توثیق سهام بازدهی برد برد

بانک قرض الحسنه مهر ایران مدتی است طرح‌هایی را برای ارائه تسهیلات به مشتریان خود در دستور کار قرار داده است که مهم‌ترین آن توثیق (وثیقه قراردادن) سهام به جای ضامن است. طرحی که با استقبال کثیری از مشتریان تسهیلاتی این بانک مواجه شده است. بانک قرض الحسنه مهر ایران با رویکردی متفاوت این چالش را مدیریت کرده و سهام را به عنوان وثیقه پذیرفته است.


یکی از نیاز‌های خردی که مردم دارند، تامین وثیقه یا ضامن برای وامی خردی است که دریافت می‌کنند. ممکن است گیرندگان تسهیلات به دلیل مشکلات مالی و نیاز فوری به نقدینگی، سهام عدالت یا دیگر سهام‌هایشان را دربازار برای فروش عرضه کنند، اما با این عرضه عجولانه منجر به کاهش قیمت سهم و کاهش ارزش دارایی‌های مردم می‌شود.


در این طرح که سهام‌دار به جای فروش فوری و ارزان‌تر از قیمت سهام خود در بازار سرمایه آن را ضامن وام خود قرار می‌دهد و به واسطه آن وام گرفته و سرمایه خود را در دست خود نگه می‌دارد.


پذیرفتن سهام به عنوان وثیقه برای دریافت تسهیلات، به رشد، توسعه و تعمیق بخشیدن به بازارسرمایه کمک می‌کند. از طرف دیگر با این طرح ارتباط معنا دارای در بازار پول و بازار سرمایه شکل خواهد داد.

در این طرح نوع و مبلغ سهام برای توثیق کارشناسی می‌شود. میزان سهام باید با میزان وام برابری داشته باشد. قطعا وثایق بیشتر از مبلغ وام است و این به انتخاب خود افراد است.

بیشتر بخوانید: بانک مهر می‌تواند کمک رسانی بسیار مفیدی برای صندوق باشد(+فیلم)

از آن‌جا که بیشتر تسهیلات دریافتی مردم، از نوع تسهیلات خرد است، درست نیست که برای یک وام ۵۰ میلیون تومانی، سند خانه چند میلیاردی را ضمانت باشد، به همین دلیل بانک مهر ایران تصمیم گرفته است که ضمانت‌ها را متناسب با تسهیلات تعیین کند که سهام می‌تواند ابزار مناسبی باشد.


در همین رابطه «مهدی بیات‌منش»، کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار پول نیوز اظهار داشت: سهام از نظر مالی و اقتصادی یک دارایی است به طوری که بخشی از دارایی بزرگ یعنی یک شرکت سهامی عام است. در شرکت‌ها دارایی‌های فیزیکی و غیر فیزیکی مختلفی وجود دارد که از بدهی‌های آن کم می‌شود و حقوق صاحبان سهام را تشکیل می‌دهد.

وی ادامه داد و افزود: حقوق صاحبان سهام تقسیم بر تعداد سهامداران می‌شود و ارزش خالص ثروت یک سهامدار را تعیین می‌کند. اما دو تعریف با نام‌های ارزش ذاتی ارزش بازار داریم. ارزش ذاتی یعنی خالص دارایی‌ها منهای بدهی‌ها تقسیم بر تعداد سهام و ارزش بازار ارزشی است که ممکن است متورم‌تر از ارزش ذاتی باشد. مانند حباب سکه و یا برعکس به دلیل رکود، کمتر از ارزش ذاتی باشد.

بیات‌منش در ارتباط با توثیق سهام توسط بانک‌ها گفت: معمولا در توثیق سهام، بانک‌‎ها ارزش بازار آن را در نظر می‌گیرند و البته به طور مثال ۵۰ درصد از کل ارزش روز در تابلو بورس را در نظر می‌گیرند.

وی ادامه داد: معمولا به غیر از بحران‌های مالی شدید ارزش سهام در شرایط ثبات اقتصادی در ایران، نباید ناگهان ۵۰ درصد دچار نوسان شود و الا ریسک اعتباری مشتریان بالا خواهد رفت و بانک دچار ریسک در بازپس‌گیری تسهیلات خواهد شد.

این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: اگر نقدشوندگی سهام هم کم باشد، بازهم بانک دچار ریسک در بازپس‌گیری تسهیلات خواهد شد. اما در شرایط دستوری و تکلیفی برای بانک‌ها، به اجبار این توثیق را در با ریسک بالای بازار از نظر نقد شوندگی و یا ثبات اقتصادی ممکن است بپذیرند. لکن از نظر علمی قابل قبول نخواهد بود.

وی تاکید کرد: ابتدا باید ثبات در بازار سرمایه وجود داشته باشد و نقدشوندگی قابل قبول توسط بازار گردان‌ها به وجود بیاید و شاخصی به نام شاخص نقد شوندگی و ثبات بازار تعریف شود و از حد قابل قبول عبور نماید. سپس بانک را مجبور به قبول تضمینی از این دست نماییم.

بیات منش با بیان ریسک‎های ورشکستگی برخی کارگزاران نیز تصریح کرد: در حال حاضر اعتباراتی به سهامداران توسط برخی کارگزاران (البته به عنوان واسطه از بانک با اخذ تضمین سهام و توثیق نزد کارگزار و ارائه توثیق جدا به بانک‌ها) در حال انجام است که برخی کارگزاران در حال حاضر دچار ریسک‌های ورشکستگی یا نکول اعتبارات مشتریان کلان مواجه هستند.

وی تاکید کرد: لذا همه جانبه نگری و تعریف حدود و صغور در این امر مهم است.

این کارشناس اقتصادی گفت: صادقانه اگر بنده نماینده بانک باشم در شرایط کنونی تا حصول اطمینان از رشد شاخص به بالا ۲میلیون واحد و افزایش ارزش رورانه معاملات به ۲۰همت (هزار میلیارد تومان) نقدشوندگی وارد این نوع ریسک نخواهم شد.

بیات منش در رابطه با این که با همه این ریسک‌ها آیا این موضوع برای بازار سرمایه ایجاد رونق خواهد کرد یا خیر، گفت: بستگی به میزان استقبال سهامداران از این تسهیلات و مجموع نقدینگی حجم کل تسهیلات و سرعت تزریق به حساب متقاضیان دارد. در مجموع از نظر ریسک به نفع بازار سرمایه است تا بازار پول و نهاد‌های پولی اما، از نظر بازدهی با قبول ریسک بالاتر از طرف نهاد‌های پولی بازدهی نصیب ایشان خواهد شد. کفه ریسک به طرف بانک سنگینی می‌کند، اما کفه بازدهی برد برد است.

خبرنگار: مجتبی بیگلری