صدای قل قل قلیان در کافه های مدرن

وارد کافه می شویم. دنج و شیک است. می خواهیم بعد از هشت و نه ساعت کار، با خوردن یک نوشیدنی و گفتگو با دوستمان خستگی تن و ذهن را در یک جای به نظر دنج به در کنیم.

منو را باز می کنیم و نوشیدنی های خود را سفارش می دهیم. یک دختر وپسر جوان نیز در میز کناری ما می نشینند، سفارش های خود را می دهند. سفارش آنان زود تر از ما بدستشان می رسد. دود کافه را در بر می گیرد و صدای قل قل قلیان به گوش می رسد. همان لحظه به اشتباه خود برای انتخاب کافه پی می بریم و مجبور می شویم سریع نوشیدنی های خود را بنوشیم و هوای آلوده و صدای بوق ماشین ها وشلوغی خیابان های مرکز شهر را به کافه ترجیح دهیم.

این ها را سمانه به خبرنگار شبستان می گوید و ادامه می دهد: فکر می کردم، تنها در قهوه خانه ها قلیان داده می شود. فکر نمی کردم پای قلیان به کافه ها نیز باز شده باشد.

امروزه؛ هر خیابانی که قدمی می گذاریم، با یک کافه رو به رو می شویم. دربرخی از این کافه ها سیگار کشیدن هم ممنوع است چه برسد به توزیع قلیان. برخی دیگر که می خواهند تمام مشتری های خود را داشته باشند، مکانی جدا برای افرادی که سیگاری هستند تعبیه کرده اند. در برخی دیگر سیگار و قلیان آزاد است. خانواده ها کمتر این دسته از کافه ها را انتخاب می کنند.

فاطمه ، اصولا زیاد به کافه می رود. کافه هایی را انتخاب می کند که دنج باشند و البته آنچه را که ارایه می دهند خوش طعم و دارای کیفیت باشد. او نیز از اینکه برخی از کافه های قلیان توزیع می کنند تعجب می کند و تجربه اش را از ا ین دست کافه ها اینگونه به خبرنگار شبستان روایت می کند؛ «چند روز پیش با دوستم می خواستیم به یک کافه برویم؛ فضای نامتعارف و سنگینی بر این کافه حاکم بود، به راحتی قلیان توزیه می شد، افرادی که در این کافه بودن تیپ های نامتعارفی زده بودند و برخوردهای مناسبی نیز نداشتند، به طوری که فقط دوست داشتی به سرعت از این مکان خارج شوی. سعی کردیم تا جلوی در بشینیم و نوشیدنی خود را در آنجا میل کنیم؛ اما در کنار در ورودی یک دختر در حال کشیدن سیگار بود؛ به همین دلیل تصمیم خود را برای ماندن در کافه تغییر دادیم و تصمیم گرفتیم تا به دنبال مکانی بهتر باشیم».

سال هاست مسئولان از ممنوعیت توزیع قلیان سخن به میان می آورند اما در عمل می بینیم نه تنها با توزیع قلیان برخوردی نمی شود بلکه شاهد رشد قارچ گونه قلیان سرا، رستوران و کافه هایی هستیم که قلیان ارایه می دهند.

جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات، در سال 71 ممنوعیت استعمال قلیان را به هیات وزیران، ریاست جمهوری و مجلس ارائه داد که از این سال تا سال 76 مصوبه مجموعه هیات دولت و مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار گرفت و براساس آن استعمال سیگار و مواد دخانی در اماکن عمومی ممنوع اعلام شد. اما سیاست دو بام و یک هوا در باره ی قلیان اجرا شد. گاه ممنوع می شد و گاه آزاد.

در سال 1383 باز مصرف قلیان در اماکن عمومی کشور ممنوع شد. ولی این ممنوعیت ادامه نداشت و در سال 1384 با اصلاح تبصره ماده1 آیین نامه ممنوعیت استعمال و عرضه سیگار و سایر مواد دخانی در اماکن عمومی، قهوه خانه ها و رستوران های سنتی مجاز به عرضه سیگار و مواد دخانی شدند. اما به فاصله کمتر از یک سال نفس قلیان ها گرفته شد.

در همین مدت، هربار زمزمه های آزاد شدن مصرف قلیان به گوش می رسید، وزارت بهداشت به اشکال مختلف سعی در مقابله با این ایده ها می کرد. تا سال 1386 که زور وزارت بهداشت به سایر سازمان های مخالف ممنوعیت قلیان چربید و دوباره بحث ممنوعیت قلیان مطرح شد.

همچنین؛ چهاردهم آبان سال 1390، وزارت بهداشت اعلام کرد که بر اساس ابلاغ جدید دیوان عدالت اداری، نامه‌ وزارت کشور در سال ‌۸۶ مبنی بر اینکه استفاده از قلیان در قهوه‎خانه‎ها مجاز است و فرماندهی انتظامی فقط از ارایه قلیان با تنباکو‌های اسانس‌دار در قهوه‌خانه‌ها جلوگیری کند، غیرقانونی است و در واقع می توان گفت این سریال همچنان ادامه دارد.

یکی از صاحبان قهوه خانه نیز در این ارتباط به خبرنگار شبستان می گوید: شغل قهوه خانه، شغلی پردآمد است. از جوان تا پیر نیز مشتری داریم. خانم ها به دلیل مردانه بودن این قهوه خانه کمتر جرات می یابند که بیایند و قلیان یا حتی صبحانه ای بخورند. افراد خود قهوه خانه را برای کشیدن قلیان انتخاب می کنند. اما مشکل اینجا است که این مکان ها زیاد شده است، از رستوران ها تا کافه ها نیز قلیان ارایه می دهند که گاهی افراد را مجبور می کنند تا در کناریک نوشیدنی یا خوردن غذا قلیان نیز بکشند.

با وجود اینکه، قوانین منعی درباره ی استفاده از قلیان در مکان های عمومی وجود دارد، در سایه غفلت مسئولین شاهدیم کافه های زیادی رو به ارایه قلیان آورده اند و تنها هدف آنان در آمدزایی از دود است.