نقش استراتژیک کیفیت در تولید دانش بنیان و توسعه فروش

در تولید و تجارت، کیفیت به مفهوم برتری محصولات یا خدمات می باشد. کیفیت و بهبود مستمر آن، موضوع مهم و حیاتی در هر سازمان ها و بنگاه های تولیدی است. برخی کیفیت را تنها انطباق با ضوابط از پیش ‌تعیین‌شده می‌دانند و گاهی کیفیت مترادف با استاندارد تلقی می‌شود، در حالی که کیفیت مفهومی وسیع‌تر دارد و به‌ معنی پاسخگویی به درخواست‌های منطقی و حق‌مدارانه مشتریان است. از این حیث تولید محصول مبتنی بر دانش و باکیفیت، مشتریان را به خرید محصول ترغیب و تشویق می کند، البته دوام و مرغوبیت کالا، برخورد مطلوب در فروش، حمل و تحویل مناسب، خدمات پس از فروش گسترده، موجب توسعه فروش خواهد شد.

امروزه صنعت به‌ عنوان مهم‌ترین بخش کسب ‌و کار و تجارت در کانون توجه مصرف‌کنندگان قرار دارد و کیفیت ارائه محصول، عنصری ضروری در بازارهای رقابتی فعلی شده است. لذا تولیددانش بنیان و با کیفیت رقابتی ، رویکردی برای توسعه تولید و فروش و تقویت برند کالاهای باکیفیت داخلی است. شرط توسعه تولید دانش بنیان، افزایش کیفیت و بهره‌ وری در تولید است و ارتقاء کیفیت از ویژگی‌های تولید دانش‌بنیان است به نحوی که کیفی‌تر شدن محصولات، قدرت رقابت‌پذیری در بازار ، میزان فروش و توان صادرات را افزایش می‌دهد.

برای دستیابی به تولیددانش بنیان نباید صرفا" به افزایش تولید محصول در کارخانه‌ها و سیستم‌های تولیدی متکی باشیم زیرا در این صورت فقط رونق تولید رخ خواهد داد و ممکن است دستیابی به تولیددانش بنیان و با کیفیت کند شود؛ بنابراین در شرایط فعلی باید به ظرفیت‌های داخلی کشور توجه بیشتری داشته باشیم و به‌طور همزمان برای ایجاد اقتصاد و تولید دانش بنیان برنامه‌ریزی شود تا به سمت ارتقای تولید داخلی و با کیفیت حرکت کنیم. اقتصاد دانش‌بنیان استفاده از دانش برای ایجاد کالاها و خدمات و یکی از الزامات اساسی در افزایش تولید دانش بنیان است و از آنجا که اقتصاد دانش‌بنیان برپایه تولید، توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات تشکیل شده، اصلاح فضای کسب‌وکار برای تحقق اقتصاد دانش‌بنیان اهمیت زیادی دارد.

در این راستا و در بحث تولید دانش بنیان باید دو موضوع کیفیت و قیمت همواره مدنظر تولیدکنندگان قرار گیرد. برای توسعه تولید و تقویت برند کالاهای داخلی، توجه به کیفیت کالا و قیمت مناسب بسیار حائز اهمیت است. در واقع تولید کالاهایی با کیفیت و نرخ رقابتی، منجر به تولیدات با کیفیت، اشتغالزایی، ایجاد ارزش‌افزوده، افزایش درآمدهای کشور و تامین رضایت مصرف‌کنندگان کالاهای داخلی می‌شود.

در حال حاضر شرکت‌های تولیدی و سازمان‌ها باید برای افزایش اعتبار و تقویت برند و ارتقای جایگاه اجتماعی، خود را به‌درستی به جامعه معرفی کنند و این امر جز در سایه تولید و ارائه کالای مرغوب و خدمات رضایت‌بخش میسر نخواهد شد. نکته اساسی این است که وقتی در فرهنگ یک جامعه جایگاه، نقش و کارکرد مشتری به‌درستی تعریف و تبیین شده و خدمت به مشتری به‌عنوان یک ارزش مطرح باشد، سازمان‌ها در جایگاه اصلی خود قرار می‌گیرند، به‌طوری که هر سازمان، خدمات با کیفیت و با ارزش به مشتری ارائه و درنتیجه رضایت و وفاداری مشتری را فراهم می‌کند.

یکی از عواملی که موجب تحقق تولید دانش بنیان، توسعه صنعت کشور و بقا و دوام بنگاه‌های تولیدی و اقتصادی شده و رقابت‌پذیری را در بازار جهانی تضمین می‌کند، کیفیت کالاهای تولیدی است. مهم‌ترین دلیلی که باعث حضور نیافتن بسیاری از شرکت‌های صنعتی و کشورها در بازار جهانی شده و رقابت آنها را در این بازارها غیرممکن کرده، فقدان ویژگی‌های کیفی در محصولات تولیدی‌شان بوده است. همچنین با گسترش تجارت جهانی، تغییرات سریع در الگوی مصرف و تقاضا، انقلاب در فناوری اطلاعات و نیز افزایش در تعداد و کیفیت رقبای محلی و بین‌المللی در دو دهه اخیر مفهوم رقابت‌پذیری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده است. تولید هر کشور نقش مهمی در رشد، رفاه، وضعیت اقتصادی و آسایش مردم ایفا می‌کند. بسیاری از کشورها با تلاش زیاد صنعت خود را به سطحی از رشد و شکوفایی رسانده‌اند که بتوانند محصولات خود را به سایر کشورها صادر کرده و درصد بالایی از اشتغال، درآمد و ارزش افزوده کشورشان را به آن اختصاص دهند زیرا رشد و توسعه تولید علاوه بر ایجاد اشتغال و آسایش سبب تولید محصولات باکیفیت‌تر و مناسب‌تر می‌شود. از سوی دیگر اگر کشوری دارای سازمان‌ها و صنایع تولیدی قدرتمندی باشد که توان حضوری موفق در بازارهای بین‌المللی را داشته باشند، قدرت اقتصادی آن کشور نیز افزایش خواهد یافت.

بهبود کیفیت محصولات و ارائه خدمات رضایت بخش موضوع مهم و حیاتی در هر سازمان و بنگاه است. درحال‌ حاضر تولید و صنعت به ‌عنوان مهم‌ترین بخش کسب‌وکار و تجارت در کانون توجه مصرف‌کنندگان قرار گرفته و کیفیت محصول، عنصری ضروری در بازارهای رقابتی فعلی شده است؛ به‌ویژه در اروپا در هیچ مقطعی از زمان توجه به کیفیت تا این حد حائز اهمیت نبوده است. بدیهی است کیفیت تولیدات صنعتی و موضوع رقابتی بودن تولیدات به عوامل متعددی بستگی دارد که از مهم‌ترین آنها بسته شدن حلقه و چرخه تحقیق، تولید و بازار است. بخشی از این جریان برعهده تولیدکنندگان و صنعتگران است و بخش مهم دیگر وجود سیاست‌های حمایتی و بسترسازی برای رشد صنعت و تولید مبتنی بر دانش توسط دولت و مدیران است.

به‌ هر حال توجه به کیفیت تولیدات و ارائه توانمندی واقعی تولیدکنندگان برای حمایت مالی دولت ضروری به‌نظر می‌رسد. حمایت از تولیدات داخلی کشور برای بررسی مسئله نقدینگی و صنعت، علل توقف و رکود واحدهای تولیدی، بحران در صنعت ملی، بررسی نقش سیاست در تقویت تولید ملی، اختصاص تسهیلات مربوط به خوداشتغالی و توجه دادن مسئولان به رفع مشکلات کارگران و واحدهای تولیدی به‌عنوان مهم‌ترین ذی‌نفعان که از مهم‌ترین زیرساخت‌های ارتقای کیفیت و نیل به کیفیت‌مداری و درنهایت مشتری‌مداری هستند، ضروری است.

بنا بر آنچه گفته شد در بحث تولید داخلی موضوع استراتژیک کیفیت و تعیین قیمت منطقی محصول یا خدمت همواره باید مورد توجه قرار گیرد. در شرایط فعلی برای توسعه تولید دانش بنیان و رونق کسب‌وکار داخلی، کیفیت دارای نقش استراتژیک است که باید مورد توجه تولیدکنندگان داخلی قرار گیرد. استفاده از فناوری‌های نوین، احساس مسئولیت و وجدان‌کاری از پیش‌شرط‌ های مهم تولید باکیفیت محصولات داخلی است و به ‌اعتقاد کارشناسان حوزه اقتصاد و بازار، کیفیت محصول در کنار قیمت گذاری مناسب ، ضامن توسعه فروش و افزایش سهم بازارهای منطقه‌ای و جهانی است که اگر به‌ صورت جدی مورد توجه تولیدکنندگان کشور قرار گیرد، رشد تولید با کیفیت و رقابتی محقق می‌شود. با این اقدام و در راستای تحول اقتصادی در شرکت‌های تولیدی، بازگشت سرمایه، سود فروش، سهم بازار، کاهش هزینه‌ها و نرخ سهام از رشد قابل‌توجهی برخوردار خواهند شد.

به این لحاظ برای توسعه تولید دانش بنیان و تقویت برند، باید با بهره‌گیری از ظرفیت نخبگان جوان، توسعه تحقیق و پژوهش، ایجاد نوآوری و تمرکز تولیدات نوآورانه و با کیفیت، بر ظرفیت‌ها و توان داخلی و افزایش بهره‌وری در تمامی بخش‌های تولیدی کشور و توجه به ارتقاء کیفیت و کمیت تولیدات صادرات‌محور، شرایط و فضای مناسبی برای ارائه محصول تولیدی به بازارهای داخلی و خارجی فراهم شود.

* شهرام شیرکوند - حائز ۲۸ رتبه برتر در جشنواره های بین المللی و ملی مطبوعات و خبرگزاری های کشور