پاک‌سازی پارک ملی بش قارد‌اش از سوی دانش‌آموزان سما بجنورد

حجت‌الاسلام محمود حق‌بجانب معاون دانشگاه و رئیس مرکز آموزشی و فرهنگی سما بجنورد در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا اظهار کرد: «دانش آموزان دختر دوره اول و دوم دبیرستان سما بجنورد به مناسبت روز دانش‌آموز یک روز پاییزی خود را در پارک ملی بش قارد‌اش گذراندند.»

وی اظهار کرد: «دانش آموزان مسیر 7 کیلومتری بجنورد تا پارک ملی بش قارد‌اش را پیاده‌روی کردند و پس از صرف صبحانه به پاک‌سازی محیط این پارک پرداختند.»

حق‌بجانب اقدام دانش آموزان را حرکتی خودجوش خواند و خاطرنشان کرد: «انجام این حرکت‌های خودجوش فرهنگی موجب بالا بردن مشارکت عمومی، تمرین انجام کار گروهی و گسترش فرهنگ فعالیت‌های جمعی و پاکیزه نگه‌داشتن اماکن عمومی در بین دانش آموزان می‌شود.»

معاون دانشگاه و رئیس مرکز آموزشی و فرهنگی سما بجنورد افزود: «این اقدام ارزشمند با استقبال دانش آموزان سما همراه بود که انجام اینگونه کارهای گروهی می تواند فرهنگ حفظ و نگهداری محیط‌زیست و حضور مفید و به‌دور از آلودگی طبیعت را به درستی نهادینه سازد.»

به گزارش آنا، مجموعه بش قارد‌اش قدمتی دیرینه دارد. این مکان تفریحی دارای ساختمان بقعه‌ای است که بر اساس نظر محققان فرم معماری آن در هیچ‌یک از آثار معماری ایران مشاهده نشده و صرفاً به دست هنرمندان بجنوردی ساخته‌شده است. بش قارد‌اش امروز از مناطق نمونه گردشگری و مهم و مجموعه‌ای است تاریخی – تفریحی که آب چشمه آن از معروف‌ترین آب‌های معدنی شرق کشور محسوب می‌شود.

پیش از اسلام در زمان اشکانیان و ساسانیان در این محل عبادتگاه پیشوایان کنت یس زرتشتی قرار داشته است. به سبب اقامت چهارفصل مغ (بزرگان دینی زرتشتی) به چهار مغان شهرت یافته و طبق مدارک موجود آب چشمه به چهرمغان یا چرمغان موسوم بوده که هم‌اکنون نیز به این نام معروف است.

نام این مکان یعنی بش قارداش بر اساس داستانی تاریخی است که در بین مردم شهر جریان دارد. طبق این افسانه در روزگاران قدیم پنج برادر در شهر بجنورد زندگی می‌کردند که به دلیل مخالفت با ظلم و ستم حکمران تحت تعقیب مأموران قرار داشتند. این پنج برادر به همراه هم گریختند و مأموران نیز آن‌ها را تا این مکان تعقیب کردند. پنج برادر از خدا طلب کمک کردند، در این هنگام پنج سوراخ در کوه ایجاد شد که برادران به آن‌ها پناه بردند و از سوراخ‌ها آب گوارایی جاری شد. تا مهروموم‌ها قبل و پیش از خشک‌سالی‌های شدید تعداد چشمه‌ها پنج عدد بود که تمامی آن‌ها آب بسیار داشتند. البته بعضی از افراد ناآگاه این موضوع را این‌چنین نقل می‌کنند که چون پنج چشمه غار مانند سنگی وجود دارد نامشان بس قارداش شده است. قار=غار و داش که در ترکی همان سنگ است. البته احتمالاً این روایت توسط مهاجران و کسانی آشنایی به زبان ترکی نداشته‌اند پدید آمده. در ترکی صفت قبل از اسم می‌آید. یعنی اگر این‌گونه بود باید نام «بش داشلِه غار» به آن می‌دادند.

آب چشمه بش قارداش از کوهی سنگی و از پنج شکاف بزرگ و کوچک در پایین کوه بیرون می‌ریزد که در روزگار دیرین آب چشمه در سمت بالا و میانه کوه بیرون می‌زده و هم‌اکنون شکاف‌ها و مسیرهای آب نیز بر روی کوه جای مانده است. در پایین کوه یک شعار سنگ تراشیده‌ای وجود دارد که شعار زرتشتیان یعنی "پندار نیک گفتار نیکوکردار نیک" بر روی کوه حک‌شده است سنگتراش این اثر اسماعیل جزمی نقاش، خطاط و سنگ‌تراش بجنوردی هست که در سال ۱۳۰۰ و اندی این سخن را تراشیده و به گفته خودش برای در یادماندن در دل‌ها تاریخ آن را به ۱۳۰۰ خورشیدی نوشته است.

در سمت چپ کوه و چشمه بش قارداش یک بنای تاریخی که به دستور ناصرالدین‌شاه قاجار ساخته‌شده هم‌اکنون پابرجاست و در مهروموم‌های قبل چندی از خاندان شادلو بجنورد در آن دفن شده‌اند. در روبروی استخر اصلی بش قارداش یک دروازه از حدود ۲۰۰ سال پیش تاکنون پابرجاست.

این مکان تفریحی دارای سه استخر هست که دو استخر آن برای شنا کودکان و بزرگ‌سالان درست‌شده است. یک نمازخانه برای مردم و مسافران و از امکانات در حال ساخت می‌توان به استخر بانوان اشاره کرد.

این اثر در تاریخ ۱۱ دی ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۴۵۷۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.