پرده برداری از موانع فرار مالیاتی

طبق قوانین پایانه‌های فروشگاهی، کلیه اشخاص مشمول ثبت نام و نصب سامانه‌های فروشگاهی مکلفند به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی کشور مقرر می‌کند، نسبت به ثبت نام در سامانه اقدام می‌کردند. مشمولین علاوه بر عضویت در سامانه مودیان، موظف به استفاده از پایانه فروشگاهی می‌باشند. در این مطلب ابتدا به برخی تعاریف و اصطلاحات این قانون پرداخته و سپس به بررسی برخی تکالیف مودیان مشمول می‌پردازیم.

تمام افرادی که از دستگاه‌های کارتخوان استفاده می‌کنند، باید نسبت به پرداخت مالیات آن هم اقدام نمایند. اما سوال این جا است که مالیات دستگاه کارتخوان چقدر است و چگونه باید پرداخت شود. در واقع دارندگان این دستگاه‌ها می‌خواهند بدانند که چگونه باید مالیات بر دستگاه کارتخوان خود را پرداخت نمایند که در ادامه جریمه نشده و مشکلی از این نظر برای شان پیش نیاید. در این رابطه باید بگوییم که طبق قوانین جدید مجلس در این رابطه، دارندگاه دستگاه‌های پوز نیاز به انجام هیچ اقدام خاصی جهت پرداخت مالیات ندارند. بلکه این افراد باید در سامانه‌ای که به این منظور در نظر گرفته شده است یعنی سامانه مالیاتی tax.gov.ir ثبت نام نمایند. با تکمیل ثبت نام در این سامانه، یک کد مالیاتی به این افراد داده خواهد شد. در نتیجه، روش محاسبه مالیات دستگاه پوز ۱۴۰۱ مانند مشاغل شده و این کار توسط اداره‌های مالیاتی کشور صورت می‌گیرد.

پایانه فروشگاهی: رایانه، دستگاه کارتخوان بانکی (pos)، درگاه پرداخت الکترونیکی یا هر وسیله دیگری که امکان اتصال به شبکه‌های الکترونیکی پرداخت رسمی کشور و سامانه مؤدیان را داشته و از قابلیت صدور صورتحساب الکترونیکی برخوردار باشد.

انواع پایانه فروشگاهی نام برده شود از قبیل: صندوق فروش، ترازو دیجیتال، نرم افزار‌های فروش، نرم افزار‌های کاربردی روی گوشی‌های هوشمند، سامانه‌های فروش یکپارچه.

سامانه مودیان: سامانه‌ای است تحت مدیریت سازمان که در آن به هر مؤدی، کارپوشه ویژه‌ای اختصاص یافته و تبادل اطلاعات میان مؤدیان و سازمان منحصراً از طریق آن کارپوشه انجام می‌شود. مؤدیان می‌توانند با استفاده از هرگونه سخت‌افزار یا نرم‌افزار اعم از رایانه شخصی، پایانه فروشگاهی، سامانه‌های ابری یا هر وسیله دیگری که حافظه مالیاتی به آن متصل شده باشد، به سامانه مؤدیان متصل شوند. مرجع نهائی ثبت، صدور و استعلام صورتحساب الکترونیکی، سامانه مؤدیان می‌باشد.

حافظه مالیاتی: نوعی حافظه الکترونیکی است که برای ثبت و نگهداری اطلاعات مندرج در صورتحساب‌های الکترونیکی و انتقال آن به سامانه مؤدیان مورد استفاده قرار می‌گیرد. حافظه مالیاتی میتواند به شکل سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری باشد. حافظه مالیاتی تحت نظارت سازمان، توسط مؤدی برای ثبت صورتحساب الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر حافظه مالیاتی باید دارای شماره شناسه یکتا باشد. شناسه یکتای حافظه مالیاتی توسط سازمان اختصاص داده می‌شود.

صورتحساب الکترونیکی: صورتحسابی است دارای شماره منحصر به فرد مالیاتی که اطلاعات مندرج در آن، در حافظه مالیاتی فروشنده ذخیره می‌شود. مشخصات و اقلام اطلاعاتی صورتحساب الکترونیکی، متناسب با نوع کسب و کار توسط سازمان تعیین و اعلام می‌شود. در مواردی که از دستگاه کارتخوان بانکی یا درگاه پرداخت الکترونیکی به عنوان پایانه فروشگاهی استفاده می‌شود، رسید یا گزارش الکترونیکی پرداخت خرید صادره در حکم صورتحساب الکترونیکی است.

قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان در صورت اجرای صحیح مانع بخشی از فرار مالیاتی خواهد شد و انعکاس مثبت این کار در جامعه به سادگی دیده می‌شود.

محمدرضا جعفریان، کارشناس امور مالیاتی درباره تاثیرات مثبت اقدامات مالیاتی دولت به ایبِنا گفت: براساس قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، کارتخوان‌ها به پرونده مودیان مالیاتی وصل خواهند شد و سازمان امور مالیاتی می‌تواند به صورت شفاف برای اخذ مالیات به این منابع درآمدی مراجعه کند.

وی در ادامه اضافه کرد: تعداد حساب‌های شخصی زیاد است و گا‌ها فعالان اقتصادی دارای چندین حساب در بانک‌های متعدد هستند، چنانچه تمام آن حساب‌ها پس از ساماندهی، شخصی نبودن شان مسجل شود، صاحبان آن‌ها باید مالیات بپردازند. البته دستورالعمل فوق به صورت کامل صادر نشده، ولی در صورتیکه مودی وضعیت حساب‌ها را در بخش تجاری و غیر تجاری مشخص سازد، برای سازمان مالیاتی و کل کشور مفید واقع خواهد شد.

این کارشناس امور مالیاتی در این رابطه اظهار داشت: عملیاتی شدن قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان سبب می‌شود تا خوداظهاری به تنهایی ملاک عمل قرار نگیرد، زیرا احتمال دارد فردی اعلام کند، فعال تجاری نیست و در بخش دیگری کار می‌کند، در حالیکه غیر از این است. با به کار بردن این قانون شناسایی دقیق صورت می‌گیرد.

جعفریان با اشاره به جلوگیری از فرار مالیاتی بیان کرد: قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان در صورت اجرا صحیح مانع بخشی از فرار مالیاتی خواهد شد و انعکاس مثبت این کار در جامعه به سادگی دیده می‌شود. به عبارتی در نتیجه این کار شفافیت اقتصادی به وجود می‌آید و منابع مالیاتی افزایش خواهد یافت؛ بنابراین با این ابزار که در اختیار دولت است، توزیع عادلانه ثروت را شاهد خواهیم بود.

وی درباره رفع کسری بودجه دولت یادآور شد: بخشی از کسری بودجه دولت از این طریق جبران‌پذیر است، ولی از نمایندگان مجلس و دولت تقاضا دارم، برای کوچک کردن دولت اقدام کنند. دولت هرگز نباید اقدام به قرض گرفتن پول از بانک مرکزی کند، زیرا ملت با این روش بدهکار همیشگی می‌شوند.

این کارشناس اقتصادی در این خصوص که قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان بسترساز مالیات برعایدی سرمایه خواهد بود، ابراز کرد: قبل از مالیات بر عایدی از دولت و مجلس تقاضا دارم که مالیات "پی آی تی" را مورد تصویب قرار دهند. مالیات برعایدی، مالیات مضاعف به حساب می‌آید و قانون اساسی اجازه انجام این کار را نداده است. مالیات برعایدی سرمایه داستان دیگری دارد که به درستی به آن عمل نمی‌شود، بنابراین اجرای آن هم صحیح نیست.

جعفریان در ادامه افزود: آموزش و اطلاع‌رسانی در این زمینه باید سرلوحه کار وزارت صمت، مسکن و شهرسازی و بانک مرکزی قرار گیرد تا تمام مردم اطلاعات کافی در این خصوص پیدا کنند.