کاهش بارندگی و تشدید خشکسالی در سرزمین آب

یاسوج - ایرنا- خشکسالی 10سال گذشته در کهگیلویه و بویراحمد که به سرزمین رودخانه های خروشان ،نهرها و چشمه های جوشان معروف است نگرانی جدی میان کشاورزان و مسئولان امر در این استان ایجاد کرده است.

به گزارش ایرنا، کهگیلویه وبویراحمد که روزگاری میانگین بارش سالانه در آن به بالای 700 میلیمتر می رسید و حدود 10 درصد آب‌های جاری کشور را در خود جای می داد هم اینک میانگین بارش در برخی مناطق آن حتی با گذشت 117روز از سال زراعی جاری کمتر از 60میلی متر گزارش شده است.
استان کهگیلویه و بویراحمد با بیش از 16 هزار کیلومتر مربع، یک درصد از مساحت ایران را نیز در اختیار دارد.

** پنج خشکسالی پیاپی در چهار ایستگاه هواشناسی
کارشناس اداره کل هواشناسی کهگیلویه و بویراحمد گفت: ایستگاه‌های هواشناسی یاسوج، سی سخت، دوگنبدان و امامزاده جعفر در این استان پنج خشکسالی پیاپی را ثبت کرده‌اند.
سال زراعی هر سال اول مهر شروع و 31 شهریور سال بعد به پایان می‌رسد.
خشکسالی یا «دوره کم‌آبی» دوره ممتدی است که طی آن یک منطقه با کمبود در منابع و ذخیره آبی مواجه است.
فرمان فرامین اظهار داشت: میانگین بلند مدت بارش در شهر یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد 804 میلیمتر است افزود: در سال‌های زراعی 1392-1393 تا 1395-1396 میانگین بارش در این شهر بین 712 تا 524 میلیمتر بوده است.
وی میانگین بلند مدت بارش باران در شهر سی سخت را 686.6 میلیمتر ذکر کرد و گفت: میزان بارش باران در این شهر از سال 1392-1393 تا 1395-1396 بین 675.4 تا 477.4 میلیمتر بوده است.
فرامین تصریح کرد: میانگین بلند مدت بارندگی شهر گرمسیری دوگنبدان 430.2 میلیمتر ثبت شده در حالی که میزان بارندگی سال‌های 1392- 1393 تا 1395-1396 در این شهر 225 تا 385 میلیمتر گزارش شده است.
وی ابراز داشت میزان بارندگی در سال‌های 1392-1393 تا 1395-1396 در ایستگاه هواشناسی امامزاده جعفر 417 تا 282 میلیمتر بوده است در حالی که میانگین بلند مدت بارندگی در این ایستگاه 433.7 میلیمتر است.
وی بیان کرد: شهر دهدشت سال زراعی 1395-1396 با 444 میلیمتر بارندگی شاهد خشکسالی بوده است.
فرامین میانگین بلند مدت بارندگی شهر دهدشت را 491 میلیمتر اعلام کرد.
وی گفت: در حالی که میزان بارندگی بلند مدت شهر لیکک 385 میلیمتر است، این شهر نیز در سال 1395-1396 میزان 374 میلیمتر بارش باران داشته است.

** کاهش 50 درصدی بارش ها در بلند مدت
بررسی‌ها و مطالعات شرکت آب منطقه‌ای حکایت از کاهش میزان نزولات جوی در هشت سال گذشته در این استان دارد به‌طوری که میانگین بارش‌ها در این مدت نسبت به بلند مدت و از سال زراعی 1351 تا 1395 حدود 50 درصد کاهش یافته است.
میانگین بلند مدت بارندگی در استان از 43 سال قبل تاکنون افزون بر 675میلی متر معادل حدود 10 هزار و 474 میلیون مترمکعب اعلام شده است.
بر اساس مطالعات کارشناسان آب منطقه‌ای ،حدود 45 درصد از این میزان تبخیر می‌شود و جزء بارندگی‌های مفید محسوب نمی‌شود و از مجموع 57.3 درصد بارش‌های مفید نیز حدود 55 درصد از این میزان نیز تبدیل به روان آب و تشکیل سیلاب می‌شود.
همچنین 44 درصد بارش‌های مفید معادل 2 هزار و 613 میلیون متر مکعب سهم حوزه‌های آبریز و سفره‌های زیرزمینی در کهگیلویه و بویر احمد می‌شود.
افزون بر 300 میلیون متر مکعب از این میزان از طریق چشمه‌ها برداشت و مورد بهره برداری قرار می‌گیرد و مابقی آن یعنی حدود 2 هزار و 313 میلیون مترمکعب دیگر از طریق چشمه‌ها و قنات‌ها تخلیه می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد می‌گوید: برداشت‌های بی‌رویه آب از سفره‌های زیر زمینی در سالیان اخیر خطر بروز خشکسالی و بحران‌های زیست محیطی را در استان تشدید کرده است.
علی داوودی مهر افزود که افت سطح آب در دشت های استان کهگیلویه و بویراحمد هم از سال 1387 آغاز شده و همچنان رو به افزایش است.
دربرخی دشت های استان از جمله دشت امامزاده جعفر گچساران که از مناطق مهم کشاورزی استان است سطح اب زیرزمینی تا 20متر پایین رفته است.
وی، استفاده صحیح و حفاظت از تالاب‌ها و دریاچه‌های آبی کهگیلویه و بویر احمد را یادآور شد و گفت که بر اساس مطالعات انجام شده میزان ظرفیت آبی چهار تالاب موجود در استان شامل کوه گل در شهرستان دنا، برم الوان بهمئی، مور زرد زیلایی و شرنگ درنگ در شهرستان بویراحمد افزون بر 800 هزار مترمکعب است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه وبویراحمد نیز گفت: میانگین بارش ها در سال زراعی جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل در این استان به بالای 75 درصد می رسد.
شهرام عسکری افزود: میانگین کاهش بارش ها نسبت به بلندت مدت نیز به بیش از 155 میلیمتر می رسد.
بی بارشی در منطقه سردسیری استان در چند دهه اخیر بی سابقه گزارش شده است.
از هشت شهرستان استان کهگیلویه و بویراحمد شهرستان‌های بویراحمد و دنا در منطقه سردسیری و بقیه در منطقه گرمسیری قرار دارد.
کهگیلویه وبویراحمد حدود 170 هزار هکتار زمین زراعی دارد که کمتر از 50 هزار هکتار آن آبی است.

** کاهش حدود 83 میلیمتری بارش در برخی مناطق
کارشناس هواشناسی کهگیلویه وبویراحمد نیز گفت: شهر دهدشت مرکز شهرستان گرمسیری کهگیلویه با منفی 83میلیمتر بیشترین میزان کاهش بارندگی سال زراعی جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته را داراست.
ولی بهره مند اظهار داشت: در سال زراعی جاری تاکنون نیز حدود 83میلیمتر در دهدشت باران باریده که میانگین بلند مدت بارش در این منطقه نیز491 میلیمتر بوده است.
وی گفت: میزان کاهش بارندگی در سال زراعی جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته در شهرهای یاسوج، سی سخت، دوگنبدان، لیکک و منطقه امام زاده جعفر به ترتیب 61، 75، 41، 13و 33میلیمتر است.
بهره مند میزان بارندگی سال زراعی در این شهرها را نیز به ترتیب 78، 89، 57، 115 و 52 میلیمتر را ذکر کرد.
وی گفت: میزان بارندگی بلند مدت در این مناطق نیز به ترتیب 804، 686، 430، 385 و 423میلیمتر بوده است.
کارشناس هواشناسی کهگیلویه وبویراحمد گفت: منطقه امام زاده جعفر گچساران با بیشینه دمای 19 درجه سانتی گراد بالای صفر در 24 ساعت گذشته گرمترین و یاسوج با منفی 6درجه سانتی گراد سردترین نقطه استان بوده است.

** سدهایی به نام کهگیلویه وبویراحمد اما به کام دیگران
سدهای احداث شده وموجود در این استان نیز طی این سال ها اگر چه نام کهگیلویه و بویراحمد را یدک می کشند اما کمترین استفاده و بهره ای را برای این استان که اکنون با بحران کم آی مواجه شده نداشته اند.
البته سدهای کوثر، مارون و چم شیر اگرچه زمین های کهگیلویه و بویراحمد را به زیر آب می برند اما بخش زیادی از آبهایشان نصیب پایین دست می شود.
آخرین نمونه از این سدها، سد در دست ساخت خرسان 3 است که نه تنها مرهمی بر زخم های محرومیت مردم این استان نیست بلکه نمکی بر زخمهایشان خواهد بود و با به زیر آب بردن 17 روستا تنها آوارگی و بی خانمانی را برای آنها به ارمغان می آورد.
گرچه بارها مسئولان این استان سهم کم استان از سدهای موجود را فریاد زده اند ولی آمارها همچنان نشان می دهد که حق کهگیلویه وبویراحمد در میزان استفاده از آب سدها و رودخانه ها پایمال شده است.
ازدرون 18 چشمه دائمی و پرآب ، سالانه 495 میلیون متر مکعب آب می جوشد و صدها نهر و رودخانه می زایند و این رودخانه ها در مسیر پر پیچ و خم خود به هم می پیوندند و چهار رود پر آب بشار، مارون، زهره و خیر آباد را به وجود می آورند.
رودهایی که مادران کارون، مارون و هندیجان هستند و دشت های تشنه برخی استان های جنوبی را آب می دهند و به آغوش نیلگون خلیج فارس می ریزند.
این در حالی است که صاحب خانه خود از این منبع عظیم منابع آبی محروم است و مردم تابستان های داغ و سوزان را در کم آبی و تنش وحتی بحران ابی می گذرانندو کشاورزانش این چنین نگران از بی آبی و زمین های کشاورزی آنها هم از بی آبی خشک شود و یا آنقدر از آبهای زیر زمینی برداشت کنند تا دیگر چیزی در زمین باقی نماند.

** تخصیص سهم استان از آب سدهای اولویت مسئولان
رئیس سازمان برنامه و بودجه کهگیلویه وبویراحمد نیز گفت: میزان تخصیص آب از سدهای موجود در این استان وضعیت مطلوبی ندارد.
حسن نوروزی گفت: کهگیلویه و بویراحمد یکی از استانهای پر آب کشور است اما بخش عمده آن به هدر می رود و بخشی هم که توسط سدها مهار می شود عملا درصد کمی از آن مورد استفاده این استان قرار می گیرد.
وی میزان آبهای سطحی و روان آبهای این استان را بیش از هشت و نیم میلیارد مترمکعب ذکر کرد و گفت: میزان تخصیص آب از این آبهای سطحی برای مصارف کشاورزی، شرب و یا صنعت کمتر از 20درصد است.
وی ادامه داد: در حالی که این استان خود با مشکلات مربوط به کم آبی دست و پنجه نرم می‌کند مردم این استان تنها نظاره گر آب رودخانه‌هایی هستند که از استان خارج می شود.
کهگیلویه و بویراحمد هم اینک دارای 2 سد شاه قاسم به ظرفیت 9 میلیون متر مکعب در حومه یاسوج و سد کوثر به ظرفیت کمتر از 500 میلیون متر مکعب در غرب گچساران است.

** چهار شهر دارای تنش آبی در کهگیلویه وبویراحمد
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کهگیلویه و بویراحمد نیز گفت: هم اینک چهار شهر از شهرهای های 17 گانه این استان دارای تنش شدید آبی هستند.
سال گذشته 6شهر یاسوج ،مادوان ،سوق ، دیشموک،چیتاب و لنده در این استان دارای تنش آبی بودند.
تنش آبی مشکل در یافتن منابع آب شیرین برای استفاده بوده که علت ایجاد آن خشکسالی و تخلیه منابع آبی است.
سید علی لدنی نژاد افزود: هم اینک شهرهای یاسوج، مادوان، سوق و دیشموک در استان با تنش ابی مواجه هستند .
به گفته وی یکی از برنامه‌های اصلی شرکت آب و فاضلاب استان اجرای برخی پروژه های در دست اجرا برای کاهش و رفع تنش آبی در این چهار شهر است .
لدنی نژاد در ادامه اظهار داشت: یکی از برنامه‌های اصلی شرکت آب و فاضلاب استان طرح جداسازی مصارف فضای سبز شهرداری از آب شرب شهرهاست.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کهگیلویه و بویراحمد بیان داشت: در چهار سال اخیر طرح جداسازی مصارف فضای سبز شهرها از آب شرب شهری 120 درصد رشد داشته است.
به گفته وی ، این درحالی است که شاخص این جداسازی در سال 92 حدود 15 درصد بود که در سال جاری این شاخص به 33 درصد رسیده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کهگیلویه و بویراحمد یادآور شد: با توجه به کاهش نزولات آسمانی و منابع آب زیرزمینی ونیز بالا بودن هزینه تولید آب شرب ،جداسازی آبیاری فضای سبز از آب شرب شهروندان ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
شرکت آب و فاضلاب شهری کهگیلویه و بویراحمد 168هزار مشترک آب شرب دارد.

** آبرسانی با تانکر در بیش از 200 روستا
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی کهگیلویه وبویراحمد نیز گفت: هم اینک وحتی در پاییز و زمستان امسال بیش از 200 روستا از مجموع یک هزار و 676روستای دارای سکنه این استان با تانکر سیار آبرسانی می شود.
فیض الله پاسره اظهار داشت : این 200روستا فاقد تاسیسات آبرسانی هستند و تنها 6روستا آن بالای 20 خانوارجمعیت دارند.
از مجموع یکهزار و 676 روستای دارای سکنه در کهگیلویه وبویراحمد 720 روستا بالای 20 و مابقی زیر 20 خانوار جمعیت دارند.
وی تاکید کرد که در حال حاضر 100طرح آبرسانی روستایی در مناطق مختلف استان با افزون بر یک هزار و 150میلیارد ریال اعتبار در دست اجراست.
وی ابراز داشت: 18مورد از این تعداد طرح آبرسانی با بیش از 380 میلیارد ریال اعتبار در قالب مجتمع های آبرسانی درحال راه اندازی است که محل تامین اعتبار آنها از صندوق توسعه ملی است.
مدیرعامل آبفای روستایی کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد که با بهره برداری از این مجتمع های آبرسانی تا هفته دولت سال 97 ، بخش عمده مشکل کمبود آب آشامیدنی سالم در مناطق روستایی استان برطرف می شود.
یک هزار و 420 روستای دارای سکنه استان کهگیلویه و بویراحمد تاسیسات آبرسانی سالم دارند.
پاسره تصریح کرد: در سال جاری بیش از 90 کیلومتر خط انتقال،40 کیلومتر شبکه توزیع در سطح روستاهای این استان انجام شده است.
حدود 44 درصد جمعیت 713 هزار نفری در کهگیلویه وبویراحمد در روستاها ساکن هستند.

** خسارت 70 میلیارد ریالی خشکسالی به باغ های شهرستان بویراحمد
رئیس اداره جهاد کشاورزی بویراحمد گفت که خشکسالی همراه با سرما و یخبندان افزون بر 70 میلیارد ریال به بخش کشاورزی این شهرستان در سال زراعی گذشته خسارت زد.
منوچهر محمدی اظهار داشت که بیشترین میزان خسارات وارده به باغ های سیب در منطقه کاکان ، سی سخت و سپیدار بوده است.
وی تصریح کرد: سطح زیرکشت باغ های شهرستان بویراحمد افزون بر 16 هزار هکتار است که بالای 85درصد آن سیب است.
وی یکی از مشکلات اساسی فراروی باغداران استان را بروز برخی ناهماهنگی میان دستگاه های متولی از جمله منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست استان برای توسعه اراضی شیبدار بر اساس قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی و اجرای ماده 56 دانست.
محمدی گفت: بر اساس پیش بینی انجام شده در یک دوره زمانی 10 ساله طرح توسعه باغات درحدود 40 هزار هکتار از اراضی دیم این شهرستان عملیاتی خواهد شد.
محمدی ادامه داد: استفاده از کشت های مثمرثمر در این اراضی شیب دار ، سیل خیز و فاقد توجیه اقتصادی علاوه بر جلوگیری از فرسایش خاک ، توان بیولوژیکی آن را بالا برده و تا حدود زیادی بر ایجاد حفظ و تقویت تعادل اکوسیستم طبیعی نیز موثر خواهد بود.
یکی از برنامه های راهبردی دولت و وزارت جهاد کشاورزی که در برنامه پنج ساله ششم نیز پیش بینی شده است توسعه باغات در بیش از 500 هزار هکتار اراضی شیبدار و با بازدهی کم اقتصادی است.
بیش از 100 هزار هکتار از این میزان در استان کهگیلویه وبویراحمد پیش بینی شده است.
تولید سالانه انواع محصولات باغی در استان کهگیلویه وبویراحمد افزون بر 270 هزار تن است.
سطح زیرکشت باغ های این استان که تا قبل از سال 92 حدود 34 هزار هکتار بود هم اینک به بالای 43 هزار هکتار رسیده است.
میزان تولید نهال از حدود 900 هزار اصله هم اینک به بیش از سه میلیون اصله نهال در سطح باغات رسیده است.

** اختصاص 350 میلیارد ریال اعتبارات بحران به کهگیلویه وبویراحمد
مدیرکل مدیریت بحران استانداری کهگیلویه وبویراحمد نیز گفت: افزون بر 350 میلیارد ریال اعتبارات مدیریت بحران در قالب تملک و دارایی و سرمایه ای در سال جاری به این استان اختصاص یافت.
علی وفایی مقدم اظهار داشت: این میزان اعتبار بر اساس ماده 12قانون مدیریت بحران کشور برای ایجاد و بازسازی امور زیربنایی و زیرساختی تخصیص یافت.
وی تصریح کرد: تاکنون بیش از 30درصد از این میزان در استان جذب و هزینه شده است.
وفایی مقدم یادآور شد: این میزان اعتبار برای بازسازی و نوسازی بیش از 200 طرح آسیب دیده که در حوادث و بحران‌هایی استان رخ داده هزینه خواهد شد.
وی بیان کرد: بازسازی تأسیسات زیربنایی، ساخت کانال مدیریت سیلاب و دیوار هدایت سیلاب از جمله طرح‌هایی است که با این اعتبار اجرا می شوند.
وی عنوان کرد: در صورت تخصیص کامل این میزان اعتبار تا حدود زیادی میزان خسارت ناشی از بارندگی سال گذشته به شهرستان‌ها پرداخت خواهد شد.
وفایی مقدم ابراز داشت: ابتدای سال جاری تاکنون بیش از 80 دوره آموزشی و مانور در زمینه مدیریت بحران در کهگیلویه و بویراحمد اجرا شده است.
کهگیلویه و بویراحمد یکی از استان‌هایی است که همواره از حوادث طبیعی همچون سیل و خشکسالی دچار بحران و آسیب می شود.
گزارشگر: حمید جهان** انتشار:علیزاده
3016/1662

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه استانها

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!