شرافت داشته باشید و فاجعه تورم را ببینید

فرشاد مومنی عضو هیات علمی دانشگاه علامه و اقتصاددان در این نشست، با بیان اینکه واکاوی تحولات اقتصادی دو، سه ماهه گذشته کشور می‌تواند برای تصمیم‌گیران عبرت‌آموز باشد، گفت: ذی‌نفعان مناسبات تورم‌زا که از پشتیبانی‌های یک مافیای هفت‌سر رسانه‌ای برخوردار هستند، خیلی تلاش می‌کنند که ابعاد فاجعه‌ساز آنچه که در ماه‌های اخیر رخ داده است را کم‌اهمیت جلوه دهند.

من همه کارشناسان و تصمیم‌سازان دولت و مجلس را فرا می‌خوانم که شرافتمندانه و با حریت با مسائل روبه‌رو شوند. ما اگر سیدالشهدا و حربن یزید ریاحی را گرامی می‌داریم، باید یک ما به‌ازای عینی از آن را در رفتار خود نشان دهیم، لذا کارشناسان و رسانه‌ها باید به سادگی از کنار تحولات چند ماه اخیر نگذرند.

رکورد تاریخی نرخ تورم ماهانه 12.6درصدی در خرداد 1401 یک مساله کوچک و عادی نیست که غیرشرافتمندانه در تلویزیون می‌گویند این یک پرش قیمتی بوده لذا نام آن را تورم نگذارید تا از ذهنیت سیاست‌گذاران حساسیت‌زدایی کنند.

بی‌سابقه‌ترین تورم از زمان اشغال ایران در شهریور 20

وی افزود: آن نرخ تورم ماهانه که در خرداد 1401 اتفاق افتاد از زمان اشغال ایران در شهریور 1320 تا امروز کم‌سابقه بوده است. مساله کلیدی و بسیار حیاتی بعدی این است که در این موج تورمی نرخ تورم ماهانه مواد غذایی به 26 درصد در خرداد 1401 رسیده که کم‌سابقه‌ترین شوک قیمتی غذا در تاریخ اقتصادی معاصر ایران بوده است.

آن مقام مسوولی که در این زمینه‌ها حساسیت‌زدایی می‌کند باید حواسش باشد که در این ماجراها آبرو، اعصاب و جان مردم و بالطبع واکنش‌های شهروندان، حیثیت و مشروعیت حکومتگران مطرح است.

چرا اینها برای دو روز بیشتر در قدرت ماندن از این کارها می‌کنند؟ جزییات را که نگاه می‌کنید می‌بینید 12.6 درصد یک میانگین است. طی خرداد ماه روغن مایع و روغن نباتی جامد 250درصد رشد قیمت داشته و اقلام دیگری مانند ماکارونی، پنیر، شیر و... بیش از 50درصد رشد ماهانه داشته‌اند.

اینها مسائل کوچکی نیستند که آنقدر ساده از کنار آن می‌گذرند. این سهل‌انگاری‌ها فقط در ذهن تصمیم‌گیران رخ می‌دهد وگرنه در ذهن مردم حک شده است. به واسطه آن کج‌فهمی‌ها اصلا چشم‌انداز کاهش قیمت وجود ندارد و حداکثر چیزی که رخ می‌دهد این است که آهنگ رشد قیمت کاهش پیدا می‌کند وگرنه قدر مطلق قیمت همچنان روند افزایشی خود را حفظ خواهد کرد.

بودجه دولت رشد کرد و کارایی آن کمتر شد

او اضافه کرد: از طرفی ببینید این بازی که با قیمت ارز کالاهای اساسی راه انداختند چه آشوبی در بازار اجاره مسکن شهری ایجاد کرده است. اگر شما این افق‌های یک ماهه و یک ساله را به سمت یک افق پنج ساله ببرید مسائل دیگری آشکار می‌شود. حتی اگر این فجایع خرداد به بعد درباره مایحتاج مردم را نادیده بگیریم باز هم می‌بینیم در فروردین ماه سال 1401 نسبت به نیمه اول سال 1396 بودجه دولت 430درصد رشد داشته درحالی که کارایی آن سقوط کرده است.

در همین دوره قیمت کالاها و مواد غذایی به روایت مرکز آمار چیزی حدود 400درصد رشد داشته است. در کنار آن قیمت دلار آزاد 640درصد، قیمت دلار رسمی 670درصد و قیمت مسکن 740درصد رشد کرده در حالی که حداقل دستمزد قانونی 350درصد رشد کرده است.

بگذارید کارشناسان بدون لکنت حرف‌شان را بزنند

مومنی با بیان اینکه اگر از دریچه اقتصاد سیاسی بخواهیم ببینیم با خودمان چه می‌کنیم باید بدانیم که ما با یک مالی‌‌سازی خیلی وحشتناک روبه‌رو هستیم، گفت: مساله نقدینگی یک بحث است، مساله ضریب فزاینده یک بحث دیگر است. از نیمه دوم دهه 1390 با رشد چشمگیر ضریب فزاینده خلق نقدینگی مواجه بوده‌ایم.

شما در این شرایط یک اجازه جولان غیرمتعارف به بانک‌های خصوصی می‌دهید. آن وقت همان‌هایی که این کارها را می‌کنند، برای رشد نقدینگی ذکر مصیبت می‌گویند. امریکا با همه آن مسائل درباره دلار، زیرپا گذاشتن قواعد برتون وودز و... از 1980 تا 2021 ضریب فزاینده خود را از 12 به 3.4 رسانده است.

وی افزود: سیاست‌های تورم‌زا شما را دچار پدیده ناپایداری در سیاست، اجتماع و اقتصاد می‌کند. اجازه دهید کارشناسان به تعبیر حضرت علی ابن طالب (ع) بدون لکنت با تصمیم‌گیران صحبت کنند. در دوران تعدیل ساختاری یعنی نیمه اول دهه 1370 برخی کارشناسان دلسوز به تصمیم‌گیران گفتند که شما با این روندها کشور را بدهکار می‌کنید.

یک بساطی راه انداختند و انواع اتهام‌ها و اهانت‌ها را نثار کارشناس‌ها کردند. بعدها که افتضاحات و رسوایی نکول بدهی‌های خارجی سررسید شده فرا رسید و آبروی ایران رفت، مجلس وقت از بانک مرکزی تحقیق و تفحص کرد و مشخص شد 40 میلیارد دلار بدهی خارجی در آن دوره کوتاه به کشور تحمیل شد؛ آن‌هم کشوری که جنگ را بدون بدهی خارجی اداره کرده بود. شورش‌های شهری دهه 1370 را یادتان رفته است؟ چرا کارد را به استخوان مردم رساندند؟

بگویید برای رشد 8درصدی چقدر ارز نیاز است؟

مومنی بیان کرد: نمی‌شود در مقام شعار گرد و خاک راه بیندازید و در عمل کشور به چنین سمتی برود. برای اینکه حکومتگران ما متوجه شوند که سیاست‌های تورم‌زا فقط مفت‌خوار‌ها، رباخوارها و... را چاق کرده، باید کارشناس‌ها گزارش دهند. در سند پایه چشم‌انداز که درسال 1384 مصوب شد پیش‌بینی شده بود که اقتصاد ایران برای رشد 8درصدی سالانه، حداکثر به 16.5 میلیارد دلار ارز در سال نیاز دارد.

دزدی‌هایی که از ارز کالاهای اساسی رخ داده از این مقدار بیشتر بوده است. رییس‌جمهور از رییس سازمان برنامه، وزیر اقتصاد و رییس بانک مرکزی بخواهد که در یک گزارش بگویند الان برای رشد 8درصدی به چه مقدار ارز نیاز است؟

مافیای رسانه‌ای مقامات را گیج کرده است

مومنی در پایان گفت: بزرگ‌ترین ظلمی که به جامعه ما شد این است که وقتی مافیاها می‌گویند تورم را فقط از دریچه نقدینگی دولت نگاه کنید، به نقش تعیین‌کننده بنیه تولیدی در این زمینه بی‌اعتنایی می‌کنند. در سطح مقامات کشور یک نفر را هم ندیدیم در چند سال گذشته بگوید شما چه بلایی بر سر تولید صنعتی کشور آورده‌اید که در سال‌هایی که اقتصاد ما رشد منفی تجربه کرده، رشد منفی ارزش افزوده بخش صنعت نزدیک به 2 برابر رشد منفی GDP است.

یعنی آن بخشی که باید جور کل سیستم را بکشد از همه مفلوک‌تر شده است. مافیای رسانه‌ای که از منافع غیرمولدها و رباخوارها دفاع می‌کند جوری مقامات ما را گیج کرده که حساب و کتاب از دست آنها در رفته است.