امام رضا(ع) با حدیث «سلسلة الذهب» جایگاه امامت و ولایت را تبیین کردند

به گزارش خبرنگار گروه غدیر و مهدویت خبرگزاری شبستان، هشتمین امام شیعیان، حضرت علی بن موسی الرضا (ع)، یازدهم ذی قعده، سال 148 هجری ـ شانزده روز پس از شهادت جد بزرگوارش امام صادق (ع) ـ در مدینه چشم به جهان گشود. نام مبارکش را «علی» گذاشتند. کنیه اش «ابوالحسن» و القابش، رضا، صابر، رضی و وفی بود که مشهورترین آنها «رضا» است.حضرت علی بن موسی الرضا (ع) مانند دیگر پیشوایان معصوم علیهم السلام به زیور فضایل اخلاقی و کمالات نفسانی آراسته و از هر گونه زشتی و پلیدی و رذایل اخلاقی منزه بودند و در این راه گفتار و رفتارش الگو و سرمشق دیگران بود. اینک بخشی از خصوصیات فردی و مکارم اخلاقی آن حضرت را از نظر می گذرانیم. لذا در این خصوص با حجت الاسلام «عباس بابا گل زاده» ، کارشناس مذهبی گفتگویی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:

امام رضا (ع) چه نقشی در شکوفایی علم و تمدن مسلمانان داشتند؟

معروف این است که حضرت امام رضا علیه السلام در یازدهم ذی القعده سال ۱۴۸ ( ه ، ق ) در شهر مدینه متولد شدند. در واقع دوران حیات امام رضا( ع ) به دو دوره مهم تقسیم می شود. دوره اول معاصر با پدر گرامی شان امام موسی بن جعفر علیه السلام است، ایشان در این دوره به عنوان دستیار ارشد پدر بزرگوارشان نقش مهمی را در جهات سیاسی ، اجتماعی ،علمی و فرهنگی ایفا می کردند. اما بعد از امام کاظم (ع) از سال ۱۸۳ ( ه ق) تا سال ۲۰۳ یعنی حدود ۲۰ سال دوره امامت حوادث مهمی در این دوران رخ داده که از جمله مهمترین حادثه ی آن در سه سال آخر عمر شریف آن حضرت است که مسئله ولایتعهدی و احضار آن حضرت به مرو از سوی مامون بوده ، این دوره از همه دوران های زندگی امام رضا( ع) بیشتر دارای اهمیت و مورد توجه است .

در ارتباط با دوران امامت امام رضا(ع) نکات مهمی قابل طرح است، آغاز امامت آن حضرت با چالش هایی مواجه بود که مهمترین چالش در آغاز امامت ایشان ظهور گروه انحرافی و ضاله واقفه بود که اینها معتقد به مهدویت امام کاظم (ع) شدند و اظهار می کردند که امام موسی بن جعفر(ع) از دنیا نرفته و زنده است و روزی ظهور خواهد کرد. آنان قائم آل محمد (ص) را بر امام کاظم (ع) تطبیق می دادند. از این جهت کار بر امام رضا(ع) دشوار می شد وآن حضرت می بایست جامعه شیعه را از خطر انشعاب و انحرافات حفظ می کرد و کسانی که به واقفیه گرایش پیدا کرده بودند را متوجه انحراف شان می نمود، مسئله و نکته مهم در دوره مامون عباسی موضوع ولایتعهدی امام رضا ( ع) بوده است .

امام ابتداء پیشنهاد ولایتعهدی را نپذیرفته است ولی مامون عباسی امام را از مدینه به مرو احضار نمودند و تحت فشار قرار دادند و در نهایت حضرت رضا (ع) به شرط اینکه در امور حکومتی و عزل و نصب ها دخالت نکند ولایتعهدی را پذیرفته بودند.انتقال امام رضا(ع) به پایتخت و پذیرش ولایتعهدی، هرچند آن حضرت شرط گذاشتند در امور حکومتی دخالت نکنند اما این امر باعث شد که ایشان در متن جامعه و برخوردهای علمی و فکری قرار بگیرند و از فرصت استفاده نمایند تا در حوزه های علمی و فرهنگی فعالیت مضاعفی داشته باشند و این زمینه فراهم شد تا با ارباب ملل و مذاهب گوناگون مناظره های بسیاری ترتیب دهند و این مناظرات علمی در ترویج و معرفی مکتب اهل بیت و تشیع نقش موثری داشته است، مناظره ها و بحث های علمی توسط آن حضرت در کتب مختلف به ویژه کتاب معتبر «عیون اخبار الرضا» به رشته تحریر در آمده است.

یکی از مسایل بسیار مهم که در تاریخ تشیع ماندگار شده است، ورود امام رضا (ع) به شهر نیشابور و بیان حدیث معروف « سلسله الذهب» بوده که در کتب مختلف از علماء نقل و ثبت شده است .در ثبت این حدیث حدود ۲۴ هزار نفر از عالمان و دانشمندان حضور داشتند که امام علیه السلام به مساله مهم توحید و امامت اشاره کردند. مسأله ای که امام رضا(ع) در این حدیث مطرح کردند، تبیین جایگاه امامت و ولایت بود. حضرت پس از بیان حدیث سلسلة الذهب و در حالی که نویسندگان قلم های خود را کنار گذاشته بودند، ناگهان سر مبارک خویش را ازکجاوه بیرون آوردند و فرمودند: «بشرطها و شروطها و انا من شروطها»، یعنی صرف اینکه موحد باشید و به توحید الهی اعتقاد داشته باشید، کافی نیست و باید به ولایت ما نیز اعتقاد داشته باشید.

ویژگی برجسته اخلاقی و رفتاری امام رضا(ع) تشریح بفرمایید ؟

در خصوص ویژگی های رفتاری و فضائل حضرت امام رضا (ع) روایات زیادی نقل شده است که در این گفتگوی کوتاه قابل بیان نیست، در حقیقت همه ائمه معصومین علیهم السلام قرآن ناطق بودند و تمام اعمال و رفتارشان بر اساس آموزه های قرآنی بوده ، حضرت امام رضا(ع) در همه ابعاد زندگی خود به عنوان قرآن ناطق، با کتاب خداوند متعال ، کلام الله مجید مانوس بودند و انوار الهی و عظمت پروردگار در قلب و جانشان متجلی بود.

یکی از روات بنام ابراهیم بن عباس نقل می کند : هرگز ندیدم که حضرت ابوالحسن الرضا(ع) با سخنش به کسی ستم کند و هرگز ندیدم کلام کسی را قطع کند ، حاجت هیچ کس را در صورتی که مقدورش بود رد نمی کرد. بسیار مردمدار و اهل تواضع بودند روایت شده است : آن حضرت روزی وارد حمام شدند، مردی به او گفت : مرا مشت و مال بده، امام پذیرفت حاضران به مرد فهماندند که ایشان امام رضا ( ع ) است در این هنگام آن شخص وقتی امام را شناخت پوزش طلبید، اما امام بخاطر تواضع و فروتنی که داشتند به کیسه کشیدن و مشت و مال دادن آن مرد ادامه دادند، بطور کلی آن حضرت بسیار اهل عبادت ، مناجات و راز و نیاز با پروردگار متعال بودند. اهل انفاق و احسان بودند به صورت پنهانی و شب های تاریک صدقه می دادند و به نیازمندان کمک می نمودند... در روایتی از امام جواد (ع) نقل شده است : حق تعالی او را« رضا» نامیده است زیرا در آسمان پسندیده خدا بود و در زمین نیز، رسول خدا صلی الله علیه وآله و سلم و ائمه هدی (ع) از او خشنود بودند و مخالفان نیز از او خشنود بودند ، دوست و دشمن از آن حضرت رضایت داشتند بدین سبب او را رضا نامیدند.

از سبک زندگی دینی، و سیره امام رضا (ع) چگونه الگو بگیریم؟

ما مسلمانان به ویژه شیعیان اهل بیت علیهم السلام باید سعی کنیم به پیروی از ائمه اطهار بر اساس کلام الهی،قرآن کریم و دستورات امامان معصوم علیهم السلام زندگی نمائیم تا در دنیا و آخرت سعادتمند شویم، در الگو گیری از حضرت امام رضا علیه السلام، باید تقوی و عبودیت را سر لوحه زندگی خود قرار دهیم و در همه امورات زندگی خداوند متعال را حاضر و ناظر بدانیم و به یکدیگر خصوصا نیازمندان یاری رسانیم. در جامعه ما به خاطر مشکلات اقتصادی و تحریم ها و بعضا ضعف مدیریت ها برخی از مردم در فشار معیشتی و تنگاهای مالی قرار دارند ما اگر واقعا پیرو امام رضا (ع) هستیم، نباید به مشکلات دیگر افراد جامعه به ویژه همسایگان بی تفاوت باشیم.

مسئولان و دست اندر کاران کشور به تبعیت از اهل بیت علیهم السلام باید در رفتار و گفتارشان صداقت داشته باشند و برخی از فاصله های موجود طبقاتی، تبعیض ها و فسادهای اداری که منجر به بی اعتمادی و فاصله مردم از انقلاب و نظام اسلامی می شود حل کنند و برای افزایش اعتماد عمومی و کارآمدی حکومت دینی تلاش مضاعف داشته باشند و در بخش های مختلف از نیروهای متعهد ، دلسوز، توانمند و سالم استفاده شود و برخی از زیاده خواهان و سودجویان که با سیره اهل بیت (ع) فاصله دارند و از موقعیت شغلی سوء استفاده می کنند و با آموزه های دینی و روش امام رضا( ع ) فاصله دارند برخورد جدی صورت گیرد.

پایان پیام/35