برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی

به گزارش ایران اکونومیست از پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو، باتوجه‌به کمبود منابع آبی کشور، استفاده از شیوه‌های متنوع برای مدیریت آب اهمیت بسزایی دارد و استفاده از پساب برای آبیاری فضای سبز پایتخت نیز می‌تواند راهکاری منطقی برای حفظ این ذخایر گران‌قیمت باشد.

باتوجه‌به کاهش منابع آب‌های زیرزمینی مطابق با تفاهم‌نامه وزارت نیرو و شهرداری تهران در سال‌های اخیر، باید ۱۴۵ میلیون مترمکعب پساب تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهر تهران برای آبیاری فضای سبز در افق ۱۴۱۰ استفاده شده تا با جایگزینی این پساب، از برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی جلوگیری شود.

بر اساس اعلام شرکت فاضلاب تهران، این شرکت برای تحویل سالانه ۴۵ میلیون مترمکعب پساب به شهرداری برای آبیاری فضای سبز تهران آمادگی دارد و به علت فراهم‌نشدن زیرساخت‌های تصفیه فاضلاب و انتقال پساب از سوی شهرداری تهران طبق تفاهم‌نامه منعقد شده بین این دو دستگاه، امکان انتقال و استفاده از پساب برای شهرداری میسر نشده است.

طبق آمار، شهرداری تهران برای آبیاری فضای سبز حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون مترمکعب در سال آب مصرف می‌کند؛ اگر آمار غیررسمی هم به آن اضافه شود این رقم بیش از ۲۰۰ میلیون مترمکعب (معادل ظرفیت سد کرج) می‌شود.

البته با این حجم فضای سبز شهر تهران، این میزان برداشت از منابع آبی در آینده چالش اساسی به‌ویژه در زمینه فرونشست زمین برای تهران خواهد بود؛ پس باتوجه‌به شرایط موجود در کشور، ضرورت این اقدام عاجل بیش‌ازپیش اهمیت دارد.

براین‌اساس، باتوجه‌به بررسی‌های انجام شده، تولید پساب در تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهر تهران هم‌اکنون حدود ۲۶۰ میلیون مترمکعب در سال است که نشان می‌دهد این میزان پساب بالاتر از حجم درخواستی شهرداری است. با تکمیل تصفیه‌خانه‌های فاضلاب در تهران، پساب تولید شده در پایتخت به حدود ۸۵۰ میلیون مترمکعب خواهد رسید که همین میزان پساب علاوه بر فضای سبز شهری، پاسخگوی نیاز آبی بسیاری از بخش‌ها همچون صنعت و کشاورزی صنعتی نیز خواهد بود.

ضرورت آبیاری فضای سبز با پساب

مدیرعامل شرکت فاضلاب تهران در ۱۵ شهریور سال جاری، گفت: با شرایط کنونی کمبود آب و مسئله فرونشست زمین در برخی از مناطق پایتخت، بازچرخانی آب و استفاده از پساب یک ضرورت است و شهرداری تهران باید این مسئله را نیاز واقعی خود قلمداد کند.

عباسعلی مصرزاده، با اشاره به بخشنامه جدید وزیر نیرو با موضوع طرح‌های بازتخصیص آب با جایگزینی پساب و کاهش هدررفت آب اظهار کرد: مطابق با این بخشنامه تخصیص آب به صنعت و فضای سبز شهری از محل منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی ممنوع شده است.

وی با بیان اینکه براین‌اساس شهرداری برای فضای سبز شهری چنانچه درخواست مجوز حفر چاه داشته باشد، شرکت آب منطقه‌ای دیگر مجوز حفر چاه صادر نمی‌کند و باید از پساب استفاده شود، افزود: با اعلام این بخشنامه و عدم صدور مجوز حفر چاه حتی اگر مسئولان و متولیان این حوزه پیش‌ازاین به شخص یا ارگانی مجوز تخصیص آب‌داده باشند، طبق این دستورالعمل در محلی که تصفیه‌خانه فاضلاب و امکان استفاده از پساب وجود داشته باشد، باید تخصیص حذف شود؛ چراکه در شرایط بحران آبی قرار داریم.

وی تأسیسات فاضلاب تهران را یکی از اصلی‌ترین زیرساخت‌های شهری عنوان کرد و گفت: با درنظرگرفتن شرایط، شهرداری تهران بایستی بازچرخانی آب را یک نیاز واقعی بداند و بازچرخانی آب زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از تصفیه‌خانه‌های فاضلاب در داخل شهر تهران ساخته شود.

مصرزاده با اشاره به تفاهم‌نامه بین وزیر نیرو و شهردار تهران در سال ۱۳۹۸، اظهار کرد: مطابق این تفاهم‌نامه وزارت نیرو برای تخصیص ۱۴۵ میلیون مترمکعب پساب و ۱۵ میلیون مترمکعب تخصیص از آب‌های سطحی مجوز داده و در این صورت ۱۶۰ میلیون مترمکعب پساب در اختیار شهرداری قرار خواهد گرفت؛ تحقق این تفاهم‌نامه باید به‌طورجدی پیگیری شود، در غیر این صورت شهر تهران در زمینه تأمین آب فضای سبز با بحران جدی روبه‌رو می‌شود.

آنچه در این میان مشخص است، ضرورت همکاری ارگان‌ها با وزارت نیرو برای استفاده بهتر از منابع ارزشمند آب بوده و استفاده از پساب برای آبیاری فضای سبز پایتخت توسط شهرداری نیز می‌تواند گامی رو جلو برای بهره‌وری مناسب از آب باشد.