انتظار یعنی دین‌داریِ مجاهدانه در عصر غیبت/بصیرت توجه به تقابل جهانی حق و باطل است

سیدمجید امامی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام و مشاور تولیت مسجد مقدس جمکران در گفت و گو با خبرنگار مهدویت خبرگزاری شبستان در رابطه با ارتباط میان «بصیرت و انتظار» اظهار کرد: اگر بازاندیشی ای در مفهوم نظریه و تعریف «انتظار» داشته باشیم و با روایات حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری به مسئله مهدویت بنگریم به نظر می رسد که مهدویت چیزی سَوای دینداری نیست؛ لیکن دینداری ِمجاهدانه ِمبارزانه در عصر غیبت. یعنی انتظار، دین‌داری مجاهدانه در عصر غیبت امام حی(عج) است.

وی افزود: به عبارت دیگر غیبت شرایطی است که امام ِحیّ نظارت و هدایت کلی دارند، لیکن از گزند بی بصیرتی، بی عملی و بی حرکتی یا عدم تشخیص مسیر، توسط شیعیان مصون هستند. در دوران ظهور ائمه پیش از حضرت حجت علیه السلام، نفس نفیس امام معصوم(ع) از گزند ناشی از بی بصیرتی مردم مصون نبود و همه ائمه(ع) از امام علی، امام حسن، حضرت ابا عبدالله تا امام عسکری علیهم السلام همگی با بی بصیرتی جامعه مواجه شدند.

امامی تصریح کرد: اگر این‌گونه بنگریم قرار است در دوره غیبت، ما مانند میوه برسیم. اگر این میوه رسید شرایط عادی می شود و امام(عج) به عرصه عینی جامعه باز می گردد و با حضور امام(عج)، دولت کریمه و حکومت صالحان برقرار می شود تا بندگی تام و تمام الهی محقق و مستقر شود. بنابراین، رسیدن این میوه بسیار مهم است و برآیند رسیدن میوه جامعه، همین مجاهدت است که ریشه در بصیرت دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام در ادامه بیان کرد: اینکه در تعبیر از اصحاب رسول الله صل الله علیه وآله یا برخی از اصحاب ائمه علیهم السلام گفته می شود: «حَمَلُوا بَصَائِرَهُمْ عَلَى أَسْیَافِهِمْ ...؛ بصیرت شان را بر شمشیرهایشان حمل می کردند» به این معناست که زیرساخت و پایه مجاهدت، «بصیرت» است. بصیرت ملکه شناخت حق از باطل است که الزاماً هم به حکما، علما، امرا و بزرگان تعلق ندارد. گاهی یک امیر، یک سیاستمدار یا یک شیخ ِ کارکشته این توان را از دست می دهد و گاهی یک پیرزن نخ‌ریس این بصیرت را داراست. بنابراین، نباید تعجب کرد که پیرزنی (البته بر اساس زیرساخت تقوا و ایمان) بتواند صاحب بصیرت و اجتهاد و فهم دینی باشد.

مشاور تولیت مسجد مقدس جمکران تاکید کرد: «بصیرت» زیرساخت مجاهدت است و مجاهدت فصل تمایز و ممیز دینداری در عصر غیبت و غیر آن است. این بدان معنا نیست که در دوران حضور ائمه(ع) افراد دارای بصیرت یا مجاهدت وجود نداشتند اما این مسئله (یعنی مجاهدت در راه دین و نصرت امام حیّ) شیوع اجتماعی نداشت و یک ملکه اجتماعی و همگانی نبود.

امامی ابراز کرد: این نسبت و رابطه «بصیرت» با «انتظار» و «مهدویت» به لحاظ نظری است. اما نکته دیگر آن است که ما در شرایطی از تاریخ به سر می بریم که همانگونه که ائمه(ع) برای ما پیش بینی کرده بودند، شرایط بسیار غبارآلود و بسیار مخوفی به لحاظ تشخیص حق از باطل برقرار است. حق به شدت توسط باطل کتمان شده و زیر ابرهای بسیار جذاب و فریب دهنده مخفی گشته است. در این شرایط ما نمی توانیم خود را حق ِمطلق بدانیم اما بر اساس عقل و فطرت می توانیم (و از ما خواسته شده) که سوی (طرف) حق را بگیریم. سویه و جهت‌گیری حق از جهت‌گیری باطل را جدا کنیم و در واقع استقبال و جهت‌گیری و رویکرد ما به طرف حق باشد. در اصطلاح «اقبال به حق» و «ادبار از باطل» داشته باشیم. بنابراین، ما موظف به اقبال به حق هستیم و بصیرت، همان اقبال به حق است.

وی تاکید کرد: البته در این شرایط نقش علما، نخبگان و خواص بسیار تبیین کننده است و آنها هستند که باید به جامعه ای که اقبال به حق دارد امیدواری، دلداری، توجیه، تبیین و منطق ارایه کنند که چرا باید از حق برنگشت؟ لذاست که گفته اند «إذا فَسَدَ العالِم، فَسَدَ العالَم» اگر عالمان، نخبگان و خواص جامعه نسبت به حق پایشان بلغزد یا منحرف شوند جامعه سال ها باید منتظر باشد تا تحت شرایطی خاص باز این اقبال به حق ایجاد شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به انقلاب اسلامی گفت: در دوره ما به نفس مبارک حضرت امام یک اقبال مجدد به سوی حق شکل گرفت. در دورانی که متأثر از مدرنیته یک ادبار سراسری و جهانی نسبت به حق و حقیقت عالم صورت گرفته و ابنای بشر دچار غفلت، معیشت و رفاه طلبی یکسویه و دچار تخدیر و تبختر شده اند، انقلاب اسلامی، عصر توجه مجدّد به حق و به عبارت دیگر توجه به شاخص های عقلی و فطری انسان در عالم بود. بر همین اساس ما این انقلاب را یک انقلاب زمینه ساز برای خروج امام غریب به سوی جامعه خود می دانیم.

وی خاطرنشان کرد: امام عصر(عج) در انتظار و هراسناک گزند جامعه و سردمداران باطل اند و اگر این حرکت حق در عالم احیاء و فراگیر شود، طبعاً امام زمان(عج) از این خوف و ارتقاب خارج می شوند. اگر بازتولیدِ مفهومی از «بصیرت» در زندگی داشته باشیم مهمترین مصداق آن، توجه به تقابل جهانی حق و باطل است و انقلاب اسلامی، منادی یک تقابل جهانی بود. اما متاسفانه در دهه های گذشته (متأثر از برخی سیاست ها و برخی رویکردها) نرخ انقلاب را شکستند و سطح مطالبات انقلاب اسلامی را به توسعه، رفاه و معیشت و ... تنزل دادند ما شاهد کمرنگ شدن زمان آگاهی و بصیرت تاریخی در بخش هایی از جامعه حتی در بین خواص و نخبگان جامعه هستیم، هرچند در میان توده مردم این توجه به تقابل زمانه و حق و باطل وجود دارد و شاهد آن شهادت طلبی، شهیدپروری و شهادت دوستی افراد جامعه است.

امامی در پایان یادآور شد: به تعبیر امام صادق علیه السلام «العالم بزمانه لا تهجم علیه اللوابس؛ کسی که عالِم به زمان است و زمانه خود را می‌شناسد امور مشتبه و گمراه کننده به او هجوم نمی‌آورند»؛ از این رو، بزرگترین مصداق بصیرت، آگاهی ِ تاریخی و توجه به تقابل حق و باطل در زمان و زمینه غیبت است.

پایان پیام/99