رانت داران مانع به کارگیری نرم‌افزار ایرانی می‌شوند

علیرضا سرقینی مدیرعامل شرکت پارلا صنایع و ابداع‌کننده نرم‌افزار بومی طراحی پایپینگ تاسیسات نفتی، در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس بازار ایسنا، در مورد نحوه تولید این نرم ‌افزار اظهار کرد: ابتدا نقشه‌های اجرایی تاسیسات مرکزی را به طور دستی و به روش ایزومتریک طراحی می‌کردم که به دلیل دقت و کیفیت، ‌این نقشه‌ها بسیار مورد توجه مهندسین مشاور و پیمانکاران قرار گرفت.

سرقینی افزود: سپس برای نخستین بار در ایران در سال ۶۸ با تلفیق دانش طراحی و برنامه‌نویسی رایانه‌ای، نرم‌افزارهای بومی تولید شد که برای طراحی و مدیریت نقشه‌های اجرایی تاسیسات مرکزی پروژه‌های عمرانی، به کار گرفته شد؛ این ابتکار را بر اساس خلاقیت و دانش شخصی پایه‌گذاری کردم و از همان ابتدا، این محصول «پارس پلانت» نام‌گذاری شد. این نرم‌افزار، طراحی نقشه‌های سه‌ بعدی را به نحوی بسیار مطلوب و به‌طور اتوماتیک و هوشمند، در زمان بسیار کم ولی با کیفیت و دقت بسیار بالا انجام می‌داد.

در آن زمان اولین نفر در ایران بودم که نقشه‌ها را به‌صورت سه بعدی و حجمی تهیه می‌کردم، لازم به توضیح است که آن موقع نه اینترنت بود و نه نرم‌افزارهای سه بعدی ساز خارجی، که ایده را از آنها بگیرم یا مهندسی معکوس کرده باشم.

وی ادامه داد: این نرم‌افزار برای اولین بار در سال ۷۴ در طراحی تاسیسات مرکزی ساختمان بانک سپه به کار گرفته شد و مورد استقبال قرار گرفت. این نرم‌افزار دقت بسیار بالایی داشت،‌ هیچ‌گونه دوباره‌کاری نداشت و خریدهای پروژه یکپارچه و به دور از خطا در تعداد اقلام انجام شد و هزینه و زمان پروژه را ۵۰ درصد کاهش داد.

تاسیسات مرکزی بیمارستان میلاد دومین پروژه‌ای بود که این نرم‌افزار قابلیت‌های خود را در آن به خوبی نشان داد. زمان برآورد شده برای اجرای تاسیسات مرکزی بیمارستان میلاد حدود ۲ سال و نیم بود ولی با نقشه‌های سه بعدی تهیه شده، این کار در کمتر از ۶ ماه انجام شد.

سرقینی در ادامه به افتخارات کسب شده توسط این نرم‌افزار در جشنواره‌های علمی داخلی و خارجی اشاره کرد و گفت: این نرم‌افزار در سال ۷۹ در جشنواره بین‌المللی خوارزمی در گروه تحقیقات کاربردی به عنوان طرح برگزیده انتخاب شد. همچنین این طرح در سال ۸۳ در مسابقات علمی بین‌المللی میان مخترعان بیش از هفتاد و دو کشور، در کشور سوریه مدال طلا کسب کرد و در نمایشگاه ۲۰۰۴Cebit آلمان نیز به عنوان بهترین نرم‌افزار در گروه تخصصی نرم‌افزارهای فنی و مهندسی شناخته شد (شرکت ثنارای).

این برگزیده جشنواره خوارزمی با بیان اینکه در نمایشگاه سبیت ۲۰۰۴ شرکت‌های چینی،‌ ترکیه،‌ هلندی و دو شرکت آمریکایی که یکی از آنها شرکت زیرمجموعه مایکروسافت بود، خواستار خرید این نرم‌افزار شدند،‌ تصریح کرد:‌ آمریکایی‌ها علاقه‌مند بودند این نرم‌افزار را خریداری کنند اما به دلیل تحریم‌هایی که دولت آمریکا علیه ایران وضع کرده از خرید انصراف دادند. تاکنون چندین شرکت انگلیسی، مالزیایی و آذربایجانی از این شرکت دیدن و از محصولات نرم‌افزاری استقبال کردند. به طوری که در سال ۱۳۹۰ شرکت ملی نفت مالزی (پتروناس) قصد خرید سورس کد این نرم‌افزار به قیمت ۲۵۰ میلیون دلار را داشت که متاسفانه شرایط بین‌المللی اجازه نداد.این نرم‌افزار در سال ۱۳۹۱ در سومین جشنواره ملی ارتباطات و فناوری اطلاعات وزارت در کارگروه کارآفرینی برگزیده شد و در سال ۱۳۹۳ در پنجمین جشنواره ملی ارتباطات و فناوری اطلاعات در بخش نرم‌افزارهای ثبت شده و اختراعی، برگزیده شد.

رانت‌جویان مانع به‌کارگیری نرم‌افزار ایرانی

وی افزود:‌ نرم‌افزاری که به این شکل مورد توجه خارجی‌ها بود در کشور مورد بی‌مهری قرار گرفت به این صورت که این نرم‌افزار از طریق سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی (تکفا)، جشنواره شیخ بهائی و شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان در سال ۸۴ به فناوری اطلاعات شرکت ملی نفت ایران معرفی شد. بنا به دستور مهندس طالبی، ریاست وقت فناوری اطلاعات شرکت ملی نفت، برای اجرا در وزارت نفت و زیرمجموعه‌های آن، طی برگزاری چندین سمینار کشوری و استانی، محصول مورد بررسی و تائید کارشناسان این وزارتخانه قرار گرفت و تا سال ۸۷ مراحل بروکراسی این بررسی‌ها طول کشید. ابتدا قرار بود هزار نسخه از این نرم‌افزار توسط وزارت نفت خریداری و به تمام زیرمجموعه‌های فنی و مهندسی این وزارتخانه ارائه شود که نهایتا ۵۰ نسخه با قیمتی بسیار نازل‌تر از نمونه‌های مشابه خارجی از ما خریداری شد!

وی با بیان اینکه برای توسعه این نرم‌افزار بدون دریافت هیچگونه تسهیلات دولتی کارآفرینی کردم،‌ افزود: بعد از پرداخت اولین قرارداد نگهداری، ‌وزارت نفت از تمدید دومین قرارداد نگهداری خودداری و این شرکت که بر پایه دانش و تخصص ایرانی شکل گرفته است را به بحران دچار کرد.

لازم به ذکر است علی‌رغم وعده‌های مختلف احمد تولایی رییس فناوری اطلاعات و ارتباطات شرکت ملی نفت ایران (طرف قرارداد) مبنی بر حمایت، بیش از سه سال خدمات و آموزش‌های متعدد و ارائه محصول با گونه‌های جدید بدون عقد قرارداد و یا دریافت هیچ نوع مبلغی (و صرفاً جهت کسب رضایت خریدار ) تا پایان سال ۹۳ انجام شد ولی حمایتی از قبیل بهره‌برداری از این محصول و یا تمدید قرارداد پشتیبانی صورت نگرفت.

سرقینی با بیان اینکه طی نامه‌نگاری‌ها و پیگیری‌های متعدد ما در سال‌های ۹۲،۹۳با دستور عماد حسینی معاون سابق امور مهندسی، نرم‌افزار پارس پلانت در شرکت ODCC و اداره کل سیاست‌گذاری و استاندارهای نفت مورد بررسی مجدد (با مدیریت اصل عربی) قرار گرفت و نامه شماره م م/۹۳۲/۲۹۰۳۵۴ در تاریخ ۱۳۹۳/۶/۲۴ برای به‌کارگیری نرم‌افزار ایرانی و شکستن انحصار نرم‌افزارهای خارجی به مدیران چهار شرکت ابلاغ شد ولی متاسفانه نتیجه‌ای حاصل نشد.

در سال ۹۵ گزارشی طی نامه به شماره ۹۵/۱۰۴۳۶۳در تاریخ ۹۵/۳/۸ از محمدرضا مقدم معاون پژوهش و فناوری و سرپرست معاونت مهندسی وزارت نفت به مهندس محمد اکبری مشاور وزیر نفت و مدیر کل دفتر وزارتی اعلام شد که "جایگزینی نرم‌افزارهای مهندسی جدید (به‌ویژه محصولات تولید داخل) به‌دلیل مقاومت کاربران در برابر تغییر، نیاز به حمایت و دستور صریح مدیران ارشد شرکت‌های اصلی داشته و با توصیه نتیجه گرفته نمی‌شود" که متاسفانه نامه فوق نیز بدون هیچ رویکردی، بایگانی شد.

سرقینی تصریح کرد:‌ نامه‌نگاری‌ها و پیگیری‌های متعدد باحبیب‌الله بیطرف معاون امور مهندسی فعلی وزارت نفت و دیگر مسئولان این وزارتخانه در مورد عدم به‌کارگیری از این محصول وعلت تمدید نشدن قرارداد به نتیجه مشخصی نرسیده است. بی‌مهری و پشت کردن به نرم‌افزار بومی در حالی است که نرم‌افزارهای مشابه خارجی در وزارتخانه‌های نفت و نیرو و زیر مجموعه‌های آنها با قیمت‌های نجومی خریداری می‌شود.

وی افزود: مساله دیگری که در این ماجرا وجود دارد و شائبه مانع‌تراشی رانت‌جویان بر سر خرید این نرم‌افزار را ایجاد می‌کند این است که در برخی موارد نرم‌افزارهای مشابه خارجی بدون لایسنس و به قیمت نازل از بازار تهیه شده و به قیمت نرم‌افزار لایسنس‌دار ، برآورد هزینه و قیمت تمام شده، می‌شود – که یک تخلف آشکار است- بنابراین کسانی که ذینفع چنین رانتی هستند اجازه نمی‌دهند منافعشان با خرید و تمدید قرارداد یک نرم‌افزار داخلی از بین برود.

وندورلیست پیوست قرادادهای EPC صنعت نفت که نرم‌افزار داخلی از ورود به آن محروم است

این برگزیده جشنواره بین‌المللی خوارزمی افزود: وقتی پس از استقبال شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نفت و مهندسین مشاوران و پیمانکارانی که با آنها کار می‌کنند، از امکانات نرم‌افزار از آنها سوال می‌کنیم چرا از نرم‌افزار ما استفاده نمی‌کنید مدعی می‌شوند نام نرم‌افزار شما در وندورلیست List of detail engineering document پیوست قرادادهای EPC صنعت نفت (‌لیست نرم‌افزارهای مجاز وزارت نفت، که در آن به صراحت از محصول خارجی و رقیب ما در آن اسم برده شده و کاربران را ملزم به استفاده از آن می‌کند) وجود ندارد، بنابراین نمی‌توانیم از نرم‌افزار شما استفاده کنیم. در مقابل مسئولان ارشد وزارت نفت وجود چنین محدودیتی را تکذیب می‌کنند (لیست مورد نظر به خبر پیوست شده است) اما به سوال ما نیز در مورد علت بی‌توجهی به نرم‌افزار داخلی، با وجود دارا بودن تاییدیه‌های خود این وزارتخانه مبنی بر کیفیت، دقت و امنیت این نرم‌افزار، پاسخ روشنی نمی‌دهند.

وی در پایان با بیان اینکه شرایطی که توسط وزارت نفت و مسئولان آن برای یک شرکت داخلی به وجود آمده غیرقابل قبول است، خواستار پاسخگویی مسئولان این وزارتخانه در خصوص واقعی بودن یا شعاری بودن حمایت از تولید داخلی در این وزارتخانه شد و تصریح کرد: اخیرامتوجه شدیم نرم‌افزار خارجی که نسخه کپی شده از روش مهندسی معکوس از روی نرم‌افزار تولید شده این شرکت است – گرچه کیفیت نرم‌افزار ما را ندارد - توسط برخی زیر مجموعه‌های وزارت نفت با قیمت گزاف خریداری شده و این اتفاق به زعم ما شائبه وجود برخی رانت‌جویی‌ها در وزارت نفت را تقویت کرده است. لازم به ذکر است این شرکت ده‌ها پروژه از پلانت‌های نفت، گاز و پتروشیمی، اعم از ازبیلت، ایستگاه‌های تقلیل و تقویت فشار، اطفای حریق و بویلر روم و قسمتی از واحد بنزین‌سازی پالایشگاه تبریز را برای شرکت‌های زیر مجموعه صنعت نفت به رایگان به صورت پایلوت پلان حل کرده که نتایج آن حاکی از کاربردی بودن هر چه بیشتر این نرم‌افزار در صنعت نفت را دارد. در ضمن کد کالای mesc و استانداردهای IPS, IGS وزارت نفت به نرم‌افزار پارس پلانت اضافه شده است.

انتهای پیام