اگر شما هم این سوال را دارید که فوبیا چیست ؟باید بگوییم فوبیا یک واکنش غیرمنطقی و شدید به ترس است. اگر فوبیا دارید، ممکن است در مواجهه با منبع ترستان، حس عمیقی از ترس و وحشت را تجربه کردهباشید. ترس میتواند از یک مکان خاص، موقعیت خاص، یا حتی یک چیز خاص باشد. برخلاف اختلالات اضطرابی عمومی، فوبیا معمولا به یک چیز خاص مرتبط است.
تأثیر فوبیا میتواند از آزار تا ناتوانی شدید متغیر باشد. افرادی که از فوبیا رنج می برند غالبا میدانند ترسشان غیرمنطقی است، ولی قادر نیستند کاری در این زمینه انجام دهند. چنین ترسهایی در زندگی، کار، تحصیل و ارتباطات شخصی فرد تداخل ایجاد میکند.
حالا که فهمیدید فوبیا چیست اگر شما نیز به فوبیا مبتلا هستید و زندگی عادیتان مختل شدهاست از پزشکتان کمک بگیرید.
دلایل
عوامل ژنتیکی و محیطی میتوانند باعث بروز فوبیا شوند. کودکانی که در یکی از اقوام نزدیکشان سابقهی اختلال نگرانی وجود دارد، در ریسک ابتلا به فوبیا قرار دارند. رویدادهای تنشزا، مانند تجربهی نزدیک به غرقشدگی، میتواند باعث بروز فوبیا شود. در معرض فضاهای بسته، ارتفاع زیاد، و حیوان یا نیش حشره بودن میتوانند منبع فوبیا باشند.
افرادی که از شرایط خاص پزشکی یا سلامتی رنج میبرند غالبا دچار فوبیا هستند. احتمال زیادی وجود دارد که افراد پس از ضربههای ترامای مغز دچار فوبیا شوند. سوء مصرف مواد و افسردگی نیز با فوبیا مرتبط هستند.
نشانههای فوبیا از نشانههای بیماریهای روانی جدی مانند اسکیزوفرنی متفاوت است. در اسکیزوفرنی، افراد دچار توهم بصری و شنیداری، هذیان، پارانویا هستند. فوبیا ممکن است غیرمنطقی باشد، ولی افرادی که فوبیا دارند از درک حقیقت و دنیای واقعی عاجز نیستند.
مطلب مرتبط: درمان فوبیا: ۵ مؤثرترین روش برای درمان بیماری فوبیا
آگروفوبیا (Agoraphobia)
آگروفوبیا یعنی ترس از حضور در مکانها یا موقعیتهایی که راه فراری از آن نیست. لغت آگروفوبیا بهخودی خود به معنای “ترس از مکانهای باز” است. افرادی که از این فوبیا رنج میبرند از حضور در مکانهای شلوغ و گیر افتادن در خارج از خانه میترسند. آنها غالبا از موقعیتهای اجتماعی اجتناب میکنند و در خانه میمانند.
بسیاری از افرادی که از آگروفوبیا رنج میبرند ممکن است در مکانی که نمیتوانند از آن فرار کنند دچار حملههای عصبی شوند. کسانی که از مشکلات سلامتی مزمن رنج میبرند ممکن است از نیاز به اورژانس پزشکی در یک مکان عمومی یا در جایی که کسی برای کمک وجود ندارد بترسند.
فوبیای اجتماعی (Social Phobia)
فوبیای اجتماعی نیز بهعنوان اختلال اضطراب اجتماعی شناخته شدهاست. این فوبیا عبارت است از نگرانی شدید دربارهی موقعیتهیا اجتماعی و ممکن است به خودانزوایی منجر شود. فوبیای اجتماعی میتواند آنقدر شدید باشد که سادهترین تراکنشها نیز، مانند سفارش غذا در رستوران یا پاسخ دادن به تلفن، باعث وحشت شوند. افرادی که فوبیای اجتماعی دارند غالبا برای اینکه در موقعیتهای عمومی قرار نگیرند مسیرشان را تغییر میدهند.
انواع دیگر فوبیا چیست
بسیاری از آدمها از موقعیتها یا اشیاء خاصی بدشان میآید، ولی برای اینکه به یک فوبیای واقعی تبدیل شود، این ترس و ناراحتی باید در روال روزانهی زندگیشان اخلال ایجاد کند. برخی از متداولترین آنها در ذیل آمده است:
ترس از صحبت کردن در جمع (Glossophobia):
بهعنوان اختلال عملکرد، یا ترس از صحبت کردن ملأ عام شناخته شده است. این دسته از افراد حتی وقتی دربارهی حضور در یک جمع با آنها صحبت میشود با نشانههای فیزیکی شدید مواجه میشوند.
مطلب مرتبط:انواع فوبیا: ۱۰۰ رایج ترین فوبیا در جهان که شگفتزدهتان میکند
ترس از ارتفاع (Acrophobia):
این ترس عبارت است از ترس از بلندی و ارتفاع. افرادی کهاز این فوبیا رنج میبرند از کوه، پل، یا طبقات بالاتر ساختمانها دوری میکنند. برخی از نشانههای این نوع فوبیا عبارت است از سرگیجه، گیجی، عرق کردن و احساس اینکه از حال میروند و هوشیاریشان را از دست میدهند.
ترس از مکانهای بسته (Claustrophobia)
این ترس عبارت است از ترس از مکانهای تنگ و بسته. اگر فرد از سوار شدن به خودرو یا آسانسور اجتناب کند، کلاستروفوبیای شدید ممکن است فرد را کاملا زمینگیر کند.
پرواز هراسی (Aviophobia)
ترس از پرواز کردن را آویوفوبیا میگویند.
دندان پزشکی هراسی (Dentophobia)
دنتوفوبیا عبارت است از ترس از دندانپزشکی یا فرآیندهای مرتبط با دندان. این فوبیا عموما پس از یک تجربهی ناخوشایند در یک مطب دندانپزشکی بهوجود میآید. این فوبیا اگر شما را از دریافت مراقبتهای درمانی ضروری دندان باز میدارد پس میتواند به شما آسیب وارد کند.
خون هراسی یا ترس از خون (Hemophobia)
این فوبیا به ترس از خون یا جراحت مرتبط است. فرد مبتلا به هموفوبیا ممکن است در تماس با خونشان یا خون فرد دیگر از حال بروند.
عنکبوت هراسی (Arachnophobia)
این فوبیا به معنای ترس از عنکبوتها است.
سگ هراسی (Cynophobia)
این فوبیا به معنی ترس از سگها است.
مار هراسی (Ophidiophobia)
افرادی که از این فوبیا رنج میبرند از مارها میترسند.
تاریکی هراسی (Nyctophobia)
این فوبیا عبارت است از ترس از شب هنگام و تاریکی. این فوبیا تقریبا همیشه با یک ترس در دوران کودکی آغاز میشود. وقتی این ترس به دوران بزرگسالی منتقل شود، یک فوبیا محسوب میشود.
عوامل خطر فوبیا چیست
افرادی که از لحاظ ژنتیکی در خطر ابتلا به اضطراب هستند ممکن است در خطر بالای بروز یک فوبیا قرار داشته باشند. برای برخی فوبیاهای خاص، سن، وضعیت اقتصادی-اجتماعی، و جنسیت از جمله عوامل خطر هستند. بهعنوان مثال، احتمال ابتلا به فوبیاهای حیوانات در زنان بسیار بیشتر است. کودکان یا افرادی که در وضعیت اقتصادی-اجتماعی پایینی قرار دارند بیشتر در معرض بروز فوبیاهای اجتماعی قرار دارند. مردان بیشتر در فوبیاهای مرتبط با دندانپزشکی و پزشکان آمار بیشتری دارند.
نشانه های فوبیا چیست
رایجترین و ناتوانکنندهترین نشانهی فوبیا عبارت است از حملهی اضطرابی. مشخصههای حملهی اضطرابی موارد ذیل را شامل میشود:
– تپش قلب یا بالا رفتن ضربان قلب
– تنگی نفس
– تند تند حرف زدن یا ناتوانی در صحبت کردن
– دهان خشکشده
– درد معده
– حالت تهوع
– بالا رفتن فشار خون
– لرزیدن
– درد یا تنگی در قفسهی سینه
– احساس خفگی
– گیجی یا منگی
– تعریق شدید
– احساس مرگ قریبالوقوع
بااینحال، نیازی نیست که فرد حتما برای تشخیص دقیق این مورد که دچار فوبیا است به حملات عصبی دچار شود.
فوبیاهای پیچیده
به احتمال زیاد فوبیاهای پیچیده در مقایسه با فوبیاهای خاص، تأثیر بیشتری بر سلامت فرد میگذارند.
مثلا، افرادی که از آگروفوبیا رنج میبرند ممکن است با چندین فوبیای مرتبط دیگر نیز دست و پنجه نرم کنند، مثلا تنهایی هراسی (ترس از تنهاماندن) یا کلاستروفوبیا (ترس از مکانهای بسته). در موارد شدید، افراد مبتلا به آگروفوبیا به ندرت از خانه خارج میشوند.
دلایل بروز فوبیا چیست
شروع یک فوبیا پس از ۳۰ سالگی غیر معمول است؛ زیرا اکثر فوبیاها در اوایل کودکی، دوران نوجوانی، یا ابتدای جوانی شروع میشوند. فوبیا ممکن است بهخاطر یک شرایط پر از استرس یا یک تجربهی استرسزا، یا یک رویداد ترسناک آغاز میشود. همچنین ممکن است والدین یا یک نفر از اعضای خانواده از فوبیایی رنج ببرند که کودک بهصورت پیشروندهای در جریان آن باشد.
دلایل رایج فوبیاهای ساده
این دلایل عموما زمانی بهوجود میآیند که کودک ۴-۸ سال دارد. در برخی موارد، فوبیا ممکن است نتیجهی اتفاقی باشد که در اوایل زندگی فرد افتاده است. ممکن است محرک فوبیا یک تجربهی ناخوشایند در یک فضای محصور بوده باشد، که به مرور زمان به کلاستروفوبیا منجر شده است.
همانطور که در بالا گفته شد، وقتی کودک شاهد فوبیای یکی از اعضای خانواده باشد، این احتمال وجود دارد که فوبیا در کودکی ایجاد شود. کودکی که شاهد فوبیای مادر خود از عنکبوت است، به احتمال زیاد به همان فوبیا دچار خواهد شد.
متخصصین بر این موضوع تأکید دارند که فوبیاهای گرفته شده از والدین، ترسهای آموخته شده هستند، و از لحاظ ژنتیکی قابل وراثت نیستند.
دلایل فوبیاهای پیچیده
دلایل فوبیاهای اجتماعی یا آگروفوبیا هنوز ناشناخته است، و هیچکس نمیداند این فوبیاها دقیقا چرا رخ میدهند. محققان بر این باور هستند که ترکیب تجارب زندگی، شیمی مغز، و ژنتیک باعث بروز این نوع فوبیا است. به گفتهی محققان، فوبیاهای اجتماعی احتمالا بهدلیل تجارب پراسترس بروز میکنند.
آزمایش و تشخیص فوبیا چیست
افرادی که فوبیا دارند تقریبا همیشه از وجود این فوبیا آگاه هستند و به راحتی دربارهی نشانههای آن با پزشک صحبت میکنند. این امر به فرآیند تشخیص کمک بسزایی میکند.
با این وجود، میلیونها نفر از مبتلایان به فوبیا در مورد ترسهایشان با پزشک صحبت نمیکنند. این مورد بسیار تأسفبرانگیز است زیرا درمانهای مؤثری برای فوبیا وجود دارد.
درمان فوبیا چیست و چگونه صورت میگیرد
اگر فوبیا باعث مشکلات شدید نشود، بیماران فکر میکنند تنها با دوری از منبع ترسشان میتوانند آن را کنترل کنند. اجتناب از برخی فوبیاها ممکن نیست، مانند پرواز هراسی. در چنین مواردی باید از یک متخصص کمک گرفت.
خبر خوب این است که با درمان مناسب، بسیاری از فوبیاها درمانپذیر هستند. برای هر بیمار باید نسخهی مناسب خودش را پیچید – هیچ درمانی را نمیتوان به همه تعمیم داد.
ممکن است پزشک، روانپزشک، و/یا روانشناس پیشنهاد رفتاردرمانی، دارو، یا تلفیقی از هر دو را بدهند. هدف از درمان ین است که نشانههای ترس و اضطراب را کاهش دهند و به بیمار کمک کنند کنترل واکنشهایش را نسبت به منبع ترس در دست بگیرد.
رفتاردرمانی شناختی
رفتاردرمانی شناختی (CBT) رایج ترین برخورد درمان شناسی است برای فوبیا است. در این روش فرد در یک محیط کنترل شده در معرض منبع فوبیا قرار میگیرد. این درمان میتواند وضعیت فرد را تغییر دهد و اضطراب را کاهش دهد.
این درمان بر شناسایی و تغییر افکار منفی، از کار انداختن باورها، و واکنشهای منفی به موقعیت ایجاد کنندهی فوبیا متمرکز است، تکنیکهای CBT جدید برای در معرض قرار دادن ایمن فرد با منبع فوبیا از تکنولوژی واقعیت مجازی استفاده میکنند.
داروها
داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب میتوانند واکنشهای احساسی و فیزیکی به ترس را کمتر کنند. غالبا، تلفیقی از دارو و درمان حرفهای سودمندتر خواهد بود.
به یاد داشتهباشید:
اگر شما هم فوبیا دارید، ضروری است بهدنبال درمان آن باشید. غلبه کردن بر فوبیا ممکن است دشوار باشد، ولی امکانپذیر است. با درمان صحیح، میتوانید یاد بگیرید چگونه ترسهایتان را مدیریت کنید و به یک زندگی بهرهور و کامل بپردازید.
ترجمه: تحریریه سایت کسب و کار بازده – فاطمه بختیاری دزفولی
منبع: healthline و medicalnewstoday
فوبیا چیست: علت ها، نشانه ها و تشخیص بیماری فوبیا
هرگونه نشر ، بازتولید یا بازنشر تمام یا بخشی از محتوای سایت بازده بدون کسب مجوز، غیرقانونی است و تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.