آموزش حذف کامل اطلاعات از روی SSD پیش از فروش آن

اگر قصد دارید کامپیوتر قدیمی یا فقط درایو ذخیره ساز داخل آن را بفروشید، باید قبل از اینکار باید نسبت به پاک کردن ssd یا حذف کامل اطلاعات از روی هارد خود به صورت ایمن و دائمی اقدام کنید تا نفر بعدی نتواند به فایل‌های شما دسترسی یابد یا آن‌ها را بازیابی کند. در همین رابطه در ادامه این مطلب از شهر سخت افزار به بیان روش‌‌های مختلف پاک کردن دائمی SSD می‌پردازیم.

زمانی که HDD یا SSD در صورت کمبود فضا نیاز داشته باشد دیتاهای جدید را ذخیره کند، داده‌های قبلی و بعضا حذف شده توسط سیستم عامل را overwrite می‌کند و این می‌تواند به طور دائمی اطلاعات را حذف کند، اما صبر کردن برای انجام این کار غیرمنطقی است و اگر فضای ذخیره‌ساز زیادی در درایو وجود داشته باشد این امکان وجود دارد که چنین چیزی اصلا اتفاق نیافتد.

ممکن است به این فکر کنید که تنظیمات ریست کردن در ویندوز 10 و 11 در این زمینه می‌تواند کارآمد باشد و اطلاعات شخصی شما را به صورت دائم حذف کند، اما در ادامه می‌توان دید که پس از انتخاب گزینه Remove everything که قرار است همه‌ فایل‌ها را در ویندوز حذف کند و ویندوز را با تنظیمات کارخانه‌ای در اختیار کاربر بگذارد، اطلاعات را می‌شود دوباره بازیابی کرد.

پس از انجام فرآیند ریسیت در ویندوز، می‌توان گفت که اطلاعات، فایل‌های شخصی و اپ‌های نصب شده به شکل ظاهری حذف شده‌اند، با این حال پس از نصب و اجرای نرم‌افزار EaseUS Data Recovery Wizard Free ابزاری که فایل‌های درایو ذخیره ساز را بازیابی می‌کند، می‌توان همه‌ فایل‌های قدیمی را پیدا کرد.

نحوه پاک کردن SSD به صورت دائمی

به دلیل تفاوت های ساختاری و معماری در HDD و SSD، نحوه پاک کردن ssd با هارد دیسک های قدیمی متفاوت است و بهترین راه برای هارد دیسک های قدیمی که در ادامه به آن خواهیم پرداخت، استفاده از برنامه‌ای است که دیتای تصادفی را چندین بار بر روی تمام سکتورها بنویسد تا زمان که هیچ باقی مانده‌ای از فایل‌های قدیمی برای بازیابی باقی نماند.

این روش بازنویسی برای SSD ها موثر نیست و HDD ها نیز نیاز به چندین بار بازنویسی دارند زیرا دیسک های مغناطیسی می‌توانند بقایای دیتا را در خود نگه دارند. با این حال به دلیل محدود بودن چرخه‌های نوشتن در SSD، بازنویسی چندین باره‌ی آن‌ها بی فایده است.

SSD ها همچنین از over provision برای افزایش طول عمر درایو و جایگزینی بلوک هایی که به مرور زمان خراب می‌شوند استفاده می‌کنند. بنابراین ممکن است 5 تا 10 درصد از بلوک‌ها در هر لحظه در دسترس سیستم عامل نباشد و یک بازنویسی که توسط برنامه در سیستم عامل انجام می‌شود شاید نتواند به طور کامل به این بخش ها دسترسی پیدا کند.

در همین راستا برخی از سازندگان SSD خودشان ابزار نرم‌افزاری رایگان برای انجام این کار را ارائه می‌دهند و برخی از ورژن های بایوس مادربرد نیز دارای قابلیت پاک کردن ایمن و دائمی اطلاعات هستند.

این ابزارها به طور موثر عمل پاک کردن اطلاعات و ریست فکتوری آن را انجام می‌دهند و حتی قادر خواهند بود بلاک های over provision را نیز پاک کنند. با این حال باید اذعان کرد که همه‌ی مادربردها گزینه‌ی پاک کردن ایمن اطلاعات را ندارند.

آیا می توانید یک SSD را از بایوس پاک کنید؟

اگر SSD شما اطلاعات بوت کامپیوتر را در خود ذخیره کرده است، بهترین راه پاک کردن SSD استفاده از مادربردهای UEFI است که از چنین قابلیتی پشتیبانی می‌کنند. در هر برند مادربرد ویژگی پاک کردن ایمن ممکن است نام و مکانی متفاوت در تنظیمات بایوس داشته باشد، پس با توجه به نوع مادربرد می‌توان جزئیات بیشتر را از طریق گوگل سرچ کرد.

• ابتدا وارد بایوس مادربرد UEFI شوید، برای اینکار معمولا در هنگام دیدین تصویر و لوگو مادربرد یا نمایش نتایج دستورات اجرایی اولیه، کلید F2 و یا Delete بر روی کیبورد را فشار دهید.

• در منوهای اصلی بخش Tool و یا storage دنبال گزینه‌‌ای مانند و یا شبیه به secure erase باشید. در تصویر پایین در مادربرد Asus ROG این گزینه در قسمت Tool قرار داشت.

• سپس درایو مورد نظر خود را انتخاب کنید و تایید را بزنید.

نحوه پاک کردن دائمی اطلاعات SSD با ابزار تولیدکنندگان

بسته به نوع SSD و مدلی که استفاده می‌کنید، ممکن است بهره‌مندی یا عدم بهره‌مندی از نرم افزار پاک کردن اطلاعات بدون بازیابی که شرکت سازنده برای پاک کردن ssd در اختیار کاربران قرار داده متفاوت باشد.

توجه داشته باشید اگر درایوی که قصد پاکسازی آن را دارید درایو بوت سیستم شماست، نیاز به ابزاری دارید که بتوان آن را در یک USB قابل بوت ایجاد و اجرا کرد به دلیل اینکه شما بر روی آن بوت انجام داده‌اید و نمی‌توان آن را حذف کرد.

در همین رابطه روش‌ها و قابلیت‌های هر نرم افزار حذف کامل اطلاعات از روی هارد بر اساس سازنده متفاوت است و به عنوان مثال ابزار شرکت کینگستون تنها درایوهای ساتا این شرکت را Wipe می‌کند. بسته به برند SSD مورد استفاده، شما در ادامه می‌توانید از لینک‌های زیر برای نرم افزار حذف کامل اطلاعات بدون امکان ریکاوری و کسب اطلاعات بیشتر استفاده کنید.

• Samsung SSD Magician
• Western Digital Dashboard
• Kingston SSD Manager
• SK hynix SSD Tools
• Adata SSD Toolbox
• Sabrent Control Panel
• Crucial Storage Executive

حذف دائمی اطلاعات از روی HDD و SSD ها

علاوه بر پاک کردن ssd ، بهترین را برای اطمینان از حذف دائمی اطلاعات از انواع حافظه‌ها که قابل ریکاوری نباشد، بازنویسی چندین باره‌ آن با دیتای تصادفی و ساختگی است. در همین راستا یک نرم‌افزار محبوب و رایگان با نام DBAN وجود دارد و با استفاده از آن می‌توان تمام سکتورهای HDD را چندین بار بازنویسی کرد.

نرم افزار DBAN محیط بوت خود را دارد و بدون نیاز به سیستم عامل می‌توان آن را از طریق بوت اجرا کرد، بنابراین می‌توان درایو بوت سیستم را نیز با آن پاک کرد. با این حال اگر هارد دیسک دیگری بر روی سیستم دارید که اطلاعات مهمی در آن است بهتر است مراقب باشید و شاید بهترین را کشیدن کابل‌های ارتباطی HDD و تنها وصل کردن دیسک مورد نظر باشد. در ادامه برای انجام عملیات پاک کردن هارد کامپیوتر بدون بازگشت می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید.

• دانلود فایل ISO نرم افزار
• با استفاده از نرم افزار ایجاد USB قابل بوت Rufus یک USB قابل Boot ایجاد کنید.

• درایو USB قابل بوت را بوت کنید و پس از می‌توان منوی نرم افزار را مشاهده کرد.
• Enter را بزنید تا نرم افزار در interactive mode شروع به کار کند.

• سپس درایوی که می‌خواهید دیتای آن را به شکل دائم پاک کنید انتخاب کنید و از کلیدهای J و K بر روی کیبورد برای حرکت به سمت بالا و پایین استفاده کنید.
• در قسمت Options روش پاکسازی اطلاعات را DoD Short عنوان کرده است. این روش از استاندار وزارت دفاع آمریکا در این رابطه و الگوریتم 5220.22-M بهره گرفته و در مرحله اول تمام بخش ها را با بایت صفر بازنویسی می‌کند پس از آن دیتا تصادفی جدید را با بایت 1 می‌نویسد و سپس در مرحله سوم از یک الگوی تصادفی دیگر استفاده می‌کند.
• اگر می‌خواهید تنظیمات پیش فرض نرم افزار در این زمینه را تغییر دهید می‌توانید دکمه M را فشار دهید.
• سپس F10 را بزنید تا فرآیند پاکسازی شروع شود. بسته به تعداد مرحله ها و ظرفیت درایو و سرعت آن، ممکن است چند دقیقه یا چندین ساعت یا شاید بیشتر به طول بیانجامد.
• پس از تکمیل فرآیند، DBAN پیامی به شما نشان می‌دهد که حاکی از موفقیت عملیات خواهد بود.

جمع‌بندی

با استفاده از روش های بالا و پاک کردن ssd، می‌توان درایوهای ذخیره ساز را به فروش رساند و یا واگذار کرد. اگر در اجرای مراحل به مشکلی برخوردید یا سوالی برایتان پیش آمد و یا حتی روش‌های دیگری برای پاک کردن ssd به نظرتان رسید، لطفا در قسمت نظرات مطرح کنید.

چگونه اطلاعات هارد درایو و یا SSD خود را با امنیت کامل حذف کنیم؟

با توجه به روش‌هایی که در بالا گفته شد کاربران قادر هستند اطلاعات موجود بر روی SSD خود را به صورت کاملاً ایمن و غیر قابل بازگشت پاک کرده و با خیال راحت نسبت به فروش دستگاه ذخیره‌سازی خود اقدام کنند.