همه چیز درباره زیره و خواص آن

همه چیز درباره زیره و خواص آن

همانطور که میدانید زیره سوغات کرمان است و در کتابهای قدیم به آن «کمون» گفته می‌شد. به گزارش فراناز زادگاه اولیه آن کرمان است که نوع سیاه آن در آنجا پرورش پیدا کرده است. بیشتر در سواحل رودخانه‌ها می‌روید و زراعت آن به آب زیادی احتیاج ندارد. دارای رنگ‌های مختلفی از جمله سیاه، سفید، سبز، صورتی، زرد، قهوه‌ای و خاکستری است. بذر آن به دو شکل بیضی و دراز است. به طور کلی انواع زیره دارای یک اسانس روغنی فرار است که ترکیبی از چند ماده دارویی و موثر مثل تانن، رزین. صمع، نوعی الکل و کمی ترکیبات نیتروژن است.

اروپاییان از آن به عنوان ادویه غذا استفاده می‌کنند. اگر به پنیر اضافه شود باعث افزایش قدرت نگهداری پنیر و خوشبو شدن پنیر می‌شود. یک نوع از زیره نیز به آن اضافه می‌شود که می‌تواند خاصیت لاغری داشته باشد. زیره با برخی از مواد غذایی ترکیب می‌شود و خواص جادویی از خود به جای می‌گذارد.

زیره یک ادویه‌ی دلپذیر با طعمی تند است. بیش‌تر در روش های آشپزی هندی،‌ مکزیکی، خاورمیانه، میدیترانه، و چینی استفاده می‌شود. این دانه در سه رنگ وجود دارد ـ سفید، سیاه و کهربایی.به گزارش فراناز زیره گیاهی است که ریشه در شرق مدیترانه تا هند دارد. میوه‌های این گیاه حاوی دانه هایی هستند که تنها بخش خوراکی آن را تشکیل می‌دهند.

این دانه‌ها در روش‌های آشپزی سراسر دنیا به کار می‌روند. دانه‌های آن به خاطر ارزش دارویی‌شان شناخته می‌شوند و به عنوان تسریع‌کننده‌ی گوارش استفاده می‌شوند. هم­چنین سرماخوردگی معمولی، کم‌خونی، بی‌خوابی، اختلالات تنفسی و … را نیز درمان می­‌کند. ارزش تغذیه­ ای زیره به طرز خارق‌العاده‌ای بالا است. هر ۱۰۰ گرم زیره سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی بی‌شمار است. زیره حاوی آهن، کلسیم، منیزیوم، منگنز، فسفر، سدیم، و روی فراوان است. در ادامه برخی از مهم ترین خواص زیره برای سلامتی و زیبایی را می‌بینید.

در ادامه با خواص زیره آشنا می شوید

زیره بادشکن و ضد نفخ است. رطوبت را برطرف می‌کند و تقویت‌کننده معده و کبد است. اشتها را تحریک می‌کند و باعث لاغری می‌شود. با تاثیر بر روی عصب معده جلوی سکسکه را می‌گیرد. ورم طحال را از بین می‌برد و اسهال را معالجه می‌کند. از طرفی درمان یبوست نیز هست. شیردهی را افزایش می‌دهد و چون دارای هورمون‌های جنسی است، میل جنسی را افزایش می‌دهد. روی میزان خونریزی و قطع خونریزی دوران قاعدگی تاثیر می‌گذارد. عرق را زیاد می‌کند و بوی بد آن را برطرف می‌کند و خاصیت ضدعفونی کننده و میکروب‌کشی دارد.

اما مصرف زیاد هر چیزی عوارضی به همراه دارد

زیره تاثیر بسزایی روی ترشحات هورمون تیروئید دارد و باعث افزایش میزان ترشحات می‌شود. بنابراین برای افرادی که از بیماری کم‌کاری تیروئید رنج می‌برند بسیار مفید است. اما افرادی که لاغر هستند و تیروئید دارند نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنند، زیرا دچار پرکاری تیروئید می‌شوند. به طور کل زیره به هضم غذا کمک می‌کند و تشنج و لرزش‌ها را از بین می‌برد، اما باید به مقدار مناسب مصرف شود.

از آب زیره غافل نشوید

اگر زیره را در ظرفی خیس کنید و با آب آن صورت خود را بشویید، رنگ صورتتان باز می‌شود. پودر زیره را با آب جوش مخلوط کنید و روی صورت خود بگذارید و نرمی و لطافت را به صورت خود هدیه بدهید. آب جوشانده آن خون بینی را بند می‌آورد، فقط کافی است کمی از آب را داخل سوراخ‌های بینی بریزد و پره‌ها را چند دقیقه نگه دارید و نگذارید بیرون بریزیند. اگر آب جوشیده آن را داخل چشم بچکانید، قرمزی چشم را برطرف می‌کند و مانع خونریزی رگ‌های داخل چشم می‌شود. ضدعفونت و ورم ملتهمه چشم است و از چسبندگی پلک‌ها جلوگیری می‌کند. قرقره کردن آب جوشانده آن در دهان، دندان درد را تسکین می‌دهد.

زیره مانع خارش میشود

دانه‌های زیره به راحتی مانع از خارش پوست می‌شوند. فقط کمی دانه‌ی زیره را به مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه در آب بجوشانید و بگذارید خنک شود. حالا با این آب حمام کنید و از دست خارش پوست رها شوید. هم‌چنین از کهیرهای پوستی هم جلوگیری می‌کند برای تسکین دوبار در هفته این کار را تکرار کنید.

زیره با احساس سوزش میجنگد

برای جلوگیری از احساس سوزش کف دست‌ها و پاها آب زیره بنوشید. یک قاشق چایخوری زیره را به ۴ لیتر آب جوش اضافه کنید. آن را چندین ساعت بخیسانید. این مایع را چندبار در روز مصرف کنید.

زیره گوارش را بهبود میبخشد

این دانه مقدار زیادی تیمول و اسیدهای ضروری دیگر دارد که می‌تواند غدد چشایی را تحریک و به سهولت فرآیند گوارش کمک کند. بنابراین، توصیه می‌شود آدم‌هایی که از سوءهاضمه رنج می‌برند چای زیره بنوشند. فقط آب را بجوشانید و به آن دانه‌های زیره اضافه کنید. آن را صاف کنید و بنوشید تا سیستم گوارش‌تان را به روال عادی برگرداند.

با سرطان مبارزه میکند

ثابت شده است که حضور کیومین‌ آلدهید، یک ترکیب فعال در زیره، رشد سلول‌های سرطانی را به تعویق می‌اندازد. بعلاوه،‌ این دانه‌ها سرشار از عامل‌های ضدسرطان هستند؛ از جمله تیمول، تیموکینون، تیموهیدروکینون، و دیتیموکینون. این مواد به درمان سرطان سینه و روده‌ی بزرگ کمک می‌کنند.

فشار خون را تنظیم میکند

این گیاه یکی از منابع غنی پتاسیم است،‌که ماده‌ی معدنی ضروری برای تعادل الکترولیت‌های بدن است. این ماده‌ی معدنی به تولید سلول‌های جدید و تنظیم فشار خون کمک می‌کند. متخصصین تغذیه توصیه می‌کنند روزانه و با شکم خالی یک فنجان آب زیره بنوشید تا از خطر بیماری­های قلبی جلوگیری کند.

جلوگیری از سرماخوردگی

خواص ضدقارچ، ضدالتهابی و ضدباکتریایی دانه­‌های زیره به طرز موثری سرماخوردگی را درمان می‌کند. چندین ترکیب موجود در این دانه‌ها، ماهیچه­‌ها را آرام و ایمنی را تقویت می‌کند؛ بنابراین، در برابر عفونتی که باعث سرماخوردگی می‌شود از بدن دفاع می‌کند.

مانع کم خونی میشود

آهن موجود در دانه‌های زیره به جلوگیری از کم‌خونی کمک می‌کند زیرا ۱۰۰ گرم دانه‌ی زیره حاوی ۱۱.۱ گرم آهن است. آهن یک ماده‌ی معدنی ضروری است که به بدن کمک می‌کند هموگلوبین تولید کند‌، که انتقال خون اکسیژن‌دار را به تمام بخش‌های بدن کنترل می‌کند. توصیه می‌شود زنان به صورت منظم زیره مصرف کنند. بنابراین مصرف این دانه‌ها روش موثری برای جلوگیری از کم‌خونی است.

بیخوابی را درمان میکند

ملاتونین فراوان موجود در زیره به افراد کمک می‌کند با بی‌خوابی مبارزه کنند. قبل از خواب دانه‌ی زیره و یک موز بخورید. واکنش‌های شیمیایی بین ترکیبات موز و زیره منجر به درمان مشکل بی‌خوابی می‌شود.

دیابت را بهبود میبخشد

تحقیقات گوناگون نشان داده است مصرف مداوم این دانه‌ها به شکل موثری هیپوگلیسمی را کاهش می‌دهد. دیابت شرایطی است که در آن سطح گلوکوز موجود در ادرار فرد بالاتر از سطح معمول است. بنابراین در کنار داروها، دانه‌های زیره را هم در رژیم‌تان بگنجانید.

از اختلالات تنفسی جلوگیری میکند

غنای اسانس معطر و کافئین موجود در زیره، اثرات ضداحتقانی بر بدن دارد و به درمان اختلالات تنفسی کمک می‌کنند. زیره سبب نرم شدن مخاط و خلطی می‌شود که در مجرای تنفسی جمع شده است. بنابراین فرآیند تنفس را تسهیل می‌کند.

تقویت سیستم ایمنی

مقدار زیادی ویتامین آ، ویتامین سی، آهن و اسانس‌های دیگر دارد. این ویتامین‌ها و مواد معدنی به شیوه‌های گوناگونی به بدن کمک می‌کند سیستم ایمنی را تقویت کند. ویتامین سی یک آنتی‌اکسیدان قوی است که فعالیت‌های گلبول‌های سفید خون را تحریک کرده و با رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کند.

بدن را سمزدایی میکند

کیومین‌آلدهید، تیمول و فسفر موجود در زیره بدن انسان را سم‌زدایی می‌کنند. مصرف آن، در بدن آنزیم‌های گوارشی تولید می‌کند که در کاهش مواد سمی بدن به کبد کمک می‌کنند.

زیره باعث بهبود تعداد اسپرم ها میشود

سرشار از پتاسیم و روی است که به بهبود سلامت جنسی کمک می‌کنند. روی موجود در این دانه‌ها تولید اسپرم سالم را تحریک می‌کند. به علاوه چای زیره نیز از مشکلات مربوط به باروری جلوگیری می‌کند.

باعث جوانی پوست میشود

این یک حقیقت معروف است که ویتامین ای برای حفظ سلامت و کشسانی پوست مفید است. از آن‌جایی که سرشار از ویتامین ای است؛ در برابر اثرات پیری از پوست شما محافظت می‌کند. علاوه‌بر این، خواص ضدقارچ و ضدباکتری آن از ایجاد عفونت قارچی یا میکروبی جلوگیری می کند.

خاصیت زیره برای مغز

در دوران باستان، افرادی که از فراموشی رنج می‌بردند اغلب با دانه‌های زیره درمان می‌شدند. چنین تاثیری به این دلیل است که مواد معدنی مانند ریبوفلاوین، ویتامین B6، زآگزانتین، نیاسین و بسیاری دیگر به بهبود حافظه کمک می‌کنند و برای سلامت روان مفید هستند.

مخلوط زیره با مواد دیگر هم خالی از لطف نیست:

اگر زیره را در سرکه خیس کنید و سرکه را بنوشید، تنگی نفس و احساس خفگی از بین می‌رود.

اگر با آرد باقلا پودر و خمیر شود و روی ورم‌ها گذاشته شود، التهاب‌ها ورم‌ها را از بین می‌برد.

مخلوط زیره با عسل باعث افزایش شهوت و انرژی می‌شود.

اگر با غذای گوشتی پخته شود، مضرات گوشت را کم می‌کند و غذا را خوشمزه‌تر می‌کند.

مخلوط کردن آن با برنج و غذاهای دیگر باعث لاغری می‌شود، چون بسیار گرم است، هر نوع ورم و چاقی را از بین می‌برد.

زیره خواصی دارد که باهم در تضاد است:

زیره خواص متضادی دارد، هم یبوست را درمان می‌کند و هم اسهال.

هم عادت ماهیانه را قطع می‌کند و هم آن را زیاد می‌کند.

می‌تواند میل جنسی را کم یا زیاد کند، اما برای اینکه خاصیت دوتایی داشته باشد باید با ماده دیگری ترکیب شود که آن خاصیت را تقویت کند.

زیره سیاه و تاثیر آن در لاغری

خیلی از افراد ترجیح می‌دهند برای لاغری و کاهش وزن از گیاهان داروی استفاده کنند که یکی از این گیاهان دارویی زیره سیاه است.

مصرف زیره سیاه در برخی از افراد ممکن است تا حدودی باعث لاغری شود که برحسب شرایط بدنی افراد، اثردهی این گیاه متفاوت است. اگرچه استفاده از زیره سیاه در برخی از افراد تا حدودی باعث لاغری می‌شود ولی این مساله برای همه عمومیت ندارد و ممکن است در برخی افراد جواب بدهد و برخی دیگر نه. البته این مساله در خصوص دیگر گیاهان اسانس‌دار مثل رازیانه، زیره سبز و… هم صدق می‌کند.

در نهایت این که به افرادی هم که تمایل به مصرف عرق زیره سبز دارند، توصیه می‌شود عرق زیره سبز را از محل‌های معتبری که عرقیات گیاهی با بسته‌بندی‌های مناسب و نام و نشان استاندارد عرضه می‌شود، تهیه کنند و این را بدانید که مصرف عرقیات تاثیری در کاهش اشتها ندارد چون عرقیات گیاهی مخلوط اسانس با آب هستند که اسانس موجود در آن به دلیل اینکه باعث تحریک معده و به دنبال آن ترشح بیشتر آنزیم‌ها می‌شوند، اشتهاآور هستند.

قسمت‌ مورد استفاده‌ داروی‌ زیره‌ سیاه‌ میوه‌ آن‌ است‌ که‌ در تیره‌ ماه‌ سال‌ دوم‌ باقطع‌ کامل‌ گیاه‌ صورت‌ می‌گیرد و می‌گذارند تا برسد.

نام‌های‌ رایج‌ زیره سیاه :زیره‌، زیره‌ رومی‌، زیره کرمانی‌، شاه‌زیره‌، کرویا، کمون‌ رومی‌،قرنباد.

زیره‌ سیاه‌ گیاهی‌ است‌ دوساله‌ که‌ ارتفاع‌ آن‌ به‌ 30 تا 80 سانتیمتر می‌رسد، ریشه‌اش‌ راست‌ و دوکی‌ شکل‌ و گوشت‌دار و ساقه‌اش‌ بی‌کرک‌ و شفاف‌ است‌ و برگ هایش‌ به‌ رنگ‌ سبز و در قسمت‌ فوقانی‌ ساقه‌ دارای‌ دمبرگ‌ کوتاهی‌ است‌ که‌انتهای‌ آن‌ به‌صورت‌ غلافی‌ ساقه‌ را فرامی‌گیرد، گل‌ آذین‌ آن‌ چتر مرکب‌ و گل هایش‌ کوچک‌ و سفید رنگ‌ است‌ و میوه‌اش‌ بیضی‌ شکل‌ به‌ رنگ‌ قهوه‌ای‌ تیره‌ یا مایل‌ به‌ زردو شفاف‌ است‌ و زیره در کرمان بیشترین سطح کشت را دارد.

ترکیبات شیمیایی که در زیره سیاه وجود دارد:

زیره‌ سیاه‌ حاوی‌ تانن‌، موم‌، مواد رزینی‌، یک‌ روغن‌ ثابت‌ سبزرنگ‌، موسیلاژ، مواد قندی‌، مواد ازته‌ و اسانس‌ که‌ شامل‌ دی‌هیدروکاروئول‌، نوعی‌ ترپن‌ به‌نام‌کارون‌ و دونوع‌ ستن‌ می‌باشد.

قسمت‌ مورد استفاده‌ داروی‌ زیره‌ سیاه‌ میوه‌ آن‌ است‌ که‌ در تیره‌ ماه‌ سال‌ دوم‌ باقطع‌ کامل‌ گیاه‌ صورت‌ می‌گیرد و می‌گذارند تا برسد.

در ادامه میتوانید با خواص‌ و اثرات‌ دارویی زیره سیاه آشنا شوید:

طبع‌ زیره‌ سیاه‌ خیلی‌ گرم‌ و خشک‌ است‌.

زیره‌ سیاه‌ دارای‌ خواص‌ مدر، بادشکن‌، مقوی‌، زیادکننده‌ شیر، قاعده‌آور، نیرودهنده‌، ضد کرم‌، هضم‌ کننده‌، ضد تشنج‌، قابض‌، معرق‌، مقوی‌ معده‌، قاطع‌ اسپرم‌ است‌.

زیره‌ سیاه‌ در موارد بلع‌ هوا، نفخ‌ شکم‌، برطرف‌ کردن‌ سوءهاضمه‌، تسهیل‌ هضم‌ غذا، دل‌ پیچه‌ کودکان‌، انگل‌ معده‌ و روده‌، دفع‌ بادهای‌ کلیه‌ و مثانه‌، تنگی ‌نفس‌، خفقان‌ سرد، سکسکه‌ نفخی‌، استسقاء به‌کار می‌رود.

زیره‌ سیاه یک‌ داروی‌ سنتی‌ برای‌ رفع‌ سوءهاضمه‌ خصوصاً نفخ‌ شکم‌ است‌.

خوردن‌ زیره‌ سیاه یا روغن‌ آن‌ در رفع‌ سوءهاضمه‌ و دل‌ دردهای‌ کودکان‌ مفید است‌.

زیره‌ سیاه دارای‌ خاصیت‌ ضدگرفتگی‌ دارد و برای‌ رفع‌ گرفتگی‌های‌ دوران‌ قاعدگی‌مفید است‌.

مقوی‌ بدن‌ و چاق‌ کننده‌ است‌. معده‌ را گرم‌ و تقویت‌ می‌کند و کرم‌ تنیا را دفع‌می‌کند. و اثر قابل‌ ملاحظه‌ای‌ در جلوگیری‌ از ایجاد بادهای‌ اضافی‌ در روده‌ و درمان‌اسهال‌ دارد.

دم‌ کرده‌ یک‌ قاشق‌ مرباخوری‌ میوه‌ له‌ شده‌ زیره‌ سیاه‌ در نیم‌ لیتر آب‌ جوش‌برای‌ تنبلی‌ اعمال‌ گوارشی‌ 2 ـ 1 گرم‌ ، بی‌اشتهایی‌، باد یا درد روده‌ مصرف‌ می‌شود و دانه‌ زیره‌ را یا می‌جوند و یا از گرد گیاه‌ مخلوطی‌ در آب‌ میل‌ می‌نمایند.

مصرف دم کرده زیره سیاه و یا جویدن آن در رفع و کاهش دردهای ناشی از قاعدگی، دردهای روده وبی اشتهایی بسیار مؤثر است،مصرف زیره سیاه یا روغن آن در رفع سوء هاضمه و دل دردهای کودکان و تنگی نفس نیز، کاربرد فراوانی دارد، دم کرده زیره سیاه همراه با گیاه ” اوجی ” در رفع اسهال، نفخ و سندرم تحریک پذیری روده مفید است.

این گیاه دارای خواص ضد عفونی کنندگی، ضد کرم، ‌ضد تشنج و شل کننده عضلات بوده و مقوی و نیروبخش است؛ بنابراین مصرف آن به افراد دارای مشکلات مذکور توصیه می شود.