ارائه اولین گزارش هواشناسی دقیق از مریخ توسط مریخ‌نورد «استقامت»

به گزارش ایران اکونومیست و به نقل از اسپیس، ثابت شده که آب و هوای مریخ بر فراز محل فرود مریخ نورد «استقامت» در دهانه جیزرو متلاطم و متنوع است.

مریخ‌نورد استقامت ناسا به حسگرهای آب و هوایی مختلف، که مجموعا سیستم آنالیز کننده پویایی محیط مریخ(MEDA) نامیده می‌شوند، مجهز شده است. بیشتر آنها در بخش بالایی و روی عرشه مریخ‌نورد قرار دارند و برخی نیز در داخل آن هستند. دانشمندان اکنون گزارش آب و هوای سیستم «MEDA» را طی ۲۵۰ روز مریخی که هر کدام حدود ۴۰ دقیقه طولانی‌تر از یک روز زمینی هستند، منتشر کرده‌اند و یافته‌ها جوی پویا و شگفت‌انگیز را در نزدیکی سطح سیاره سرخ توصیف می‌کنند.

«MEDA» که توسط دانشمندان اسپانیایی به رهبری خوزه آنتونیو رودریگز –مانفردی(José Antonio Rodríguez-Manfredi) از مرکز اختربیولوژی در مادرید ساخته شد، شامل پنج حسگر به اندازه دکمه است که به طور معمول دمای هوای مریخ را در چهار ارتفاع مختلف اندازه‌گیری می‌کنند. دو حسگر سرعت باد را اندازه‌گیری می‌کنند و حسگرهای دیگر نیز برای اندازه‌گیری تشعشع، گرد و غبار، رطوبت و فشار هوا در این مریخ‌نورد قرار دارند.

نتایج به دست آمده بر روی لایه سطحی جو(ASL) که با سطح مریخ تماس داردٰ تمرکز داشت که از فصل بهار تا اوایل تابستان در نیمکره شمالی سیاره سرخ در حال گردش بوده است. گرما و جرم به شکل گرد و غبار بین سطح و لایه سطحی جو رد و بدل می‌شوند و هر ناحیه بر دیگری تأثیر می‌گذارد.

استقامت میانگین دمای هوا در دهانه جیزرو را منفی ۶۷ درجه فارنهایت(منفی ۵۵ درجه سانتیگراد) اندازه‌گیری کرد، اما این دما می‌تواند بین ۹۰ تا ۱۱۰ درجه فارنهایت(۵۰ تا ۶۰ درجه سانتیگراد) به ویژه بین روز و شب متغیر باشد. فشار هوا نیز روزانه و به طور قابل توجهی به صورت فصلی در نوسان بود زیرا دی اکسید کربن یخ‌زده در قطب‌ها در اوایل تابستان با گرمای هوا تصعید شد و جو نازک را تقویت کرد.

آگوستین سانچز-لاوگا(Agustín Sánchez-Lavega)، یکی از نویسندگان این گزارش از گروه علوم سیاره‌ای در دانشگاه باسک در اسپانیا می‌گوید: فشار و دمای جو مریخ در دوره‌هایی از روز مریخی در نوسان است.

همانطور که خورشید در روز سطح و جو پایینی را گرم می‌کند، حفره‌های هوا شروع به بالا رفتن می‌کنند و تلاطم ملایمی ایجاد می‌کنند که منجر به برخی از نوسانات دمایی مشاهده شده می‌شود. تلاطم در زمان غروب خورشید متوقف می‌شود و با کاهش دما، هوا دستکم برای مدت کوتاهی ساکن می‌شود.

استقامت اغلب، بازگشت ناپایداری به جو پایینی را در حدود ساعت دو بامداد به وقت محلی در مریخ اندازه‌گیری کرد. مورد مشابهی نیز توسط فرودگر اینسایت ناسا مشاهده شد که پس از چهار سال فعالیت در سیاره سرخ به ماموریت خود در ماه دسامبر پایان داد. سیستم «MEDA» اکنون تأیید کرده است که این پدیده ناشی از سطح گرم مریخ است که توسط بادهایی با سرعت ملایم ۶.۵ تا ۱۳ فوت(۲ تا ۴ متر) در ثانیه تقویت می‌شود.

«MEDA» چرخه‌ی روزانه‌ی باد را نیز اندازه‌گیری کرد و شاهد تندبادهای شدید جنوب شرقی با سرعت ۸۲ فوت(۲۵ متر) در ثانیه در حوالی ظهر، بادهای ضعیف‌تر با سرعت ۲۳ فوت(۷ متر) در ثانیه هنگام بعد از ظهر و تغییر جهت باد در شب و عدم وزش آن بین ساعت ۴ صبح تا ۶ صبح به وقت محلی بود.

درک جو امروزی مریخ نه تنها به دلیل کنجکاوی علمی مهم است بلکه می‌تواند بر ماموریت‌های فرود بر روی سیاره سرخ تأثیر بگذارد. علاوه بر این، ۱۰ قوطی حاوی نمونه خاک مریخ که توسط استقامت در حوالی دهانه جیزرو بر روی زمین رها شده است، به طور مداوم در معرض شرایط جوی برای چندین سال قرار خواهند گرفت. ماموریتی برای بازیابی آنها در آینده در حال حاضر برنامه‌ریزی شده است و قرار است در ۲۰۳۱ بر روی سطح سیاره سرخ فرود بیاید.