کرد.

اتخاذ برخی راهکارها برای کاهش مصرف برق در بخش تجاری می تواند نقش این بخش را در مدیریت مصرف آشکار کرده و منافعی را نیز به منظور کاهش هزینه‌های ثابت کسب ‌و کار برای صاحبان این واحدها به دنبال داشته باشد.

مدیر دفتر مدیریت مصرف شرکت توزیع نیروی برق خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: الگوی خاصی برای مصرف برق در واحدهای تجاری وجود ندارد اما تعرفه برق آنها تجاری است.

حسینعلی دیندار بیان کرد: صنعت برق کشور در حالی به استقبال تابستان می‌رود که با ناترازی قابل توجهی میان عرضه و تقاضا مواجه است و وزارت نیرو با به اجرا درآوردن ۱۰۰ برنامه در تلاش است تنگناهای موجود را به حداقل رسانده و پایداری شبکه برق را در راستای تداوم فعالیتها و آسایش مشترکان حفظ کند.

وی اظهار داشت: استاندارد مصرف برق یک واحد صنفی چند لوکس (واحد شدت روشنایی) است، به عنوان مثال در برخی واحدهای صنفی شاهد تعداد بالای واحدهای روشنایی هستیم که در آنها از لامپهای متال هالید یا لامپ‌های مدادی پرمصرف استفاده می شود.

این مسوول در شرکت توزیع نیروی برق خراسان رضوی پیشنهاد کرد که از لامپ‌های LED فوق کم‌ مصرف، اما به تعداد محدود برای روشنایی واحدهای تجاری استفاده شود زیرا اگر لامپهای کم مصرف با تعداد زیاد جایگزین لامپهای پرمصرف شود، نتیجه همچنان همان خواهد بود.

دیندار صنف لوستر و روشنایی را از پرمصرف ترین اصناف کشور در حوزه برق دانست و توصیه کرد که فروشندگان لوستر در روز، لامپهای کالاهایشان را روشن نکنند و در شب از لامپهای کم‌ مصرف به تعداد مناسب استفاده کنند.

این مسوول در شرکت برق خراسان رضوی گفت: واحدهای تجاری برای تهویه مطبوع عمدتاً از کولرگازی و در فروشگاه‌ های بزرگ از داکت اسپلیت استفاده می‌ کنند، این در حالی است که درِ واحد تجاری باز و و سرما هدر می رود، لازم است فعالان بخش تجاری در این باره دقت بیشتری داشته باشند.

دیندار، توصیه کرد که واحدهای تجاری از سامانه های سرمایشی دارای اینورتر (تنظم خودکار دمای محیط) و گرید بهینه مصرف انرژی (برچسب انرژِی) استفاده کنند، زیرا سامانه های دارای تنظیم خودکار دما، مصرف برق را ۲۵ تا ۳۰ درصد کاهش می دهد.

وی همچنین بر رعایت دمای ۲۵ درجه در کولرهای گازی و داکت اسپلیت‌ها تاکید و بیان کرد: وقتی دمای کولر گازی روی درجات کمتر تنظیم شود، سامانه خنک ‌کننده برای رساندن دمای محیط به آن سطح باید بیشتر فعالیت کند، در نتیجه برق بیشتری مصرف خواهد شد.

وی اضافه کرد: این در حالی است که در دمای ۲۵ درجه سامانه سرمایشی با رساندن دمای محیط به این سطح به طور خودکار خاموش شده و علاوه بر مصرف کمتر طول عمر سامانه خنک ‌کننده نیز افزایش می‌یابد.

دیندار، درباره مصرف بهینه اصناف یخچالی نیز گفت: استفاده از در شیشه‌ای برای یخچال‌ های فروشگاهی، میزان مصرف این دستگاه ها را بین ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش می دهد، زمانی که از یخچال‌ های روباز استفاده می ‌شود، باید کمپرسور یخچال برای تأمین سرمایش مورد نیاز به طور مداوم کار کند و همین مساله منجر به تولید گرما حتی در محیط می‌ شود.

این مسوول در شرکت توزیع نیروی برق خراسان رضوی گفت: باید تلاش شود درجه دمای یخچال، که عمدتاً توسط کارخانه تنظیم شده است، تغییر نکند زیرا در این صورت باز هم کمپرسور برای کاهش دمای بیشتر ناگزیر به فعالیت و مصرف برق بیشتر است.

به گفته این مسوول، اصناف و واحدهای تجاری با رعایت اصول مصرف بهینه برق ضمن کمک به پایداری شبکه می‌توانند با کاهش هزینه‌های ثابت خود به بهبود کسب‌ و کارشان نیز کمک کنند.