خدمات توانبخشی چیست؟ و چرا باید به آن اهمیت دهیم؟
همه انسان ها به دنبال زندگی مستقل هستند تا بتوانند بدون کمک دیگران خواستهها و نیازهای خود را برآورده سازند اما بعضی از افراد مانند معلولان و بیماران در بازهای از زندگی شان یا به طور دائم برای برطرف کردن نیازهای شخصی شان نیازمند کمک سایرین هستند....
همه انسان ها به دنبال زندگی مستقل هستند تا بتوانند بدون کمک دیگران خواستهها و نیازهای خود را برآورده سازند اما بعضی از افراد مانند معلولان و بیماران در بازهای از زندگی شان یا به طور دائم برای برطرف کردن نیازهای شخصی شان نیازمند کمک سایرین هستند. گاهی بعضی از معلولان و بیماران به حمایت صدرصد نیاز دارند و بعضی میتوانند با دریافت خدمات توانبخشی توانایی لازم را برای انجام امور مختلف زندگیشان کسب کنند. توانبخشی راهی برای افراد معلول و بیماران است که بتوانند برای خود زندگی مستقلی بسازند. در این مقاله شما با اهداف و خدمات توانبخشی و اعضای تیم توانبخشی و نقش آنان در زندگی کودکان و بزرگسالان بانیازهای ویژه آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.
توانبخشی چیست؟
مجموعه اقداماتی است تا فرد معلول یا بانیازهای ویژه بتواند از حداکثر استعدادهای باقی مانده خود استفاده کرده و به بالاترین حد ممکن کارایی فیزیکی، حسی، هوشی، روانی و اجتماعی برسد.
اهداف توانبخشی چیست؟
· کاهش اثر معلولیت
· دستیابی به حداکثر استقلال ممکن
· خودیابی و افزایش اعتماد به نفس
· پیشرفت در کیفیت زندگی
· شناخت عوامل ایجاد کننده معلولیت
· پیشگیری و جلوگیری از ایجاد پیشرفت معلولیت
· ارتقا افکار عمومی نسبت به معلولیت
· تطابق زندگی معلول با جامعه و برعکس
· ایجاد فرصت های مناسب برای بروز استعداد و ارتقا توانایی های معلول
اجزای تیم توانبخشی
اعضای تیم توانبخشی بر حسب نوع بیماری و معلولیت بیمار در تیم قرار میگیرند.
تیم توانبخشی پزشکی: شامل خدمات درمانی پزشکی است. اعضای آن عبارتنداز: گفتاردرمان، کاردرمان، بینایی سنج، شنوایی سنج، مهندس ارتوپدی فنی، فیزیوتراپی
تیم توانبخشی حرفه ای: روانشناس، مددکار، ارزشیاب حرفهای ، کاریاب حرفهای
تیم توانبخشی اجتماعی: شامل خدمات روانپزشکی، روانشناسی خانواده معلول و مددکاری اجتماعی
تیم توانبخشی آموزشی: روانشناسی خانواده معلول و مددکار اجتماعی، کادر آموزشی مدارس و آموزشگاه در صورت نیاز
در ادامه با اعضای تیم توانبخشی و حیطههای فعالیت آنان بیشتر آشنا خواهید شد تا در صورت نیاز بتوانید با آگاهی از تخصص این افراد استفاده کنید.
حیطه کاری گفتار درمانی
در واقع گفتار و زبان بخش بسیار مهمی از ارتباط برقرار کردن با دیگران است. گفتاردرمانگر یا پاتولوژیست گفتار و زبان کسی است که به ارزیابی، تشخیص و درمان اختلالات مرتبط با گفتار و زبان و بلع کودکان و بزرگسالان میپردازد. در واقع گفتاردرمان، ارتباط درمانگر است. بخشی از ارتباط صحبت کردن است ما میتوانیم با خواندن و نوشتن، زبان بدن، حالات چهرهای و حتی با تماس چشمی با یکدیگر ارتباط برقرار کنیم. پس فعالیت گفتاردرمانگر منحصر به به صحبت کردن نیست چرا که برای خیلی از افراد پیش میآید که به دلیل آسیبهای مغزی یا آسیبهای اندامی صورت( مثل قطع عضو، فلج عضله زبان) قادر به صحبت کردن نیستند ولی نباید این افراد را از ارتباط برقرار کردن محروم کرد. در اینجا لزوم ارتباط برقرار کردن حتی با روشهای جبرانی مشخص میشود.
همچنین در برخی موارد که فرد در روشهای ارتباطی دیگری به جز صحبت کردن مثل زبان بدن، تماس چشمی و …ضعیف است میتواند به گفتاردرمانگر مراجعه کند. اختلالاتی که در گفتار درمانی برطرف می شود عبارتند از: اختلالاتی نظیر لکنت زبان،اختلالات تلفظی و تولیدی، اختلالات صوت(صدا)،اختلالات یادگیری آسیب شنوایی آفازی( زبان پریشی)گفتار فلجی ارتباط مکمل و جایگزین شکاف کام و بیش فعال اوتیسم کم توان ذهنی بلع سکته مغزی پارکینسون و.. با علم گفتاردرمانی برطرف میشود. گفتاردرمانی کودکان و گفتار درمانی بزرگسالان زمینه زندگی مستقل را فراهم می کند چرا که افراد در صورت داشتن مهارت ارتباطی و کلامی خوب میتوانند به راحتی مسائل و چالشهای روزمره زندگی شخصی و کاری خود را رفع کنند.
حیطه کاری کاردرمانی چیست؟
کاردرمانی به دو بخش کاردرمانی ذهنی و کاردرمانی جسمی تقسیم میشود. مجموعهای از فعالیت ها و تمرینها که منجر به بهبود و تغییر در وضعیت جسمی و ذهنی افراد میشود. این تمرینات توسط متخصص متخصصان رشته کاردرمانی در دو حیطه بزرگسال و کودکان ارائه میشود. در کاردرمانی، فرد از وابستگی رها میشود و به سمت انجام فعالیتهای مستقل روزانه سوق داده میشود. یکی از هدف های مهم در کاردرمانی این است که فرد به استقلال برسد و بتواند کارهایش را خودش انجام دهد.
طیف وسیعی از بیماران میتوانند از مزایایی کاردرمانی بهره ببرند، از کودکانی که به علت بیماری های مادرزادی دچار ناتوانی در انجام فعالیت های طبیعی هستند تا افرادی که به واسطه حوادث شغلی یا تصادفات رانندگی دچار معلولیت و ناتوانی شده اند. متخصص این رشته به عنوان یک کاردرمانگر شناخته شده و با استفاده از عضلات و ذهن بیمار به طور همزمان سعی در بهبود توانایی های عملکردی افراد دارد. کاردرمانی با بکارگیری فعالیتهای هدفمند که فرد به طور فعال در آنها شرکت دارد و سبب افزایش هماهنگی بین ذهن و جسم میشود. کاردرمانی رشتهای است که روی سه جنبه از ذهن، جسم، ذهن و روان افراد به صورت هدفمند و معنادار کار میکند. در این حوزه افراد به وسیله کار و فعالیت و تجهیزات کاردرمانی، درمان میشود.
شنوایی سنجی
شنوایی شناسی عبارت است از علم شناخت شنوایی و فرآیند شنیداری و اختلالات آن که شامل ارزیابی و تشخیص نوع و میزان کم شنوایی، بازتوانی، نوتوانی و حفاظت شنوایی میشود. زمینههای کاری آن در مواردی مثل سنجش کمی و کیفی شنوایی و ارزیابی اختلالات از نظر تعیین محل ضایعه و همچنین اقدامات توانبخشی نظیر تجویز و ارزیابی مشخصات وسایل کمک شنوایی مثل سمعک است.
بینایی سنجی
بینایی سنجی علم مراقبتهای بینایی است. کسانی که دوره کارشناسی بینایی را به پایان میرسانند اپتومتریست نامیده میشوند. این متخصصان میتوانند به طور مستقل چشم و اجزای آن را معاینه کرده و پس از تشخیص اختلالات بینایی نسبت به درمان آن اقدام نموده، یا بیماران را به متخصصان ذیربط ارجاع دهند.
مددکاری اجتماعی
مددکاری اجتماعی حرفهای است که بر پایه دانش و مهارتهای خاص قرار گرفته است. هدف آن کمک به افراد گروهها و یا کل جامعه است تا بتوانند استقلال شخصی، اجتماعی و رضایت خاطر فردی و اجتماعی را بدست آورند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یا فیزیکال تراپی در لغت به معنای درمان فیزیکی است. فیزیوتراپی رشتهای است که با استفاده از عوامل فیزیکی مانند گرما، سرما، نور، الکتریسیته و غیره همچنین عوامل مکانیکی مانند تمرینات و حرکات بدنی در جهت بهبود و درمان یا بازگرداندن کاری اعضای بدن و هدایت بیمار برای استفاده از توانایی های باقی مانده و قابل دستیابی، برای جبران هرچه بیشتر ناتواناییها و به منظور رسیدن فرد معلول و بیمار به زندگی مستقل در حد امکان تلاش مینماید.
کلام آخر
در حال حاضر با یک جست و جوی ساده در گوگل میتوان اعضای تیم توانبخشی را پیدا کرد. اما هیچ گونه تضمینی وجود نداشته که آنان بهترین باشند و از تمامی نظر ویژگیهای مثبت تیم توانبخشی ماهر را داشته باشند. از این رو جست و جو در اینترنت به تنهایی راه حل مناسبی نیست. خوشبختانه وب سایتی هم چون خانواده توانمند با آدرس www.khanevade-tavanmand.com وجود دارد که اعضای تیم توانبخشی از جمله گفتاردرمانگر، کاردرمانگر، روانشناس را که دارای تخصص و کیفیت کاری بالایی هستند را معرفی میکند. در این مجموعه تعداد زیادی از بهترین اعضای تیم توانبخشی وجود دارد که افراد به راحتی میتوانند هر کدام را که مد نظرشان میباشد را انتخاب کنند.