نقدی بر آموزش رسمی در بازخوانی کتاب «مدرسه زدایی از جامعه»


نقدی بر آموزش رسمی در بازخوانی کتاب «مدرسه زدایی از جامعه»

نهمین جلسه از سلسله جلسات عصراندیش با موضوع نقد و بررسی کتاب «مدرسه زدایی از جامعه» برگزار شد.

میرزایی در ابتدا با اشاره به کتاب توسعه و مبانی تمدن غرب شهید آوینی که در جلسه قبل عصراندیش بررسی شده بود به این جمله کتاب اشاره کرد که نظام اقتصادی غرب بر مبنای توسعه اقتصادی پایه گذاری شده است.

وی افزود ایوان ایلیچ متولد 1926 -2002 فیلسوف، نویسنده و کشیش بوده است وی یکی از منتقدین جدی سیستم آموزشی بوده است. وی در مکزیک مرکز مستند سازی بین فرهنگی را تاسیس می کند. کتاب مدرسه زدایی از جامعه به این اشاره می کند که چرا آموزش نباید رسمی باشد و به پدیده مدرسه و نقد آن می پردازد. مدرسه آیین جهانی است که آن توسعه است و مدرسه ابزار تولید مصرف کننده مطلوب جامعه مصرفی است.

میرزایی گفت: از نظر نویسنده پیامد مدرسه برای فقرا اشتباه گرفتن فرایند با نتیجه است . در این فرآیند مدرک تحصیلی با قابلیت اشتباه گرفته می شود. در مدرسه این تعریف وجود دارد رقابت توان فرسا الگوی درست است در حالی که تعریف درست رقابت سازنده است. مصیبت مصرف گرایی برای فقرا بیشتر است و به شکاف طبقاتی دامن می زند . مدرسه مردم را وابسته به خود کرده است و مسولیت را از آنها سلب کرده است . توسعه مشغول ترویج آرمانی است که در آن به جای این که همه اقشار با توجه به برخورداری ها و استاندارد های خود از زندگی مشغول زندگی باشند احساس تحقیر کنند و تلاش کنند خود را به آن آرمان برسانند که نتیجه ای جز مصرف گرایی بیشتر ندارد.امروز افراد خود را پشت مدارکی که از مدارس دریافت نموده اند پنهان می کنند و جرات جواب دادن پیدا خواهند کرد . باید بیاموزیم که ارزش اجتماعی کار یا تفریح را بر اساس فرصتی که برای تبادل نظر آموزشی فراهم میکند برآورد کنیم. ارزش یک مجموعه آموزشی امکان شرکت موثر همه در آن مجموعه است.

نقدی بر آموزش رسمی در بازخوانی کتاب «مدرسه زدایی از جامعه»

ابراهیمی اضافه کرد : تخصصی شدن آموزش ما را نسبت به سایر وقایع بی تفاوت و بی مسولیت کرده است البته که مدرسه برکاتی داشته است اما مدرسه نهاد بشری را تحت تاثیر قرار داده است . شما وقتی فکر کنید میتوایند جامعه را بر اساس ادارک انسانی خلق کنید سراغ همین ساختار می آیید . نیروی کار می خواهید خب نهاد مدرسه را می سازید. رشد انسان دغدغه است نه سواد آموزی . ما در انقلاب به جای اصلاح اساسی کتاب های آموزشی فقط عکس امام را به کتاب ها اضافه کردیم و یک بسم الله در ابتدای کتاب ها گذاشتیم و گفتیم آموزش اسلامی شد به این نکته اساسی توجه نشده است که هدف ما در این دنیا رشد کردن و به تکامل رسیدن است و این نهاد و ساختار این همه را محقق نمی کند و در بهترین حالت این ساختار می توند نیروی کار ماهر برای ساختن یک تمدن را تربیت کند . نباید ساختار مدرسه را سیاه و سفید دید اما متاسفانه این ساختار آموزشی نتوانست انسانِ راهی به سوی رستگاری را تربیت کند .

میرزایی افزود: ساختار مدرسه براساس سنین مشخص، ساعات مشخص و حضور معلم و آموزش اجباری است. در این اصل ها باید تردید کرد. آیا تنها در مدرسه می توان آموزش داد و جای بچه ها در مدرسه است؟ یادگیری محصول تدریس نیست . والدین فقیر از مدرسه مدرک و درآمد بیشتر می خواهند و خانواده های متوسط عدم همنشینی با افراد مخرب را می خواهند. مدارس جدا از این که یاد می دهند برای معلمین شغل ایجاد می کنند و نقش های معلم در مدرسه شامل: متولی آموزش شدن، موعظه گر بودن و درمانگر بودن است . این ها تنها وظایف معلم نیستند و قادر به انجام این وظیفه نیست . ملت ها فارغ التحصیلان را عاملی مهم برای توسعه می دانند و نظام آموزشی با زیرکی مخالفان خود را به عنوان استاد استخدام میکند تا در سیستم حل شوند.

با کنترلگری امکان رستگار کردن انسان وجود ندارد یعنی دقیقا همین کاری که سیستم آموزشی می کند . خداوند هم در مقابل سخن فرشتگان که به خلقت انسان اعتراض کردند فرمود من چیزی می دانم که شما نمی دانید بستر زندگی درنیا مسیر تکامل و پیشرفت به سمت انسان کامل است. خدا هم نمیخواهد با کنترل گری کسی را عاقبت به خیر کند .

نقدی بر آموزش رسمی در بازخوانی کتاب «مدرسه زدایی از جامعه»

زندان ها محل نگه داری افراد تا زمان صدور حکم بود اما با ساختن آسایشگاه های روانی و خانه های سالمندان همان زندان ها را دوباره ساخته ایم.

مدرسه زدایی یعنی پایان دادن به قدرت یک فرد در مجبور کردن دیگری به شرکت در یک کلاس و به رسمیت شناختن هرکسی در هر سن و جنس برای تشکیل یک کلاس .

دکتر صفری افزود: آیا بشر همه دریافت های منفی را صرفا از مدرسه دریافت کرده و آیا درست است بشر را در خلا بدون مدرسه قرار دهیم تا جامعه را اصلاح کنیم. آیا غیر از این است که بشر بدون مدرسه دوباره شروع به آفرینش الگو ها و ساختار های جدید می کند؟ آیا مهم ترین بازیگر نهاد آموزش است یا تنها یک ابزار است؟

شعبانی در ادامه گفت: با توجه به کتاب آموزش تلفیقی ایران و ژاپن در کشور ژاپن صندلی مادر وجود دارد . اگر فرزندی به علت مریضی نتواند به مدرسه برود مادر به مدرسه می رود تا فرزند از درس عقب نماند. بیشترین حقوق ها را معلم ها دریافت می کنند . آموزش ژاپن مثال نقض مدرسه ناکارامد است . کنترل نوجوان مثبت است زیرا رها سازی رفتاری منجر به ناهنجاری می شود شیوه صحیح اصلاح فرایند ها در مدرسه است. نرفتن به مدرسه آثار مخرب بسیاری دارد مانند کاهش دایره لغات، مشکل در برقراری ارتباط اجتماعی و ... . نویسنده برای جلب توجه کمی اغراق کرده است .

نقدی بر آموزش رسمی در بازخوانی کتاب «مدرسه زدایی از جامعه»

خانم سلیمانی اضافه کرد: به جای مدرسه زدایی از مدارس اگر بگوییم تلویزیون زدایی از خانه ها باز هم مصداق پیدا می کند . شیوه صحیح ایجاد انگیزه آموزش و علم آموزی در افراد است . محتوا های آموزشی هستند که باید دست خوش تغییر شوند. بچه ها بعد از خروج از مدرسه باید درگیر آموزش باشند و آنچه در مدرسه یاد گرفته باید تجربه یادگیری و تثبیت بشود و مدارس فقط محل تدریس هستند و محل یادگیری نیستند.

ایزدی تاکید کرد: کتاب دو وجه دارد یک سمت نقد مدرنیته است انسان رنسانسی درتلاش است خودش را از دست خدا برهاند و به انسانیت برساند که این وجه مورد نقد ما هم هست و درست هم هست اما وجه دوم که نهاد مدرسه را نقد می کند باید توجه داشت نویسنده بسیار ژورنالیستی برخورد می کند . ما به مدرسه هم مانند هر نهادی انتقادهایی داریم . مدرسه هم وجوه سلبی دارد و هم وجوه ایجابی . مثلا مدرسه بسیار چهارچوب مدار است و این آسیب است اما واقعا چه کسی این بار را بر دوش مدرسه گذاشته است ؟ کل بار رشد و تعالی انسان برعهده مدرسه است؟ مشخص است که این مسیر به شکست می رسد . اما در فضای ایجابی مدرسه محل انتقال تجربیات گذشتگان است . در حوزه نقد به مدرسه نویسنده مدرسه را یکی از نهاد های تثبیت کننده هژمونی قالب دیده است و می گوید اگر این چرخ دنده را بیرون بیاوریم همه چیز بیرون می شود ، که این نگاه اشتباه است . البته امروزه تلاش های خوبی برای اصلاح ساختار شده است مانند مدرسه طبیعت شاهرود و مدرسه کار .

رضا ایمانی افزود: ساختار مدرسه و آموزش نیاز به اصلاح دارد همانطور که معمار و امام انقلاب می فرمایند« دانشگاه باید دانش گاه باشد» ساختار ها و نهاد های آموزشی کاملا قابل اصلاح هستند. در گذشته سرزمین ما قبل از ورود مدرسه نوین ما مدارس پیشرفته ای داشته ایم کودکان در خانه و خارج از مدرسه تکنیک یاد می گرفتند در مکتب خانه ها سواد خواندن و نوشتن و در حوزه ها به سراغ علوم تخصصی می رفتند نسل چهارم دانشگاه ها که امروز از آن صحبت می کنیم در حوزه وجود داشت هم استاد برای تدریس بود و هم هم نشینی و مباحثه باعث تعمق علوم می شد و از دل همین سیستم آموزشی بسیار علما و دانشمندان بیرون آمدند . ورود ناگهانی مدرسه نوین به این سیستم آموزشی ضربه زد. امروز هم ما در دانشگاه توسعه اجتماعی رسالت تلاش در جاری کردن نسل چهارم دانشگاه را داریم یعنی دانشگاهی که به جای آموزش از بالا به پایین درگیر آموزش منتورینگ و هم نشینی و مربی همدیگر بودن هستیم.

نقدی بر آموزش رسمی در بازخوانی کتاب «مدرسه زدایی از جامعه»

رضایی مدیر دانشگاه رسالت گفت: در یک مدرسه تابستانی ما صرفا با بازی توانستیم بچه ها را وارد آموزش کنیم . در واقع آموزش در دل بازی تعبیه شده بود، مثلا ترس از ارتفاع با پله های لغزان طنابی برطرف می شد و ... یک محیط وقتی غنی باشد یادگیری اتفاق می افتد . ما در بستر زندگی واقعی مشغول یادگیری هستیم و مسیر صحیح این است که محیط زندگی را از شیوه های یادگیری غنی کنیم. وقتی یک جوان فضای کسب و کار داشته باشد و تنها کارگر نباشد . آن شخص با تمام وجوه کار کردن و زنجیره ارزش آشنا می شود . مفهوم محیط غنی شده یعنی آموزش در مسیر زندگی نقش ما ایجاد محیط های غنی شده و همیاری یک راهبر و مربی است که یادگیری عمیق اتفاق می افتد.

میرزایی افزود: مدرسه یک ساختار مدرن در بدنه یک ساختار بزرگ تر است که نمی توان آن را کنار زد و حذف کرد و مسیر درست تغییر و اصلاح ساختار است که شامل دوره گذار طولانی است . مدرسه با ایجاد احساس نیاز به یاد گرفتن انسان را مصرف گرا می کند .

در پایان رضا ایمانی مدیر جلسه ضمن تشکر از جناب میرزایی بابت ارائه کتاب مدرسه زدایی از جامعه و همچنین تشکر از حاضران جلسه بابت مشارکت در کفتگو ها اعلام کرد هفته آینده دهمین جلسه نقد کتاب عصراندیش راس ساعت 17 روز شنبه 5 شهریورماه در ساختمان مرکزی دانشگاه رسالت برگزار خواهد شد.

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه گوناگون

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!


روی کلید واژه مرتبط کلیک کنید

بیشترین بازدید یک ساعت گذشته


فال حافظ روزانه جمعه 10 فروردین 1403 با معنی و تفسیر دقیق