رونق تورمی صنعتی‌ها راه‏‏‌گشا نیست

مثبت‌ماندن انتظارت تورمی و احتمال بالقوه جهش نرخ ارز در کشور باعث شده است تا اخیرا جریان تبدیل نقدینگی به کالا در کشور شدت بیشتری به خود بگیرد. این روند از سویی به افزایش ورود نقدینگی به بازار دارایی‌‌‌های سرمایه‌‌‌ای همچون سکه و طلا منجر شده و از سوی دیگر جریان ورود نقدینگی به معاملات مواد اولیه مصرفی در صنعت را شدت بخشیده است.

بررسی معاملات رینگ صنعتی بورس‌کالای ایران در معاملات محصولات زنجیره آهن و فولاد، به‌خصوص در حلقه‌‌‌های میانی زنجیره، معاملات کاتد مس و حتی شمش و بیلت آلومینیوم و معاملات بسیاری از محصولات پتروشیمی بیانگر افزایش حجم تقاضا در این بازارهاست. درحالی بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران در حلقه‌‌‌های میانی تولید با افزایش حجم تقاضا و تمایل به خرید روبه‌‌‌روست که ظرف ماه‌‌‌های اخیر بازارهای کالایی در دنیا با واهمه از بروز رکود اقتصادی و کاهش تقاضا دست‌‌‌وپنجه نرم کرده‌اند. اما در این شرایط واهمه از کاهش ارزش پول ملی باعث شده است تا خریدهای سرمایه‌‌‌ای در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران در بخش محصولات میانی اغلب زنجیره‌‌‌های تولید به اوج برسد.

ظرف هفته‌‌‌های اخیر رینگ صنعتی بورس‌کالای ایران با رقابت ۳۷درصدی برای کاتد مس، رقابت ۲۰درصدی برای آهن اسفنجی و رقابت ۱۵درصدی برای شمش آلومینیوم مواجه شد تا جایی که به عدم‌تایید برخی معاملات منتهی شد. شمش فولاد نیز با نرخی به‌مراتب بالاتر از قیمت فوب صادراتی خلیج‌فارس و همچنین نرخ این محصول در سایر بازارهای منطقه معامله شد. بخشی از این رقابت‌‌‌ها از سوی صنایع تکمیلی انجام شده است؛ اما شاید بخش قابل‌توجهی از این خریدها مربوط به تجار و با هدف تبدیل نقدینگی به کالا انجام شده باشد. این روند مانع بروز رکود در حلقه‌‌‌های میانی تولید شده؛ اما افزایش قیمت تمام‌شده محصول نهایی را نیز در پی داشته است. در حالی بهای تمام‌شده تولید اغلب محصولات با رقابت برای خرید مواد اولیه افزایش پیدا می‌کند که بازار محصولات نهایی در رکود سنگین داخلی و صادراتی قرار دارد.

به این ترتیب سوق‌دادن نقدینگی به بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران تضمین سود در بخش ابتدایی حلقه تولید را ممکن کرده است؛ اما با افزایش هزینه تولید به رشد تورم برای مصرف‌کننده نهایی دامن می‌‌‌زند. در این شرایط، تولید محصول نهایی در کشور تنها با هدف صادرات با تکیه بر رشد اخیر نرخ دلار و بازگشت ارز حاصل از صادرات با نرخی بالاتر از نظر اقتصادی قابل توجیه است. این درحالی است که احتمال سقوط قیمت‌های جهانی با توجه به شرایط اقتصاد جهانی و افزایش مجدد تعداد مبتلایان به کرونا وجود دارد و این موضوع برنامه‌‌‌ریزی برای صادرات با نرخی بالاتر را دچار چالش می‌کند. در عین حال توان مصرف‌کننده داخلی به‌تناسب رشد نرخ ارز افزایش پیدا نمی‌‌‌کند و به این ترتیب بازار محصولات نهایی با رکود سنگین مصرفی روبه‌‌‌رو می‌شود.

درواقع روند پیشین معاملات در بازار فیزیکی بورس‌کالا ‌گام‌‌‌هایی مستمر در جهت دامن زدن به بروز پدیده رکود تورمی در بازار داخل بود. در این شرایط، معاون معادن و فرآوری وزارت صمت در ابلاغیه‌‌‌ای به بورس‌کالا خواستار محدودیت فروش کاتد مس، آهن اسفنجی و شمش آلومینیوم به خریداران مصرفی یعنی تولیدکنندگان نهایی شد. این تصمیم گام علمی سیاستگذاران برای جلوگیری از بروز رقابت هیجانی در رینگ بازار فیزیکی بورس کالای ایران بدون دخالت دستوری در قیمت‌هاست. در صورت تسری این تصمیم به رینگ شمش فولاد، امکان کاهش نرخ در این بازار نیز میسر شده و مانعی عملی در مقابل رشد مستمر قیمت هزینه فولادهای ساختمانی به وجود می‌‌‌آید.

• سودای گرانی فولاد تمامی ندارد
• چانه‏‏‌زنی برای صادرات ارزان فولاد
• ارزیابی دو نیمه بورس ۱۴۰۱
• گام غیرتورمی حمایت از تولید
• گام ؛ محرک مضاعف تالار نقره‌ای