31 ماه پس از آن 26 ثانیه کذایی/ بررسی دوباره یک پرونده

به گزارش خبرنگار مهر، یکی از تلخ‌ترین پرونده‌های قضائی چند سال اخیر مربوط می‌شود به پرونده سقوط هواپیمای اوکراینی. حادثه‌ای که در آن ۱۵۲ نفر از هموطنان شهید شدند.

۱۸ دی ماه ۹۸ بود که هواپیمای ۷۳۷ شرکت هواپیمایی دولتی اوکراین (پرواز ۷۵۲) در نزدیکی فرودگاه امام خمینی (ره) و اندکی پس از برخاستن این هواپیما به مقصد کی‌یف دچار حادثه شد. حادثه‌ای که ستاد کل نیروهای مسلح سه روز پس از آن و طی اطلاعیه‌ای علت آن را «بروز خطای انسانی» و اصابت موشک سامانه پدافند به هواپیما اعلام کرد.

در همان شب ۲۱ دی ۹۸ تعدادی از افرادی که در سامانه شلیک‌کننده و بخش‌های بالادستی آن حضور داشتند به عنوان متهم احضار و تحقیقات مبسوطی در همان شب انجام و یکی از متهمان بازداشت شد.بازجویی‌های اولیه از ۶ متهم حادثه در همان واپسین روزها انجام شد.

در همان روزهای اولیه حادثه، بر جمع آوری اطلاعات دقیق و بدون اغماض تاکید شد تا در نهایت در بهمن ماه همان سال، پرونده کیفری در این رابطه در قوه قضائیه تشکیل و برخی از متهمان هم بازداشت شدند.

گمانه زنی‌های اولیه برلی قصور مقصران حادثه / اشتباه فاحش اپراتور

در همان زمان، غلامعباس ترکی، دادستان انتظامی وقت استان تهران در رابطه با گمانه زنی‌های اولیه در وقوع حادثه گفت: دادسرای نظامی در بررسی‌ها به یک سری از خطاها رسیده است، یکی از خطاهای تأثیرگذار و عمده در این سانحه را اشتباه فاحش اپراتور در تنظیم شمال واقعی دستگاه پس از راه‌اندازی مجدد بود. همین اشتباه فاحش موجب می‌شود که سمت اهداف شناسایی شده توسط سامانه با اختلافی حدود ۱۰۵ درجه توسط اپراتور مشاهده شود و این خطا، مبنای یک سلسله اشتباهات دیگر قرار می‌گیرد و در نتیجه سامانه پدافندی دچار اشتباه می‌شود.

وی عدم استعلام کاربر از مرکز بالادستی را یک اشتباه فاحش دیگر عنوان کرد و گفت: در سانحه هواپیمای اوکراینی، هیچ دستوری مبنی بر شلیک از سوی شبکه به سامانه‌های پایین دستی صادر نشده و در زمان وقوع سانحه، وضعیت سامانه‌های پدافندی تحت مقررات «آتش محدود» بوده نه آتش به اختیار؛ بنابراین صرفاً باید با اخذ مجوز از شبکه، شلیک صورت می‌گرفت.

۲۶ ثانیه کذایی

دادستان انتظامی وقت تهران با بیان اینکه دو موشک توسط سامانه پدافندی شلیک شده و بررسی کارشناسان حاکی است که یکی از این موشک‌ها تأثیری بر روی هواپیما نداشته و موشک دیگر در نزدیکی هواپیما منفجر شده، گفت: ۲۶ ثانیه فاصله شلیک‌های اول و دوم بوده ولی متأسفانه در این فاصله زمانی هم، کاربر برای شلیک دوم از شبکه کسب مجوز نمی‌کند.

اتمام تحقیقات دادسرای انتظامی پس از یک سال

سخنگوی قوه قضائیه در سالگرد حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی از اتمام تحقیقات پرونده و ارجاع آن به دادگاه تا پایان اسفند ماه سال ۹۹ خبر داد و رئیس وقت سازمان قضائی نیروهای مسلح نیز با تأیید اتمام رسیدگی پرونده در دادسرای نظامی اظهار کرد: این پرونده هم اکنون در مرحله تدوین کیفرخواست است و مراحل محاکمه پس از طی فرآیند مقدماتی با حضور متهمان و اولیای دم در دادگاه آغاز می‌شود.

در این میان، گزارش نهایی سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۹۹ منتشر شد. این گزارش مجدداً درباره علت حادثه تصریح کرد: این هواپیما در اثر اشتباه اپراتور سامانه دفاع هوایی مستقر در اطراف تهران به عنوان هدف متخاصم شناسایی و دو موشک به سمت آن شلیک شده است.

فقط دو جلسه دادگاه برگزار شد

در نهایت ۳۰ آبان‌ماه ۱۴۰۰، اولین جلسه دادگاه رسیدگی به سانحه پرواز pS۷۵۲ اوکراین با حضور متهمان، شکات، خانواده جانباختگان و وکلای آن‌ها به ریاست قاضی ابراهیم مهرانفر در دادگاه نظامی استان تهران، برگزار شد.

در این جلسه ۱۰ متهم از رده‌های نظامی مختلف حضور داشتند و نماینده دادستان در جریان قرائت کیفرخواست، با ذکر اسامی شکات، خلاصه شکایت و اظهارات شاکیان را مطرح کرد.

همچنین بنا به گفته نماینده دادستان در این پرونده ۱۰۳ نفر از اولیای دم ضمن مراجعه به دادسرا یا مراجعه وکلایشان شکایت خود را اعلام کرده‌اند.

اما پس از برگزاری جلسه دوم، پرونده به علت آنچه رفع نقص عنوان شد، به دادسرا عودت داده شد.

حالا پس از ۳۱ ماه از وقوع حادثه، آخرین وضعیت این پرونده را از سخنگوی قوه قضائیه سوال کردیم.

پرونده ظرف روزهای آتی، بررسی می‌شود

مسعود ستایشی در پاسخ به سوال خبرنگار مهر در خصوص آخرین وضعیت پرونده سقوط هواپیمای اوکراینی، گفت: پرونده با صدور قرار جلب دادرسی به دادگاه رفت. دادگاه ویژه‌ای در سازمان قضائی نیروهای مسلح مسئول رسیدگی به این پرونده بود.

وی افزود: این پرونده با اعتقاد به نقص تحقیقات به دادسرا ارسال شد که این موضوع هم به خاطر اعتراض به نظریه کارشناسی بود.

سخنگوی قوه قضائیه با بیان اینکه دادسرا در راستای رفع نقص اقداماتی انجام داد، گفت: ظرف روزهای آینده به دادگاه ارسال می‌شود.

وی ادامه داد: کارشناسی غنی در این پرونده صورت گرفت اما پرونده طبق حق شکات مورد اعتراض قرار گرفت.

ستایشی با بیان اینکه کار ابلاغ در حال انجام است، گفت: ظرف روزهای آینده این پرونده به دادگاه اعاده و مورد بررسی قرار می‌گیرد.