آشنایی با تومورهای غده هیپوفیز و روش درمان آن

شاید برایتان جالب باشد ۲۵٪ افراد احتمالا تومورهای غده هیپوفیز دارند و از وجود آن مطلع نیستند. همین موضوع نشان می‌دهد که این تومورها یا آدنوم‌ها همیشه مشکل ایجاد نمی‌کنند. اگر دچار علائمی شده‌اید که پزشک احتمال می‌دهد تومور هیپوفیز دارید یا در تصویربرداری این تومورها دیده شده است، حتما این مطلب را دنبال کنید. در این مطلب توضیح می‌دهیم که علائم تومور های هیپوفیز چیست؟ چگونه می‌توان آنها را تشخیص داد؟ راه‌های درمان آنها چیست؟ چه تاثیری روی هورمون‌ها دارند؟ چه مواقعی خطرناک هستند؟ در صورت عدم درمان چه عوارضی می‌توانند ایجاد کنند؟

اگر دچار علائم مشکوک مربوط به اختلال در هورمون‌ها هستید یا در تست تصویربرداری از مغز توموری دیده شده است، حتما باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با دکتر مغز و اعصاب، دکتر غدد، جراح مغز و اعصاب و دکتر انکولوژی در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با متخصص وجود دارد.

تومور هیپوفیز چیست؟

هیپوفیز غده‌ای کوچک به اندازه نخود است که در مغز (قسمت پشت بینی) قرار دارد. این غده اهمیت بسیار زیادی داشته و بسیاری از هورمون‌ها و غدد درون‌ریز بدن را کنترل می‌کند. در موارد مهمی مانند رشد، ضربان قلب و توانایی باروری غده هیپوفیز نقش دارد.

تومورهای غده هیپوفیز یا آدنوم های هیپوفیز سلول‌های غیرطبیعی هستند که در غده هیپوفیز ظاهر می‌شوند. البته در بیشتر مواقع تومور هیپوفیز خوش‌خیم بوده و سرطانی نیست. به همین دلیل به نواحی دیگر بدن سرایت نمی‌کند. اما همین تومورهای خوش‌خیم نیز می‌توانند روی تولید هورمون‌ها تاثیر بگذارند. گاهی ممکن است تومور باعث افزایش ترشح برخی هورمون‌ها در بدن شده و عوارضی ایجاد کنند. در برخی مواقع نیز تولید هورمون را کاهش می‌دهند. حتی گاهی ممکن است تومور های غده هیپوفیز به اعصاب بینایی فشار وارد کنند و باعث اختلال در بینایی شوند. در مواقع بسیار نادر این تومورها سرطانی بوده و احتمال دارد به قسمت‌های دیگر سرایت کنند.

به نقل از cancer.org آدنوم های هیپوفیز را می‌توان بر اساس اندازه به ۲ دسته تقسیم کرد:

میکروآدنوم‌ها تومورهایی هستند که قطر آنها کمتر از ۱ سانتی‌متر است. ازآنجایی‌که این تومورها کوچک هستند، به‌ندرت به بقیه هیپوفیز یا بافت‌های مجاور آسیب می‌رسانند. اما اگر هورمون خاصی را بیش از حد بسازند می‌توانند علائمی ایجاد کنند. بسیاری از افراد در واقع آدنوم‌های کوچکی دارند که هرگز پیدا نمی‌شوند. زیرا به اندازه کافی بزرگ نمی‌شوند یا تولید هورمون‌ها را بیش از حد افزایش نمی‌دهند.ماکروآدنوم‌ها تومورهایی به قطر ۱ سانتی‌متر یا بزرگ‌تر هستند. ماکروآدنوم می‌تواند از ۲ طریق بر سلامت فرد تاثیر بگذارد. اگر هورمون خاصی را بیش از حد تولید کنند، می‌توانند علائمی را ایجاد کنند. همچنین آنها می‌توانند با ایجاد فشار روی قسمت‌های طبیعی هیپوفیز یا اعصاب مجاور مانند اعصاب بینایی علائم ایجاد کنند.

آشنایی با تومورهای غده هیپوفیز

تومورهای هیپوفیز معمولا خوش‌خیم هستند و به بخش‌های دیگر سرایت نمی‌کنند، اما به دلیل تاثیر روی هورمون‌های بدن ممکن است عوارضی ایجاد کنند. بیشتر این تومورها علائمی نداشته و ممکن است تنها در تصویربرداری وجود آنها مشخص شود. به همین دلیل بسیاری از افراد از وجود چنین توموری در هیپوفیز خود مطلع نیستند.

اولین دسته‌بندی برای تفکیک تومورهای غده هیپوفیز این است که آنها را بر اساس خوش خیم یا بد خیم بودنشان دسته‌بندی کنیم:

الف) تومور هیپوفیز خوش خیم

بیشتر تومورهای غده هیپوفیز خوش‌خیم بوده و به قسمت‌های دیگر مغز سرایت نمی‌کنند. این نوع تومورها در بیشتر مواقع علائمی نداشته و ممکن است شخص متوجه وجود آنها نشود. گاهی هم ممکن است با تغییر ترشح هورمون‌ها یا فشار به اعصاب بینایی باعث بروز عوارضی شوند. در این شرایط باید درمان با دارو یا جراحی انجام شود.

ب) تومور هیپوفیز بدخیم

در مواقع نادر ممکن است تومور های غده هیپوفیز بدخیم و سرطانی باشند. در این شرایط سلول‌های سرطانی به قسمت‌های دیگر مغز هم سرایت کرده و خطرناک است. برای ازبین‌بردن تومورهای بدخیم معمولا از روش جراحی یا پرتودرمانی استفاده می‌شود. گاهی هم پزشک از دو روش به‌صورت ترکیبی استفاده می‌کند.

از خوش خیم با بدخیم بودن تومور که بگذریم، تومورهای هیپوفیز را می‌توانیم به ۵ دسته کلی تقسیم کنیم. در ادامه هر یک را به طور کامل توضیح می‌دهیم.

۱. آدنوم های غیر عملکردی (بزرگ شدن غده هیپوفیز)

شایع‌ترین نوع تومورهای غده هیپوفیز آدنوم‌های غیر عملکردی هستند. این نوع تومور هورمون اضافی تولید نمی‌کند. معمولا بدون علامت هستند. زمانی که تومور رشد می‌کند، احتمال دارد به اندازه‌ای بزرگ شود که فشار وارد کند. در نتیجه علائمی مانند سردرد و مشکلات بینایی ظاهر می‌شود. اگر آدنوم‌های غیر عملکردی بزرگ شوند، ممکن است سلول‌های سالم هیپوفیز را از بین برده و باعث کاهش تولید هورمون شوند.

۲. تومورهای نواحی ترشح ACTH

این نوع تومورها باعث افزایش تولید هورمون آدنوکورتیکوتروپیک (ACTH) می‌شوند. این هورمون غدد فوق‌کلیوی را تحریک کرده تا نوعی استروئید بسازند. به این استروئیدها گلیکوکورتیکوئید گفته شده و روی متابولیسم تاثیر می‌گذارند. افزایش ترشح هورمون ACTH در نتیجه ظاهرشدن تومور هیپوفیز باعث بروز بیماری کوشینگ می‌شود.

این بیماری تجمع چربی در صورت، گردن، شکم، کمر و سینه را افزایش می‌دهد. باعث می‌شود دست‌ها و پاها لاغر شوند. علائمی مانند فشارخون بالا ظاهر شده و حتی استخوان‌ها ضعیف می‌شوند.

۳. تومورهای نواحی ترشح هورمون تحریک تیروئید

برخی از تومور های غده هیپوفیز روی هورمون محرک تیروئید تاثیر گذاشته و ترشح آن را افزایش می‌دهند. در نتیجه این هورمون باعث افزایش فعالیت غده تیروئید شده و ترشح هورمون تیروکسین بیشتر می‌شود. تومور هیپوفیز یکی از علل نادر پرکاری تیروئید است. این بیماری متابولیسم بدن را افزایش داده و باعث کاهش وزن و بالارفتن ضربان قلب می‌شود.

۴. تومورهای نواحی ترشح هورمون رشد

برخی از تومورهای غده هیپوفیز ممکن است باعث افزایش تولید هورمون رشد شوند. افزایش ترشح این هورمون در کودکان باعث رشد بیش از حد شده و رشد استخوان‌ها را تحریک می‌کند. در نتیجه کودک رشد بسیار سریع داشته و ممکن است قد او بیشتر از ۲ متر شود. این عارضه درد مفاصل و تعریق شدید را در پی دارد.

در بزرگسالان نیز این تومور هیپوفیز باعث بیماری به نام آکرومگالی می‌شود. در نتیجه رشد دست، پا و جمجمه زیاد می‌شود. به دلیل رشد استخوان‌ها ظاهر صورت تغییر کرده و علائمی مانند آپنه خواب و دیابت به وجود می‌آید.

۵. تومورهای نواحی ترشح پرولاکتین (پرولاکتینوما)

یکی دیگر از تومورهای شایع در هیپوفیز، توموری است که پرولاکتین زیادی تولید می‌کند. افزایش بیش از حد پرولاکتین در خانم‌ها باعث بی‌نظمی در قاعدگی می‌شود. حتی ممکن است قاعدگی به طور کامل متوقف شود. در برخی زنان نیز افزایش هورمون پرولاکتین باعث تولید شیر در زمانی خارج از بارداری یا شیردهی می‌شود.

در آقایان نیز این تومور هیپوفیز می‌تواند عوارضی ایجاد کند. اختلال نعوظ یا کاهش میل جنسی از عوارض این نوع تومور در مردان است. حتی ممکن است باعث بزرگ‌شدن سینه، کاهش موهای بدن و کاهش تولید اسپرم شود. این نوع تومور نیز به‌مرور سردرد یا مشکلات بینایی ایجاد می‌کند.

علائم تومور غده هیپوفیز

تومور باتوجه‌به نوع آن و محل آسیب‌دیده علائم مختلفی ایجاد می‌کنند. همان‌طور که گفتیم برخی از آنها روی هورمون‌ها تاثیر گذاشته و با افزایش ترشح آنها علائمی در بدن ایجاد می‌کنند. برخی دیگر نیز فقط به دلیل بزرگ‌شدن و فشار باعث بروز علائم می‌شوند. در ادامه علائم هر یک از این نوع تومور‌ها را ذکر می‌کنیم.

درصورتی‌که دچار هر یک از علائم زیر هستید و هیچ توضیحی برای آنها وجود ندارد، باید برای بررسی دقیق و تصویربرداری از مغز به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با متخصص مغز و اعصاب به‌صورت حضوری یا آنلاین در ارتباط باشید.

۱. علائم آدنوم های غیر عملکردی

این نوع تومورها به دلیل ایجاد فشار باعث بروز علائم زیر می‌شوند.

سردردمشکلات بینایی یا ازدست‌دادن بینایی

همچنین این نوع تومور هیپوفیز به دلیل آسیب به سلول‌های سالم و کاهش تولید هورمون می‌تواند علائم زیر را ایجاد کند.

تهوع و استفراغضعفاحساس سرماکاهش دوره‌های قاعدگی یا توقف آناختلال عملکرد جنسیافزایش ادرارکاهش یا افزایش ناخواسته وزن

۲. علائم و تاثیر تومورهای غده هیپوفیز روی هورمون ها

تومور های هیپوفیز فعال تولید هورمون‌ها را افزایش داده و از این طریق علائمی ایجاد می‌کنند. هرکدام از این تومورها علائم مختلفی داشته که در ادامه توضیح می‌دهیم.

تومورهای ترشح‌کننده هورمون ACTH:

تجمع چربی در ناحیه میانی بدن و بالای کمرگرد شدن صورتلاغر شدن دست‌وپا و ضعف عضلانیفشارخون بالاقند خون بالاآکنهضعف استخوانکبودیاضطراب، تحریک‌پذیری و افسردگی

تومورهای ترشح‌کننده هورمون رشد:

درشت شدن اجزای صورتبزرگ‌شدن دست و پاتعریق بیش از حدقند خون بالامشکلات قلبیدرد مفاصلنامرتب شدن دندان‌هاافزایش موهای بدن

علائم تومورهای غده هیپوفیز باتوجه‌به نوع آنها و محل آسیب‌دیده متفاوت است. تومورهای فعال با افزایش ترشح هورمون‌های مختلف باعث بروز علائم مربوط به این هورمون‌ها می‌شوند. تومورهای غیرفعال نیز با ایجاد فشار یا کاهش تولید هورمون علائمی ایجاد می‌کنند.

تومورهای ترشح‌کننده پرولاکتین:

در زنان:

دوره‌های قاعدگی نامنظمتوقف دوره قاعدگیترشحات شیری از سینه

در مردان:

اختلال در نعوظکاهش تعداد اسپرمازدست‌دادن میل جنسیرشد سینه‌ها

تومورهای ترشح‌کننده هورمون محرک تیروئید:

کاهش وزنضربان قلب سریع یا نامنظمعصبی بودن یا تحریک‌پذیریحرکات مکرر رودهتعرق بیش از حد

اگر علائم بالا را در خود می‌بینید باید برای تشخیص تومور های غده هیپوفیز به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. ممکن است متخصص برای بررسی تکمیلی شما را به دکتر غدد هم ارجاع دهد. شما می‌توانید در دکترتو از طریق مشاوره حضوری یا آنلاین با پزشک در ارتباط باشید.

علل ایجاد تومور های غده هیپوفیز

علت ایجاد تومور هیپوفیز هنوز شناخته نشده است. پزشکان معتقدند که احتمالا ژن‌های برخی از سلول‌های هیپوفیز تغییر کرده و این عارضه ایجاد می‌شود. اکثر این تومورها عامل ارثی ندارند. اما احتمال تاثیر تغییرات ژنتیکی در ایجاد آنها است.

برخی از اختلالات ژنتیکی مانند موارد زیر ممکن است در بروز این عارضه تاثیر داشته باشند.

کمپلکس کارنی: نوعی اختلال ژنتیکی نادر است که بسیاری از تومورهای غیر سرطانی را ایجاد می‌کند.آدنوم هیپوفیز جدا شده خانوادگی یا FIPA: شرایطی که باعث رشد بیش از حد بدن می‌شود.آکرومگالی جداشده خانوادگیسندرم مک‌کون آلبرایت: بیماری نادری که در استخوان‌ها و پوست باعث ناهنجاری می‌شود.نئوپلازی غدد درون‌ریز متعدد، نوع I (MEN1) و نوع IV MEN4)): نوعی اختلال که باعث ایجاد تومور در غدد می‌شود.

عوارض ناشی از تومورهای غده هیپوفیز

معمولا تومورهای غده هیپوفیز رشد زیادی ندارند و علاوه بر تاثیر روی هورمون‌ها عوارض دیگری ایجاد نمی‌کنند. اما تومورهایی که بزرگ می‌شوند و فشار ایجاد می‌کنند، می‌توانند باعث ازدست‌دادن بینایی یا کمبود دائمی هورمون‌ها شوند.

یکی از عوارض نادر اما بسیار جدی تومور هیپوفیز عارضه‌ای به نام آپوپلکسی هیپوفیز است. این عارضه باعث خونریزی ناگهانی در تومور می‌شود. در این شرایط شخص شدیدترین سردرد را تجربه می‌کند. نیاز به درمان اورژانسی داشته و ممکن است پزشک از داروی کورتیکواستروئید استفاده کند یا جراحی را پیشنهاد دهد.

راه های تشخیص ابتلا به تومورهای غده هیپوفیز

معمولا به دلیل شباهت علائم این عارضه به بیماری‌های دیگر تشخیص تومورها دشوار است. اما اگر پزشک احتمال دهد که تومور هیپوفیز دارید، معاینات کلی انجام داده و آزمایش‌های زیر را تجویز می‌کند.

آزمایش خون و ادرار: در این آزمایش‌ها سطح هورمون‌های مختلف اندازه گرفته می‌شود. در جواب آزمایش مشخص می‌شود که تولید هورمونی خاص افزایش پیدا کرده است یا کاهش.آزمایش تصویربرداری (ام‌آرآی یا سی‌تی‌اسکن): اسکن از مغز کمک می‌کند تا محل و اندازه تومور در مغز مشاهده شود. در سی‌تی‌اسکن از اشعه ایکس استفاده شده و در ام‌آرآی امواج رادیویی تصویر را ایجاد می‌کنند.معاینه چشم: برای تشخیص میزان تاثیر تومور روی بینایی باید این تست انجام شود. پبیوپسی: پس از تشخیص تومور در تصویربرداری نمونه‌برداری با سوزن یا حین جراحی انجام می‌شود. برای تشخیص خوش‌خیم یا بدخیم بودن تومور بیوپسی گرفته می‌شود.

درمان تومورهای غده هیپوفیز

در بسیاری از مواقع این تومورها نیاز به درمان ندارند. اما گاهی پزشک باتوجه‌به نوع تومور، اندازه و محل قرارگیری آن درمان را توصیه می‌کند. درمان این تومورها شامل درمان دارویی، پرتودرمانی و جراحی می‌شود. ممکن است پزشک از این روش‌ها به‌صورت ترکیبی استفاده کند.

۱. درمان تومور هیپوفیز با دارو

برای کنترل ترشح هورمون‌های اضافی و گاهی برای کوچک شدن تومور هیپوفیز داروهایی تجویز می‌شود. این داروها شامل موارد زیر هستند.

درمان تومورهای ترشح‌کننده پرولاکتین:

از داروهای کابرگولین و بروموکریپتین برای کاهش ترشح پرولاکتین استفاده می‌شود. این داروها اندازه تومور را نیز کاهش می‌دهند. ممکن است باعث خواب‌آلودگی، سرگیجه، حالت تهوع، گرفتگی بینی، افسردگی، اسهال و استفراغ شوند.

درمان تومورهای مولد ACTH (سندروم کوشینگ):

برای کاهش تولید هورمون کورتیزول در غده آدرنال از داروهای کتوکونازول، میتوتان و متیراپون استفاده می‌شود. این داروها برای افراد مبتلا به سندروم کوشینگ که دیابت نوع ۲ دارند، مناسب است. ممکن است باعث بی‌نظمی در ضربان قلب شوند.

درمان تومورهای ترشح‌کننده هورمون رشد:

اگر جراحی در درمان این نوع تومورها موفق نباشد، از دارو استفاده می‌شود. گروهی از داروها به نام آنالوگ‌های سوماتواستاتین برای درمان تومور ترشح‌کننده هورمون رشد کاربرد دارند. داروهای کتروتید و لانروتید جز این دسته از داروها هستند.

نوع و اندازه تومور در انتخاب روش درمان تاثیر دارد. اگر تومور سرطانی باشد، معمولا جراحی یا پرتودرمانی پیشنهاد می‌شود. اما در بیشتر مواقع تومورهای هیپوفیز نیاز به درمان ندارند.

۲. عمل جراحی غده هیپوفیز

معمولا زمانی که تومور به اعصاب بینایی فشار وارد کند یا باعث تولید بیش از حد هورمونی خاص شود، پزشک جراحی را پیشنهاد می‌دهد. جراح مغز و اعصاب برای جراحی تومورها می‌تواند از دو روش اصلی استفاده کند.

روش ترانس اسفنوئیدال ترانس بینی آندوسکوپی: در این روش از طریق بینی و سینوس‌ها تومور خارج می‌شود. هیچ برش خارجی ایجاد نشده و قسمت‌های دیگر مغز تحت تاثیر قرار نمی‌گیرند. اگر تومور بزرگ باشد یا به اعصاب و بافت اطراف فشار وارد کند، استفاده از این روش جراحی دشوار است.روش ترانس کرانیال (کرانیوتومی): در این روش برشی در پوست سر و قسمت بالایی جمجمه ایجاد می‌شود. برای برداشتن تومورهای بزرگ یا پیچیده این روش جراحی بهتر است.

به نقل از mayoclinic در رابطه با بهبود سطح هورمون‌ها بعد از عمل تومور هیپوفیز:

اگر تومور هیپوفیز یا جراحی برای برداشتن آن، باعث کاهش تولید هورمون شود، احتمالا برای حفظ سطح طبیعی هورمون‌ها نیاز به مصرف هورمون‌های جایگزین است. برخی از افرادی که تحت پرتودرمانی هستند نیز نیاز به جایگزینی هورمون هیپوفیز دارند.

۳. درمان تومور هیپوفیز با پرتودرمانی

در این روش از پرتو برای ازبین‌بردن تومور استفاده می‌شود. گاهی این روش به‌تنهایی استفاده شده و گاهی همراه با جراحی کاربرد دارد. اگر بعد از جراحی، تومور باقی بماند یا عود کند، از پرتودرمانی استفاده می‌شود. روش‌های پرتودرمانی عبارتند از:

رادیوسرجری استریوتاکتیک: در این روش از پرتو با یک دوز بالا استفاده می‌شود. آسیب بسیار کمی به بافت‌های سالم وارد شده و در یک جلسه کار تکمیل می‌شود.تابش پرتو خارجی: سطح بالایی از پرتو به تومور تابیده می‌شود. معمولا در یک دوره ۶ هفته‌ای ۵ بار در هفته این درمان صورت می‌گیرد.

اندازه تومور هیپوفیز چقدر است؟

اندازه این تومورها معمولا بسیار کوچک است و به همین دلیل مشکلی ایجاد نمی‌کنند. در این شرایط در صورت بدخیم نبودن تومور نیازی به درمان آن نیست. اما گاهی این تومورها رشد کرده و به اندازه حدود یک سانتی‌متر می‌رسند. در این شرایط ممکن است فشار تومور ایجاد شود و باعث بروز علائمی مانند سردرد و مشکلات بینایی شود.

پرولاکتین بالا و تومور هیپوفیز

همان‌طور که توضیح دادیم، نوعی از تومور هیپوفیز در ناحیه ترشح هورمون پرولاکتین رشد کرده و باعث افزایش ترشح این هورمون می‌شود. افزایش ترشح هورمون پرولاکتین در خانم‌ها باعث بی‌نظمی پریود یا توقف قاعدگی می‌شود. در آقایان نیز اختلالات نعوظ و کاهش میل جنسی را به دنبال دارد.

تومور هیپوفیز و بارداری

اگر تومورها باعث اختلال در عملکرد هورمون‌ها شوند، می‌توانند برای سلامت مادر و جنین خطرناک باشند. به‌عنوان‌مثال پرکاری تیروئید در بارداری یا سندروم کوشینگ خطرناک است. اما اگر تومور علائمی نداشته باشد، در بارداری مشکلی ایجاد نمی‌کند. برخی از تومورها نیز احتمال دیابت و فشارخون بالا را در بارداری افزایش می‌دهند. همچنین ممکن است بارداری باعث رشد آدنوم هیپوفیز شود.

سوالات متداول شما

اگر علائمی مربوط به اختلالات هورمونی دارید یا در آزمایش‌های تصویربرداری وجود تومورهای غده هیپوفیز تشخیص داده شده است، احتمالا با سوالاتی در مورد این عارضه روبرو شده‌اید. به همین دلیل در ادامه تعدادی از سوالات پرتکرار شما را مطرح کرده و پاسخ آنها را ارائه داده‌ایم.

برای تشخیص و درمان تومور های غده هیپوفیز به کدام دکتر مراجعه کنیم؟

تومورهای غده هیپوفیز انواع مختلفی داشته و می‌توانند روی ترشح هورمون‌ها تاثیر داشته باشند. غده هیپوفیز غده کوچکی در مغز است که هورمون‌ها مختلفی تولید کرده و روی غدد درون‌ریز تاثیر می‌گذارد. علاوه بر این بزرگ‌شدن تومور هیپوفیز می‌تواند باعث سردرد و آسیب به بینایی شود. اما در بسیاری از افراد این تومورها علائمی نداشته و شخص متوجه آن نمی‌شود. در مواقع نادر ممکن است تومور سرطانی باشد و باید با جراحی یا پرتودرمانی درمان شود.

برای تشخیص این عارضه باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. متخصص پس از تجویز آزمایش‌های هورمونی و تست تصویربرداری برای درمان تومور اقدام می‌کند. گاهی هم نیازی به درمان تومور نیست. البته متخصص مغز و اعصاب تنها پزشکی نیست که ممکن است در فرایند تشخیص و درمان نیاز داشته باشید. دکتر مغز و اعصاب، دکتر غدد، جراح مغز و اعصاب و دکتر انکولوژی در کنار متخصص رادیولوژی و رادیوتراپی پزشکانی هستند که ممکن است در این مسیر به آنها نیاز داشته باشد.

برای پیداکردن بهترین پزشکان برای تشخیص و درمان غده هیپوفیز می‌توانید از خدمات سایت دکترتو استفاده کنید. در دکترتو علاوه بر تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با متخصص وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!